Catábase

A catábase ou katabasis (do grego κατὰ, 'abaixo' βαίνω 'avance') é un descenso dalgún tipo, como baixar unha aba, o sol ao solpor unha retirada nunha campaña militar, unha expedición aos infernos ou unha viaxe desde o interior cara á costa. Existe unha gran cantidade de significados e interpretacións para este termo en poesía, retórica e na psicoloxía moderna.

Como imaxe retórica refire un descenso aos propios horrores a fin de enfrontalos, velos, volvelos conscientes e logo ascender purificado polo horror e a conmiseración.

A fin de representalo en literatura, usáronse lugares como o inframundo, o inferno, etc., mais noutros casos pódese usar un pozo de auga, ingreso a unha cova, caverna, agocho, ou mesmo mergullarse nunha pía. Estas imaxes, a miúdo utilizadas polo cinema, refiren ao mesmo tempo un illamento coa soidade como ferramenta de reflexión, así como a un regreso á placenta.

Arte

Tanto na poesía como na retórica, o termo katabasis refírese a un "descenso gradual" da énfase sobre un tema nunha sentenza ou nun parágrafo, mentres que anabase refírese a un ascenso gradual na devandita énfase.

Psicoloxía moderna

Na psicoloxía moderna, o termo de catábase tamén se utiliza ás veces para describir a depresión que experimentan algúns mozos. O autor Robert Bly propón no seu libro "Iron John: A Book About Men" varias razóns para o "fenómeno da catábase ", entre eles a falta dos ritos de iniciación en Occidente e a falta dunha forte figura paterna e de modelos a seguir.

Viaxe ao inframundo

A catábase é a convención épica da viaxe do heroe ao inframundo. Na mitoloxía grega, por exemplo, Orfeo entra ao inframundo para traer a Eurídice de volta ao mundo dos vivos.

A maioría das catábases terán lugar nun inframundo sobrenatural, como o Hades ou o Inferno, como na Nekyia, no libro 11 da Odisea, que describe o descenso de Odiseo ao inframundo. Con todo, a catábase tamén pode referirse a unha viaxe a través doutras áreas distópicas, como os encontros de Odiseo na súa viaxe de regreso de 10 anos de Troia a Ítaca. Pilar Serrano permite que o termo catábase englobe tamén estancias breves ou crónicas no inframundo, incluíndo os casos de Lázaro e Cástor e Pólux. Neste caso, con todo, a catábase debe ir seguida dunha anábase ou resurrección para que poida ser considerada unha verdadeira catábase no lugar dunha simple morte.

Véxase tamén

Bibliografía adicional

• Rachel Falconer, Hell in Contemporary Literature: Western Descent Narratives since 1945, EUP, 2005. Exemplos modernos de catábase ou descenso ao inferno.

Ligazóns externas

• A catábase na Eneida por Alejandra Crespin en lapequenagrecia.com.