Saltar ao contido

Ferroquelatase

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «FECH»)
Ferroquelatase
Homodímero de ferroquelatase humana
Identificadores
Número EC 4.98.1.1
Número CAS 9012-93-5
Bases de datos
IntEnz vista de IntEnz
BRENDA entrada de BRENDA
ExPASy vista de NiceZyme
KEGG entrada de KEGG
MetaCyc vía metabólica
PRIAM perfil
Estruturas PDB RCSB PDB PDBe PDBj PDBsum
Gene Ontology AmiGO / EGO

A ferroquelatase, chamada con maior precisión protoporfirina ferroquelatase (EC 4.98.1.1; nome sistemático protohemo ferro-liase (formadora de protoporfirina)), é un encima codificado en humanos polo xene FECH do cromosoma 18.[1] A ferroquelatase cataliza o oitavo e último paso da biosíntese do hemo, convertendo a protoporfirina IX en hemo B. Cataliza a reacción:

protohemo + 2 H+ = protoporfirina + Fe2+
Ferroquelatase
Ferroquelatase humana
Identificadores
SímboloFerroquelatase
PfamPF00762
InterProIPR001015
PROSITEPDOC00462
SCOPe1ak1 / SUPFAM
OPM superfamily129
OPM protein1hrk
Resumo da biosíntese do hemo B. Nótese que algunhas reaccións ocorren no citoplasma e outras nas mitocondrias (amarelo)

A ferroquelatase cataliza a inserción de ferro ferroso na protoporfirina IX na vía de biosíntese do hemo para formar o hemo B. O encima está localizado no lado que dá á matriz da membrana mitocondrial interna. A ferroquelatase é o membro mellor coñecido dunha familia de encimas que engade catións de metais divalentes a estruturas tetrapirrol.[2] Por exemplo, a magnesio quelatase engade magnesio á protoporfirina IX no primeiro paso da biosíntese de bacterioclorofila.[3]

O hemo B é un cofactor esencial en moitas proteínas e encimas. En concreto, o hemo B xoga un papel clave como transportador de oxíxeno na hemoglobina dos glóbulos vermellos e na mioglobina das células do músculo. Ademais, o hemo B atópase no citocromo b, un compoñente clave da Q-citocromo c oxidorredutase (complexo III) na fosforilación oxidativa.[4]

Estrutura

[editar | editar a fonte]

A ferroquelatase humana é un homodímero composto por cadeas polipeptídicas de 359 aminoácidos. Ten un peso molecular total de 85,07 kDa.[5] Cada subunidade está composta de cinco rexións: unha secuencia de localización mitocondrial, o dominio N-terminal, dous dominios pregados e unha extensión C-terminal. Os residuos 1–62 forman un dominio de localización mitocondrial que é cortado nunha modificación postraducional. Os dominios pregados conteñen un total de 17 hélices α e follas β. A extensión C-terminal contén tres dos catro residuos de cisteína (Cys403, Cys406, Cys411) que coordinan os grupos de ferro-xofre (2Fe-2S) catalíticos. O cuarto residuo de cisteína coordinante está no dominio N-terminal (Cys196).[6]

O peto activo da ferroquelatase consta de dous "beizos" hidrófobos e un interior hidrófilo. Os beizos hidrófobos, constan dos residuos moi conservados 300–311, están orientados cara á membrana mitocondrial interna e facilitan o paso do substrato pouco soluble protoporfirina IX e do produto hemo pola membrana. O interior do peto do sitio activo contén unha superficie ácida moi conservada que facilita a extracción de protóns da protoporfirina. Os residuos de histidina e aspartato situados a uns 20 ángstroms do centro do sitio activo no lado que dá á matriz mitocondrial do encima coordinan a unión do metal.[6]

Mecanismo

[editar | editar a fonte]
A protoporfirina IX cos aneis pirrólicos indicados con letras.

O mecanismo da metalización da protoporfirina humana segue investigándose. Moitos investigadores hipotetizaron unha distorsión do macrociclo de porfirina como acontecemento clave para a catálise. Os investigadores que estudaron a ferroquelatase de Bacillus subtilis propoñen un mecanismo para a inserción de ferro na protoporfirina no cal o encima agarra fortemente os aneis B, C e D mentres que dobra o anel A uns 36°. Como normalmente sería plano, esta distorsión expón o par solitario de electróns do nitróxeno do anel A ao ión Fe+2.[2] Posteriores investigacións revelaron unha distorsión de 100° na protoporfirina unida á ferroquelatase humana. Un residuo de histidina moi conservado (a His183 en B. subtilis, a His263 en humanos) é esencial para determinar o tipo de distorsión, así como para actuar como aceptor de protóns inicial da protoporfirina.[6][7] Os residuos aniónicos forman unha vía para facilitar o movemento de protóns fóra da histidina catalítica.[6] A frataxina funciona como chaperona que leva ferro ao lado que dá á matriz da ferroquelatase, onde os residuos de aspartato e histidina de ambas as proteínas coordinan a transferencia do ferro á ferroquelatase.[8] Dous residuos de arxinina e tirosina no sitio activo (Arg164, Tyr165) poden realizar a metalización.[6]

Sitio activo da feroquelatse co substrato protoporfirina IX en verde. Os residuos mostrados son: grupos hidrófobos que sosteñen a protoporfirina IX (en amarelo), vía de transferencia do protón aniónico (azul escuro), residuos de metalización (ciano), histidina catalítica (vermello).

Importancia clínica

[editar | editar a fonte]

Os defectos na ferroquelatase xeran unha acumulación de protoporfirina IX, causando a protoporfiria eritropoética.[9] A enfermidade pode ser o resultado de diversas mutacións no xene FECH, a maioría das cales se comportan de maneira autosómica dominante cunha baixa penetrancia clínica. Clinicamente, os pacientes con protoporfiria eritropoética presentan un conxunto de posibles sintomas que van desde seren asintomáticos a teren unha fotosensibilidade extremadamente dolorosa. En menos do 5 % dos casos a acumulación de protoporfirina no fígado ten como resultado a colestase (bloqueo do fluxo de bile do fígado ao intestino delgado) e a insuficiencia hepática terminal.[10]

En casos de envelenamento por chumbo, o chumbo inhibe a actividade da ferroquelatase, en parte orixinando porfiria.[11]

Interaccións

[editar | editar a fonte]

A ferroquelatase interacciona con moitos outros encimas que interveñen na biosíntese do hemo, no catabolismo e no transporte, entre os que está a protoporfirinóxeno oxidase, a 5-aminolevulinato sintase, a ABCB10, a ABCB7, a succinil-CoA sintetase,[12] e a mitoferrina-1.[13] Moitos estudos suxeriron a existencia dun complexo oligomérico que permite a canalización do substrato e a coordinación do metabolismo global do ferro e da porfirina na célula.[12][13] A N-metilmesoporfirina (N-MeMP) é un inhibidor que compite coa protoporfirina IX e pénsase que é un análogo do estado de transición. Como tal, a N-MeMP utilizouse amplamente como ligando estabilizante para a determinación da estrutura por cristalografía de raios X.[14] A frataxina actúa como chaperona de Fe+2 e forma complexo coa ferroquelatase no seu lado que dá á matriz mitocondrial.[8] A ferroquelatase pode tamén inserir outros ións metálicos divalentes na protoporfirina. Algúns ións, como o Zn+2, Ni, e Co forman outras metaloporfirinas, mentres que ións de metais pesados como o Mn, Pb, Hg e Cd inhiben a liberación do produto despois da metalización.[15]

  1. "FECH - Ferrochelatase, mitochondrial precursor - Homo sapiens (Human) - FECH gene & protein". 
  2. 2,0 2,1 Lecerof, D.; Fodje, M.; Hansson, A.; Hansson, M.; Al-Karadaghi, S. (marzo de 2000). "Structural and mechanistic basis of porphyrin metallation by ferrochelatase". Journal of Molecular Biology 297 (1): 221–232. PMID 10704318. doi:10.1006/jmbi.2000.3569. 
  3. Leeper, F. J. (1985). "The biosynthesis of porphyrins, chlorophylls, and vitamin B12". Natural Product Reports 2 (1): 19–47. PMID 3895052. doi:10.1039/NP9850200019. 
  4. Berg, Jeremy; Tymoczko, John; Stryer, Lubert (2012). Biochemistry (7ª ed.). Nova York: W.H. Freeman. ISBN 9781429229364. 
  5. "RCSB PDB - 1Hrk: Crystal Structure of Human Ferrochelatase". 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Wu, Chia-Kuei; Dailey, Harry A.; Rose, John P.; Burden, Amy; Sellers, Vera M.; Wang, Bi-Cheng (1 de febreiro de 2001). "The 2.0 Å structure of human ferrochelatase, the terminal enzyme of heme biosynthesis". Nature Structural Biology 8 (2): 156–160. PMID 11175906. doi:10.1038/84152. 
  7. Karlberg, Tobias; Hansson, Mattias D.; Yengo, Raymond K.; Johansson, Renzo; Thorvaldsen, Hege O.; Ferreira, Gloria C.; Hansson, Mats; Al-Karadaghi, Salam (maio de 2008). "Porphyrin Binding and Distortion and Substrate Specificity in the Ferrochelatase Reaction: The Role of Active Site Residues". Journal of Molecular Biology 378 (5): 1074–1083. PMC 2852141. PMID 18423489. doi:10.1016/j.jmb.2008.03.040. 
  8. 8,0 8,1 Bencze, Krisztina Z.; Yoon, Taejin; Mill?n-Pacheco, C?sar; Bradley, Patrick B.; Pastor, Nina; Cowan, J. A.; Stemmler, Timothy L. (2007). "Human frataxin: iron and ferrochelatase binding surface". Chemical Communications (18): 1798–1800. PMC 2862461. PMID 17476391. doi:10.1039/B703195E. 
  9. James, William D.; Berger, Timothy G. (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN 0-7216-2921-0. 
  10. Rüfenacht, U.B.; Gouya, L.; Schneider-Yin, X.; Puy, H.; Schäfer, B.W.; Aquaron, R.; Nordmann, Y.; Minder, E.I.; Deybach, J.C. (1998). "Systematic Analysis of Molecular Defects in the Ferrochelatase Gene from Patients with Erythropoietic Protoporphyria". The American Journal of Human Genetics 62 (6): 1341–52. PMC 1377149. PMID 9585598. doi:10.1086/301870. 
  11. "Lead Toxicity -- What Are Possible Health Effects from Lead Exposure?". Agency for Toxic Substances & Disease Registry. Arquivado dende o orixinal o 24 de xaneiro de 2021. Consultado o 9 de febreiro de 2021. 
  12. 12,0 12,1 Medlock, Amy E.; Shiferaw, Mesafint T.; Marcero, Jason R.; Vashisht, Ajay A.; Wohlschlegel, James A.; Phillips, John D.; Dailey, Harry A.; Liesa, Marc (19 de agosto de 2015). "Identification of the Mitochondrial Heme Metabolism Complex". PLOS ONE 10 (8): e0135896. Bibcode:2015PLoSO..1035896M. PMC 4545792. PMID 26287972. doi:10.1371/journal.pone.0135896. 
  13. 13,0 13,1 Chen, W.; Dailey, H. A.; Paw, B. H. (28 de abril de 2010). "Ferrochelatase forms an oligomeric complex with mitoferrin-1 and Abcb10 for erythroid heme biosynthesis". Blood 116 (4): 628–630. PMC 3324294. PMID 20427704. doi:10.1182/blood-2009-12-259614. 
  14. Medlock, A.; Swartz, L.; Dailey, T. A.; Dailey, H. A.; Lanzilotta, W. N. (29 de xaneiro de 2007). "Substrate interactions with human ferrochelatase". Proceedings of the National Academy of Sciences 104 (6): 1789–1793. Bibcode:2007PNAS..104.1789M. PMC 1794275. PMID 17261801. doi:10.1073/pnas.0606144104. 
  15. Medlock, Amy E.; Carter, Michael; Dailey, Tamara A.; Dailey, Harry A.; Lanzilotta, William N. (outubro de 2009). "Product Release Rather than Chelation Determines Metal Specificity for Ferrochelatase". Journal of Molecular Biology 393 (2): 308–319. PMC 2771925. PMID 19703464. doi:10.1016/j.jmb.2009.08.042. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]