Exarcado de Rávena
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. (Desde xaneiro de 2022.) |
|
Βασιλεία Ῥωμαίων | ||
|---|---|---|
 (Emblema da Dinastía Paleólogo) Lema: Βασιλεὺς Βασιλέων | ||
| Cronoloxía | ||
| -667 | Fúndase a Antiga cidade de Bizancio (futura Constantinopla). | |
| 330 | Constantino fai de Constantinopla a capital. | |
| 395 | División permanente do Imperio Romano trala morte de Teodosio I. | |
| 527 |
Xustiniano I ascende a emperador. | |
| 532-537 |
Xustiniano I constrúe a Igrexa da Divina Sabedoría. | |
| 533-554 |
Os xenerais de Xustiniano I reconquistan África do Norte e Italia dos vándalos e ostrogodos. | |
| 568 | Os longobardos invaden Italia. | |
| 634-641 | Perda de Exipto, Siria e Palestina fronte aos árabes. Nas décadas seguintes toman a maior parte do Norte de África e despois conquistan Sicilia. | |
| 730-787 813-843 |
Controversias iconoclastas resultan na perda da maioría dos territorios italianos do Imperio xunto con algúns territorios no sur. | |
| 1054 | A Igrexa de Constantinopla sepárase da Igrexa de Roma. | |
| 1071 | Batalla de Manzikert. A maior parte de Asia Menor pérdese. Os normandos conquistan os últimos enclaves bizantinos en Italia. | |
| 1204 | Toma de Constantinopla polos Cruzados. Créase o Imperio Latino. | |
| 1261 | Miguel VIII Paleólogo, emperador bizantino do Imperio de Nicea, libera Constantinopla. | |
| 1453 | Constantinopla é conquistada polos turcos otománs | |
O Exarcado de Rávena foi o centro do poder bizantino en Italia desde finais do século VI ata o ano 751, cando o último exarca foi executado polos longobardos.
Introdución
[editar | editar a fonte]En 404, durante o mandato de Honorio, Rávena converteuse na capital do Imperio Romano de Occidente grazas á súa vantaxosa localización e o seu abrigado porto con acceso ao Adriático. A cidade continuou sendo o centro do Imperio Romano de Occidente ata a súa disolución en 476, momento en que se converteu na capital primeiro de Odoacro e logo dos ostrogodos, baixo Teodorico, rexendo o territorio de Italia, Galia Cisalpina, Dalmacia e Sicilia. En 540, Rávena foi conquistada polo xeneral bizantino Belisario, aínda que sería posteriormente recuperada polos ostrogodos e volta a conquistar para Bizancio por Narsés en 552.
Posteriormente, por mor da invasión lombarda, que comezou en 568, Rávena pasou a ser a sede do exarcado imperial. O exarcado fundouse e organizou durante o reinado do emperador Mauricio (582-602).
O exarcado
[editar | editar a fonte]Á fronte do exarcado estaba o exarca, representante do emperador, que asumía tanto o poder civil como o militar dentro do territorio. O territorio baixo dominio efectivo do exarca estendíase pola costa adriática de Italia desde Venecia no norte ata As Marcas. O resto dos territorios bizantinos da península italiana non estaban baixo a autoridade directa do exarca, senón baixo o goberno de duques ou magistri militum. As illas non pertencían ao exarcado: Sicilia constituía unha unidade administrativa diferente, en tanto que Córsega e Sardeña dependían do Exarcado de Cartago.
Os longobardos estableceron a súa capital en Pavia, desde onde controlaban o val do Po. Algúns guerreiros independentes penetraron máis cara ao sur, e estableceron os ducados de Spoleto e Benevento. A creación destes ducados dificultou as comunicacións de Rávena cos territorios bizantinos da Italia meridional, facendo máis precario o poder de Bizancio na península.
Durante o século VII, o Exarcado foi perdendo territorios en beneficio dos longobardos. Piemonte, Lombardía, o Véneto, Toscana e gran parte do sur de Italia pasaron a poder dos longobardos, así como Liguria (en 640). Roma, nominalmente baixo a autoridade do exarca, era na práctica rexida polo Papa, e a rivalidade deste último co Patriarca de Constantinopla era causa frecuente de tensións.
En torno ao ano 740, en vésperas do seu final, o Exarcado controlaba apenas Istria (excepto a lagoa de Venecia, que comezaba a establecerse como unha cidade-estado independente, Ferrara, Rávena coa Pentápole e Perugia.
O final do exarcado
[editar | editar a fonte]Durante os séculos VII e VIII, a posición do exarca foi facéndose máis difícil, debido á ameaza dos longobardos e os francos, así como pola división entre a cristiandade oriental e occidental motivada pola crise iconoclasta e a rivalidade entre o Papa e o Patriarca de Constantinopla.
Rávena continuou sendo a sé do exarcado ata a revolta do 727 contra os emperadores iconoclastas. O último exarca foi asasinado polos longobardos en 751. O exarcado transformouse no catapanado de Italia, con capital en Bari, cidade que foi conquistada polos árabes en 858 e recuperada por Bizancio en 878.
Cando, en 756 os francos expulsaron os longobardos, o papa Estevo III reclamou o exarcado. O seu aliado, Pipino o Breve, rei dos francos, doou os territorios conquistados do antigo exarcado ao Papa en 756. Esta doazón, confirmada posteriormente por Carlomagno (774), constitúe o inicio do poder temporal do Papado, coñecido como Patrimonio de San Pedro.
Cando Sicilia foi conquistada polos árabes no século X, os restos do poder bizantino en Italia organizáronse nos temas de Calabria e Longobardia. Istria e a cabeceira do Adriático foron incorporados a Dalmacia.
Cronoloxía dos exarcas de Rávena
[editar | editar a fonte]
Após Narsés, duque de 554 a 568, os exarcas son:
- Flavio Lonxino: 568-573.
- Baduario: 573-576.
- Decio: 576-585. (580: Tiberio II divide en cinco provincias ou eparquías os territorios bizantinos en Italia).
- Esmaragdo: (primeiro mandato) 585-589. (585: Mauricio divide en sete distritos militares o Exarcado de Rávena).
- Romano: 589-597. Rebelouse contra o poder imperial, dando o seu apoio aos adversarios relixiosos do monotelismo. Morreu pouco despois.
- Calinico: 597-602: procedeu ao arresto en Roma do papa Martiño I, que relanzou a querela contra o monotelismo malia a prohibición imperial de toda discusión sobre a cuestión, e trasladouno a Constantinopla.
- Esmaragdo: (segundo mandato) 602-611.
- Xoán I Lemixio: 611-616, derrocado por Eleuterio.
- Eleuterio: 616-620, morto na represión.
- Isaac: 620-638. (segundo outros, do 625 ao 644).
- Platón: 638-648. (segundo outros, do 646 ao 649).
- Teodoro I: (primeiro mandato) 648-649. (segundo outros, do 644 ao 646).
- Olimpio: 649-652, rebélase contra Bizancio.
- Teodoro I: (segundo mandato) 652-666.
- Gregorio: 666-678.
- Teodoro II: 678-687.
- Xoán II Platino: 687-702.
- Teofilacto: 702-710.
- Xoán III Rizocopo: 710-711, matado polos habitantes de Rávena.
- Entiquio: 711-712.
- Escolástico: 713-727.
- Paulo: 727-728.
- Eutiquio: (segundo mandato) 728-752, expulsado tras a toma de Rávena polo rei dos longobardos Aistolfo.
