Bicarbonato de sodio

O bicarbonato de sodio (tamén chamado bicarbonato sódico, hidroxenocarbonato de sodio ou carbonato ácido de sodio) é un composto sólido cristalino de cor branca moi solúbel en auga, cun lixeiro sabor alcalino parecido ao do carbonato de sodio, de fórmula NaHCO₃.

Pódese encontrar como mineral na natureza ou producirse artificialmente.^[1]

Cando se expón a un ácido moderadamente forte descomponse en dióxido de carbono e auga. A reacción é a seguinte:

NaHCO₃ + HCl → NaCl + H₂O + CO₂ (gas)
NaHCO₃ + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O + CO₂ (gas)

Debido á capacidade do bicarbonato de sodio de liberar dióxido de carbono úsase, canda outros compostos acídicos, como aditivo levadante en panadaría e na produción de gasosas. Algúns lévedos para a fabricación do pan conteñen bicarbonato de sodio. Antigamente usábase como fonte de dióxido de carbono para a bebida gasosa Coca Cola.

É o compoñente fundamental dos pos extintores de incendios.

Propiedades

Propiedades físicas do bicarbonato sódico
Estado de agregación	Sólido
Aparencia	Branca cristalina
Densidade	2173 kg/m³; 2,173 g/cm³
Masa molar	84,0 g/mol
Punto de fusión	323,15 K (50 °C)
Punto de descomposición	543,15 K (270 °C)
Índice de refracción	1,3344
Solubilidade en auga	10,3 g/100 g H₂O

Obtención

Mediante o proceso de Solvay. Aínda que utilizado para obter Na₂CO₃, é posíbel obter nunha das reaccións intermedias bicarbonato sódico. O proceso consiste na seguinte reacción:

Na⁺ + Cl^- + NH₃ + H₂O + CO₂ → NaHCO₃(s) + NH₄⁺ + Cl^-

Na cal precipita o bicarbonato de sodio.

Usos

Uso en cociña

O bicarbonato de sodio úsase principalmente en repostaría, onde reacciona con outros compoñentes para liberar CO₂, que axuda ás masas a elevarse, dándolles sabor e volume. Os compostos ácidos que inducen esta reacción inclúen bitartrato de potasio (tamén coñecido como cremor tártaro), zume de limón, iogur ou ácido acético, entre outros.

Uso cultural e cosmético

O bicarbonato de sodio utilízase como axente alcalinizante que actúa en combinación coa saliva no coqueo, de maneira que se suaviza e se produce a extracción dos metabólitos da folla de coca facéndose desta maneira o coqueo un proceso pracenteiro e duradeiro, en contraposición a se non se usara o bicarbonato de sodio. O bicarbonato é á coca o que o azucre ao café, de maneira que no altiplano andino (serras do Perú, Bolivia e N da Arxentina), onde se practica o coqueo, o consumo de bicarbonato é alto.

Na China úsase para lavar os pés.

En todo o mundo utilízase para combater a acidez gástrica cando no se dispón de medicamentos específicos.

Serve tamén para a limpeza polo seu poder abrasivo (por exemplo, para limpar obxectos de prata) e desodorizante (por exemplo, para quitar o cheiro "a novo" das neveiras).

Úsase ademais como branqueador dental, xa que pole a superficie do esmalte, e como axente desodorizante para eliminar olores de suoración forte en axilas e pés.

Riscos do uso

Inxesta. Non é perigoso, excepto en cantidades moi grandes.
Inhalación. Pode causar irritación.
Pel. Pode causar irritación.
Ollos. Pode causar cegueira.^[2] (en inglés) Consultada o 06/09/2012.

Notas

Véxase tamén

Outros artigos

[1] Folla de seguridade elaborada por Química Básica, S.A. (en castelán)

[2] Sodium bicarbonate^{[Ligazón morta]}

[1]

[2]