Escrituras paleohispánicas
As escrituras paleohispánicas son os sistemas de escritura que foron creados na Península Ibérica antes de que o alfabeto latino se convertese no sistema de escritura dominante.
Historia
[editar | editar a fonte]Estas escrituras usáronse con certeza desde como mínimo o século V a.C., quizais a partir do s. -VII segundo algunhas hipóteses, ata finais do século -I ou principios do século I e foron o principal vehículo de expresión das linguas paleohispánicas. Agás o alfabeto greco-ibérico, que é unha adaptación do alfabeto grego xónico, o resto de escrituras paleohispánicas comparten unha característica tipolóxica distintiva: presentan signos con valor silábico, para as oclusivas, e signos con valor alfabético, para o resto de consoantes e vogais. A partir do punto de vista da clasificación dos sistemas de escritura, non é nin un alfabeto nin un silabario, senón unha escritura mixta que se identifica normalmente como semisilabario.
As escrituras paleohispánicas pódense agrupar en dous grandes grupos, meridional e nororiental, posto que, aínda que ambos grupos utilizan un repertorio de signos similar, se diferencian claramente polos valores que os signos representan. Sobre a súa orixe non hai consenso: para algúns investigadores a súa orixe está directa e unicamente vinculado ao alfabeto fenicio, mentres que para outros na súa creación tamén influiría o alfabeto grego.
As inscricións que usan os signarios meridionais apareceron fundamentalmente na metade sur da Península Ibérica, representan o 5% do total conservado e moi maioritariamente escríbense de dereita a esquerda:
- O signario de Espanca.
- A escritura tartesa (tamén coñecida como escritura do suroeste da Península Ibérica e como sudlusitana).
- A escritura ibérica suroriental (tamén coñecida como ibérica meridional).
As inscricións que usan os signarios nororientais apareceron fundamentalmente no cuadrante nororiental da Península Ibérica, representan o 95% do total conservado e moi maioritariamente escríbense de esquerda a dereita:
- A escritura ibérica nororiental (tamén coñecida como ibérica levantina).
- A escritura celtibérica.
Galería de imaxes
[editar | editar a fonte]-
-
Escritura tartesa. Estela de Fonte Velha (Bensafrim, Lagos). -
Escritura ibérica suroriental. Cara A do chumpo de La Bastida de las Alcusas (Mogente).
.jpg){kind=small}
-
Alfabeto greco-ibérico. Cara B do chumbo de la Serreta (Alcoi). -
Escritura ibérica nororiental. Chumbo de Ullastret (s. -IV). -
.jpg){kind=small}
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Hoz, Javier de (2005): «La recepción de la escritura en Hispania como fenómeno orientalizante», Anejos del Archivo Español de Arqueología XXXV, pp. 363–380.
- Correa, José Antonio (2005): «Del alfabeto fenicio al semisilabario paleohispánico», Palaeohispanica 5, pp. 137–154.
- Rodríguez Ramos, Jesús (2004): Análisis de epigrafía íbera, Vitoria-Gasteiz.
- Untermann, Jürgen : Monumenta Linguarum Hispanicarum, Wiesbaden. (1975): I Die Münzlegenden. (1980): II Die iberischen Inschriften aus Sudfrankreicht. (1990): III Die iberischen Inschriften aus Spanien. (1997): IV Die tartessischen, keltiberischen und lusitanischen Inschriften.
- Velaza, Javier (2004): «La escritura en la Península Ibérica antigua», La escritura y el libro en la antigüedad, Madrid, pp. 95–114.