Ali ibn Abi Talib
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde decembro de 2016.) |
Ali ibn Abi Talib (علي ابن أبي طالب, ʿAlī ibn Abī Ṭālib), coñecido simplemente como Alí, nado na Meca contra o ano 600 e finado en Kufa no 661, era primo e xenro de Mahoma, profeta do islam, como esposo da súa filla Fátima (Fatima bint Muhammad), con quen casou no ano 622. Cuarto califa do islam e o primeiro imán, segundo o xiísmo. Ali é importante tanto para os xiítas como para os sunnitas, politicamente e espiritualmente. As numerosas fontes biográficas sobre Ali son a miúdo sesgadas e seguindo liñas sectarias, pero coinciden en que era un musulmán piadoso, dedicado á causa do islam e un gobernante xusto de acordo co Corán e a Sunnah. Mentres os sunitas consideran a Ali o cuarta e último dos califas Rashidun (''os correctamente guiados''), os musulmáns xiítas consideran a Alí como o primeiro imam despois de Mahoma debido á interpretación destes dos acontecementos en Ghadir Khumm. Os musulmáns xiítas tamén cren que Alí e os outros imáns xiítas (todos os cales son da familia Ahl al-Bayt, a familia directa de Mahoma) son os lexítimos sucesores de Mahoma. Ali tamén recibiu recoñecemento de diversas organizacións non musulmás, como as Nacións Unidas e a Organización Mundial para os Dereitos Humanos, pola súa gobernanza e xustiza social.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Segundo os xiítas debería ter sido o sucesor de Mahoma, mais foi precedido por tres califas: Abu Bakr (632-634), Umar ibn al-Khattab (634-644) e máis Uthman ibn Affan (644-656).
O pai de Ali, Abu Talib, era un importante membro da poderosa tribo dos Banu Quraysh, aínda que un tanto vinda a menos economicamente, e tío paterno de Mahoma. Este último, que quedou orfo aínda noviño, foi acollido sendo un neno na casa de Abu Talib. Cando Alí tiña seis anos abandonou a casa paterna e púxose so protección de Mahoma, con quen se foi a vivir.
Alí estivo vivindo con Mahoma e Khadija, a esposa de Mahoma, desde que tiña cinco anos. Cando Alí tiña nove anos, Muhammad anunciou-se como o profeta do islam, e Alí se fixo o primeiro home a aceptar o islam. Foi a segunda persoa, logo de Khadija, a aceptar o islam. Segundo Sayed Ali Asgher Razwy en "Reformulación da historia do islam e dos musulmáns", "Ali e [o] Corán" creceron xuntos como "xemelgos" na casa de Muhammad Mustafa e Khadija-tul-Kubra. "
O segundo período da vida de Alí comezou en 610 cando seguiu o islam á idade de 9 anos e terminou co Héxira de Mahoma a Medina en 622. Cando Mahoma informou de que recibira unha revelación divina, Alí, entón só uns nove anos , creulle e profesou ao islam. Ali converteuse no primeiro home que abrazou o islam. A doutrina xiíta afirma que, de acordo coa misión divina de Alí, aceptou o islam antes de que participase en vellos ritos tradicionais da Meca, considerados polos musulmáns como politeístas ou paganistas. De aí os xiítas din de Ali que o seu rostro é honrado, xa que nunca foi empañado por prostracións ante os ídolos. Os sunitas tamén usan o honorífico ''Karam Allahu Wajhahu'', que significa "o favor de Deus estea sobre a súa cara". A razón pola que a súa aceptación a miúdo non se chama conversión é porque nunca foi un adorador de ídolos como o pobo da Meca. Sábese que destruíu is ídolos do molde de Abraham e preguntoulle á xente por que adoraban algo que eles mesmos fixeron.
En 622, o ano da migración de Mahoma a Yathrib (agora Medina), Ali arriscou a súa vida durmindo na cama de Mahoma para facerse pasar por el e frustrar un complot de asasinato sobre Mahoma para que Mahoma puidese escapar en seguridade. Esta noite chámase Laylat al-Mabit. Segundo algúns ahadith, revelouse un verso sobre Alí sobre o seu sacrificio na noite de Hijra que di "E entre os homes está quen vende aos seus nafs (a sí mesmo) a cambio do pracer de Deus." Ali sobreviviu á trama, pero arriscou a súa vida quedándose na Meca para levar a cabo as instrucións de Mahoma: restaurar aos seus propietarios todos os bens e propiedades que foran confiscados a Mahoma. Ali foi entón a Medina con Fatimah bint Asad (a súa nai), Fatimah bint Mahoma (a filla de Mahoma) e outras dúas mulleres.
Durante os dez anos que Mahoma levou á comunidade en Medina, Ali era extremadamente activo no seu servizo como secretario e representante, servindo nos seus exércitos, sendo portador do seu estandarte en todas as batallas, líder de guerreiros en redadas e levando mensaxes e ordes. Como un dos tenentes de Mahoma e máis tarde o seu xenro, Ali era unha persoa con autoridade e prestixio na comunidade musulmá.
Ali distinguiuse por primeira vez como guerreiro en 624 na Batalla de Badr. A batalla comezou con Ali derrotando ao campión da Meca, Walid ibn Utba; un historiador describiu a vitoria de Alí na batalla como "o sinal do triunfo do islam". Ali tamén derrotou a moitos outros soldados mecanos na batalla. Segundo as tradicións musulmás, Ali matou entre vinte e trinta e cinco inimigos na batalla, a maioría concorda que foran vinte e sete; mentres que todos os outros musulmáns mataron outros vinte e sete.
Ali destacou na Batalla de Uhud, así como moitas outras batallas onde manexaba unha espada bifurcada coñecida como Zulfiqar. Tivo o papel especial de protexer a Mahoma cando a maioría do exército musulmán fuxiu da batalla de Uhud e dicíase "Non hai un mozo valente excepto Ali e non hai espada que preste servizo agás a Zulfiqar". Foi comandante do exército musulmán na Batalla do Foso onde derrotou ao lendario guerreiro árabe, Amr ibn Abd Al-Wud. Mahoma fixo a Alí comandante nesta batalla, afirmando que "entregarei o estandarte a un home que ama a Deus e ao seu mensaxeiro e é amado por Deus e o seu mensaxeiro. Volverá coa conquista". Despois desta batalla, Mahoma deu a Alí o nome de Asadullāh (o que significa "León de Deus") e eloxiouno dicindo: "Os golpes de Alí contra Amr ibn Abd al-Wud é maior que a adoración que tanto a humanidade como os xenios poidan facer ata o Día do Xuízo." Ali tamén defendeu a Mahoma na batalla de Hunayn en 630.
Muhammad designou a Ali como un dos escribas que escribiría o texto do Corán, que fora revelado a Mahoma durante as dúas décadas anteriores. A medida que o islam comezou a estenderse por toda Arabia, Ali axudou a establecer a nova orde islámica. Foi instruído para redactar o Tratado de Hudaybiyyah, o tratado de paz entre Mahoma e os Quraish en 628. Ali era tan fiable e de confianza que Mahoma pediulle que levase as mensaxes e declarase as ordes. En 630, Ali recitou a unha gran reunión de peregrinos na Meca unha parte do Corán que declarou a Mahoma e á comunidade islámica xa non estaban vinculados por acordos feitos antes aos politeístas árabes. Durante a conquista da Meca no ano 630, Mahoma pediu a Alí que garantise que a conquista sería incruenta. Ordenou a Alí que rompese todos os ídolos adorados polos Banu Aus, Banu Khazraj, Tayy e os da Ka'bah para purificalo logo da contaminación polo politeísmo dos tempos antigos. Alí foi enviado a Yemen un ano despois para difundir as ensinanzas do islam. Tamén foi encargado de resolver varias disputas e eliminar as revoltas de varias tribos.
Outra parte da vida de Alí comezou en 632, logo da morte de Mahoma e durou ata o asasinato de Uthman ibn Affan, o terceiro califa, en 656. Durante eses 24 anos, Ali non participou en ningunha batalla ou conquista, e tampouco asume ningún cargo executivo. Retirouse dos asuntos políticos, especialmente logo da morte da súa esposa, Fátima Zahra. Empregou o seu tempo para servir á súa familia e traballou como agricultor. Ali cavou moitos pozos e plantou xardíns preto de Medina e dotounos para o uso público. Estes pozos son coñecidos hoxe como Abar Ali ("os pozos de Ali").
Ali foi califa entre o 656 e o 661 durante a Primeira Fitna, un dos períodos máis turbulentos da historia musulmá. O asasinato de Uthman fixo que os rebeldes tivesen que seleccionar un novo califa. Isto atopouse con dificultades xa que os rebeldes foron divididos en varios grupos compostos polos Muhajirun, Ansar, exipcios, kufans e basritas. Houbo tres candidatos: Ali, Talhah e Al-Zubayr. Primeiro os rebeldes achegáronse a Ali, pedíndolle que aceptase ser o cuarto califa. Algúns dos compañeiros de Mahoma tentaron persuadir a Alí para que aceptase o cargo, pero rexeitou a oferta, suxerindo ser un conselleiro en lugar dun xefe. Talhah, Zubayr e outros compañeiros tamén rexeitaron a oferta do califato dos rebeldes. Polo tanto, os rebeldes advertiron aos habitantes de Medina que elixisen un califa nun día ou aplicarían unha acción drástica. Para resolver o punto morto, os musulmáns reuníronse na mesquita do profeta o 18 de xuño de 656 para nomear o califa. Inicialmente, Ali negouse a aceptalo, simplemente porque os seus partidarios máis vigorosos eran rebeldes. Con todo, cando algúns compañeiros notables de Mahoma, ademais dos veciños de Medina, instáronlle a aceptar a oferta, finalmente estivo de acordo. Pouco despois de que Ali fose califa, despediu aos gobernadores provinciais que foran nomeados por Uthman. Uthman nomeara aos seus familiares como gobernadores e noutras posicións de poder, e a insatisfacción pública con este nepotismo foi un dos factores que causaron unha rebelión contra el. Ademais, os gobernadores de Uthman foron amplamente coñecidos pola súa corrupción e saqueo. Os seus asesores dixéronlle a Ali que non sería prudente politicamente destituír aos gobernadores de Uthman de inmediato, pero negouse a ser cómplice da súa inxustiza e corrupción. Algúns dos gobernadores de Uthman foron substituídos, pero outros, como Muawiyah I (parente de Uthman e gobernador do Levante), rexeitaron someterse ás ordes de Ali. En tales circunstancias, produciuse un cisma que levou á primeira guerra civil na historia musulmá. Algúns musulmáns, coñecidos como Uthmanis, consideraron a Uthman un califa lexítimo e xusto ata o final, que fora asasinado ilegalmente. Algúns outros, que son coñecidos como partidos de Ali, creron que Uthman caera en erro, perdera o califato e foi executado legalmente pola súa negativa a reparar ou renunciar; así, Ali era o xusto e verdadeiro Imam e os seus opoñentes son infieis. Esta non era a posición de Alí mesmo. Esta guerra civil creou divisións permanentes dentro da comunidade musulmá respecto de quen tiña o dereito lexítimo de ocupar o califato. O Primeiro Fitna, 656-661, seguiu o asasinato de Uthman, continuou durante o califato de Ali, e foi rematado pola asunción de Muawiyah do califato. Esta guerra civil (a miúdo chamada Fitna) lamenta como o fin da unidade temperá da ummah (nación) islámica.
Os dous exércitos acordaron finalmente resolver quen debe ser califa por arbitraxe. Finalmente, instóuselle a Ali a aceptar a Abu Musa. Amr ibn al-As foi nomeado por Muawiyah como árbitro. Sete meses despois, os dous árbitros reuníronse en Adhruh, a uns 10 quilómetros ao noroeste de Maan en Xordania, en febreiro de 658. Amr ibn al-As convenceu a Abu Musa Ash'ari de que tanto Ali como Muawiyah deberían renunciar e que debería ser elixido un novo califa. Ali e os seus partidarios quedaron atónitos pola decisión que reduciu o califa ao mesmo status que o de Muawiyah, que era un rebelde. Polo tanto, Ali foi sorprendido por Muawiyah e Amr ibn al-As. Cando os árbitros reuníronse en Daumet-ul-Jandal, organizáronse unha serie de reunións diarias para que puidesen discutir os asuntos. Cando chegou a hora de tomar unha decisión sobre o califato, Amr bin al-A'as convenceu a Abu Musa al-Ashari de ter a opinión de que deberían privar tanto a Alí como a Muawiya do califato e dar aos musulmáns o dereito de elixir o califa. Abu Musa al-Ashari tamén decidiu actuar en consecuencia. Segundo Poonawala, parece que os árbitros e outras persoas eminentes, coa exclusión dos representantes de Alí, reuníronse en xaneiro de 659 para discutir a selección do novo califa. Amr apoiou a Muawiyah, mentres que Abu Musa preferiu ao seu yerno, Abdullah ibn Umar, pero este negouse a presentar a elección por falta de unanimidade. Abu Musa entón propuxo, e Amr estivo de acordo, que depuxese a Alí e Muawiyah e someter a selección do novo califa a unha Shura. Na declaración pública que seguiu, Abu Musa observou a súa parte do acordo, pero Amr declarou a Ali deposto e confirmou a Muawiya como califa, enganando a Abu Musa. Ali negouse a aceptar o veredicto de renunciar e esixiu que se celebrase unha elección, e atopouse a si mesmo incumplindo a súa promesa de cumprir a arbitraxe. Ali protestou, afirmando que era contrario ao Corán e á Sunnah e, polo tanto, non vinculante. Despois intentou organizar un novo exército, pero só os Ansar, os restos da Qurra liderados por Malik Ashtar, e algúns dos seus clans seguiron sendo leais. Isto puxo a Alí nunha posición débil, mesmo entre os seus propios partidarios. A arbitraxe resultou na disolución da "coalición de Ali".
O 19 do Ramadán AH 40, que correspondería ao 26 de xaneiro de 661, mentres oraba na Gran Mesquita de Kufa, Ali foi atacado polo Kharixita Abd-al-Rahman ibn Muljam. Foi ferido pola espada envelenada de ibn Muljam mentres se prosternaba na oración do Fajr. Ali ordenou aos seus fillos que non atacasen aos Kharijites, senón que estipulaba que se sobrevivía, ibn Muljam sería perdoado, mentres que se morreu, ibn Muljam debería recibir só un golpe igual ao recibido. Ali morreu dous días despois o 29 de xaneiro de 661 (21 Ramadan AH 40). Al-Hasan cumpriu a Qisas (ollo por ollo) e deu o mesmo castigo a Ibn Muljam despois da morte de Alí.
| Control de autoridades |
|
|---|
