Fernando García Calderón

Fernando García Calderón

(2002)
Biografía
Nacemento	11 de agosto de 1959 (65 anos) Sevilla, España
Actividade
Ocupación	escritor

Fernando García Calderón, nado en Sevilla o 11 de agosto de 1959, é un escritor e enxeñeiro de Camiños español afincado en Madrid, investigador de compoñentes para a superestrutura da vía férrea e autor de ficcións.

En 2024 gañou o Premio de Novela Camiño de Santiago por Argonautas en el laberinto.

Biografía

Naceu no histórico barrio de Triana, en Sevilla. Un traslado profesional paterno levouno a Madrid con apenas dez anos, en cuxo padrón segue figurando. Estudante no instituto Cardeal Cisneros, de fonda raizame bacharel, destaca pola súa parella afinidade ás ciencias e as humanidades, recibindo, entre outros galardóns, o premio ao mellor alumno do curso 1970-71 e o recoñecemento institucional da época materializado na concesión do A Ibérico ao mérito no estudo. Festexou o 20 de novembro de 1975 coa lectura de Réquiem por un campesino español, afastándose definitivamente do realismo recalcitrante nun período no que deu os seus primeiros e dubidosos pasos no azaroso mundo da literatura.

Cumpriu as súas vinte e tres primaveras cos títulos de enxeñeiro de Camiños, Canles e Portos pola Universidade Politécnica de Madrid, especialidade de Transportes, e de alférez dunhas milicias universitarias —obrigatorias— que serán o escenario perfecto para entregarse ao manexo das máquinas e da pluma estilográfica, multiplicándose no cálculo de movementos de terras e na escritura de relatos que, máis adiante, invadirán os concursos de narrativa breve de toda a xeografía hispana.

Afeccionado aos trens, gañou praza fixa na Rede Nacional dos Ferrocarrís Españois a mediados de 1983, tras un período de aprendizaxe e proba que lle traerá o amor ás vías e a unha fermosa licenciada en Ciencias Físicas, empregada da mesma empresa. Lamia ou Lam, como a chama, alcanzará a condición de musa e personaxe ao longo de toda a súa traxectoria. En 1991 incorporarase, temporalmente, a Ferrocarrís de Vía Estreita, FEVE, como director de Estudos e Tecnoloxía.

Será nese limiar dos anos noventa cando se propoña superar a timidez para dar a coñecer as súas creacións aos xurados de certames moi diversos. Froito desas loitas son un puñado de premios e mencións, unhas cantas anécdotas graciosas e un libro que tarda un decenio en alumar e co que inaugura o século xxi: El mal de tu ausencia.

En 1994 un dos seus contos máis breves salta do folio á páxina impresa, sendo incluído no volume de relatos hiperbreves Quince Líneas, promovido polo Círculo Cultural Faroni e editado por Tusquets na súa colección Andanzas. Renunciou ao cargo en Vía Estreita e retornou a Renfe, provocando o punto de inflexión necesario para entrar no xénero da novela. Escribe dous de corrido, obtendo os premios Félix Urabayen e Ateneo-Cidade de Valladolid, así como a publicación dos primeiros libros que levan o seu nome: El vuelo de los halcones en la noche e El hombre más perseguido.

Tras serlle diagnosticado un invalidante síndrome de fatiga crónica, esquécese da incerteza que supuñan as esperas dos fallos e acertos dos xurados e céntrase noutras máis longas, as das contestacións editoriais. Coa axuda da axencia B&B, publica Lo que sé de ti (2003), a novela do xadrez e a vida. Puro erotismo, a dicir de moitos; pornografía, a entender duns poucos. As críticas foron excelentes, abrindo outras portas. Tres anos despois, grazas a unha popular lenda da Sevilla do século xv, La judía más hermosa, e a un axuste de contas coa súa propia xeración, La noticia, alcanzará un nivel de vendas que non coñecera até ese instante.

É entón cando o infortunio familiar e a enfermidade que o afecta frean a súa ambición literaria. Tras un longo período de traballo silencioso, investigando as andanzas africanas do erudito sevillano Juan Ángel Santacruz de Colle, regresa con Yo también fui Jack el Destripador (2015) e Nadie muere en Zanzíbar (2016). O seu inveterado costume de publicar obras de dúas en dúas vese superada neste caso, vendo a luz simultaneamente Diario de ausencias e acomodos (2015), publicado en conxunto con Facundo Laboa.

A súa obra publicada componse de catro volumes de relatos e once novelas que se reparten polos catálogos das editoriais Alfar, Algaida, Destino e Edicións do Vento.

En novembro de 2022, tras asumir a incompatibilidade da súa síndrome de fatiga crónica co COVID-19 e outros virus, anticipa a súa retirada profesional e confirma o que se manifesta nunha entrevista recente: “Desa enfermidade [a enxeñaría] líbrase un co tempo, a xubilación é sandadora. Non ocorre o mesmo co mal da literatura, que se cronifica”.

Os espazos efémeros, un thriller socrático cargado de referencias cinéfilas, é a súa máis recente mostra de que os duelos, con letras e humor, son menos.

Obras

Conto e novela curta

Fernando García Calderón entregou a xurados, editoriais, revistas e lectores máis de douscentos relatos breves ou brevísimos desde que comezou a súa andaina ao bordo da trintena. Foi recoñecido en certames da soleira do Jauja (Valladolid, 1989), Gabriel Miró (Alacant, 1992), Juan Ortiz del Barco (San Fernando, 1994), Jara Carrillo (Alcantarilla, 1995), Max Aub (Segorbe, 1995), Villa de Iniesta (Iniesta, 1996), Alfonso Sancho Sáez (Xaén, 1996), Cuentos de Invierno (Ponferrada, 1997), Villa de Quintanar (Quintanar del Rey, 1998), Miguel Cabrera (Morón de la Frontera, 1999) e Marco Fabio Quintiliano (Calahorra, 2000).

No ano 2000, tras a publicación do primeiro dos seus volumes, dá por finalizada a súa etapa itinerante. Todos os seus libros de relatos viron a luz na sevillana Ediciones Alfar.

• El mal de tu ausencia (2000). Contén varias obras galardoadas en distintos certames españois. Consta de quince contos, vertebrados por un banquete co que Xúpiter agasalla á tropa olímpica. Ás sobremesas, co sopor, uns buscan descanso entre as alcobas de palacio mentres outros, os menos, permanecen sentados á mesa, apurando as súas copas e ouvindo peripecias de mortais dignos de eterna salvación pola súa loita contra o mal da soidade, reflexo de tantas ausencias.
• Sedimentos en un pantano, que asina con Eulalia Banda (2004). O volume expón, a través das súas distintas historias, o dilema de “a segunda oportunidade” e a súa consecuencia. Eulalia e Fernando logran unha maridaxe literaria que nos fai pensar nun só autor, @ambidestro e de mirada única, prolongación no papel dunha parella de carne e óso.
• Diario de ausencias y acomodos, escrito co seu bo amigo Facundo Laboa (2015). É unha indagación na vida e milagres do lingüista Juan Ángel Santacruz de Colle, reputado tasador de libros antigos e anónimo explorador da costa swahili, entregando aos lectores uns relatos cargados de referencias á súa biografía, a súa vocación literaria e a súa afección pictórica.
• La sonrisa del observador (2024).Compila as esencias da extensa produción literaria de García Calderón, testemuñando o amor profesado tanto ao relato con vocación de novela como á miniatura que habita a páxina illada, mundo plano sen fisterre nin posibilidade de conquista.

Novela

Inicia a súa aventura novelística en 1995, tras completar a súa única nouvelle, premio Alfonso Sancho Sáez: La sonrisa del observador. Aínda véndose obrigado a superar dous períodos de interrupción forzosa (2009-12 e 2020-22), non cesou no seu empeño de forxar unha traxectoria cimentada nas máis sólidas estruturas ficcionais, a singularidade no tratamento dos temas abordados e o rexeitamento ás etiquetas. A novela histórica, o thriller e as historias xeneracionais, na súa pluma, cobran a orixinalidade apuntada con frecuencia pola crítica. 

• El vuelo de los halcones en la noche.  Premio Félix Urabayen (Concello de Toledo, 1998). Publicado de novo, nunha edición revisada, en 2018 (Edicións Alfar). Vagamente inspirado nos cadros do pintor Edward Hopper, conta a historia dunha muller que se lanza aos brazos dun amor prematuro.
• El hombre más perseguido. Premio Ateneo-Cidade de Valladolid (Algaida Editores, 1999).  Un estudante suramericano de boa familia vese convertido, polas vicisitudes do destino e da paixón, nun exilio. En París vivirá baixo o nome suposto de Edmundo Corso e entre os seus compatriotas espallará un pasado imaxinario como activista político... ata que estoupe nas súas mans a súa propia mentira: unha organización clandestina contactará con el para tentar vida dun membro da Xunta Militar que visita Francia.
• Lo que sé de ti.Ediciones Destino, 2003. Para Adán Vernio, enxeñeiro sen vocación, os soños da puberdade condénsanse en dúas únicas finalidades: xogar a unha partida de xadrez digna de aparecer en tratados e escribir unha novela que será lida. O día que a súa muller decide deixalo, a fortuna pégase ao noso protagonista coma unha lapa. Alguén dixo a Vernio que o incrible é o preludio do suceso e o previsible é o preludio do aburrimento. E dende aquela esforzouse, sen éxito, en contradicir esta máxima.
• La noticia. Algaida Editores, 2006. Morre nun accidente de tráfico a escritora Victoria Orozco e dous amigos choran a súa perda: Lucas intúe que non se trata dunha casualidade, senón dun complot para liquidar a un grupo de universitarios que querían cambiar o mundo; Pepe refúxiase na memoria e nos vellos compañeiros. As mortes que se suceden dan e quitan razóns para ambas. A noticia é a novela da decepción dunha xeración que chocou contra os seus propios ideais, demostrando que o ben e o mal son as dúas caras dunha moeda que xestionamos toda a vida.
• La judía más hermosa. Algaida Editores, 2006, 2011 e 2023. Susana de Susón, a muller máis fermosa da Sevilla do século XV, é filla do rico xudeu converso don Diego. Tan inocente como extrovertida, pronto tropezará coa Inquisición. Avanzará con enxeño e valentía, nunha existencia chea de aventuras que a levarán desde a convulsa España dos Reis Católicos ata a intrigante Roma dos Borgia. Susana de Susón, a Susona cuxa memoria impregna o barrio sevillano de Santa Cruz, é o Renacemento feita muller.
• La resonancia de un disparo. Algaida Editores, 2008. Todas as persoas gardan algún segredo. Mesmo Fernando, un pai modelo de familia que fai todo o posible pola felicidade do seu pobo, ou a súa muller Marta, cunha conduta pública impecable e discreción ilimitada. Antonio, amigo e compañeiro de Fernando, esconde tamén unha verdade incómoda. E que pasa con Isa, a súa muller e moito máis nova ca el? A resonancia dun disparo é a novela dunha confesión, coas súas pílulas de intriga e as súas doses de veleno, que funciona como un mecanismo de reloxo que podería estoupar nas mans do lector.
• Yo también fui Jack el Destripador. Ediciones del Viento, 2015. Que farías se recibises unha nota de Lewis Carroll, case medio século despois da súa morte, recoñecéndose como Jack o Destripador? John Riordan, un forense octoxenario de Scotland Yard, verase obrigado a revivir unha época vitoriana en decadencia, cando, recén chegado a Londres como prometedor discípulo do dedutor Joseph Bell e asistente do inspector Abberline, se ve implicado na investigación do maior enigma na historia do crime.
• Nadie muere en Zanzíbar. Algaida Editores, 2016. Cando Fernando García Calderón tropezou cos diarios africanos de Juan Ángel Santacruz de Colle, agochados durante anos nun cofre de filigrana, non só atopou a autobiografía dun home incrible, excepcional, senón tamén unha prodixiosa aventura para todos os teus lectores. Ninguén morre en Zanzíbar é unha novela de aventuras persoais e colectivas, unha historia sobre a epifanía salvadora dun europeo desconsolado e o desexo de liberdade do pobo de África.
• De lo visible y lo invisible. Algaida Editores, 2018. ¿Ata que punto pode afectar aos últimos anos dun modesto profesor de matemáticas que viviu exiliado nas Américas unha adiviñación nun almanaque asinado por Don Diego de Torres Villarroel, Gran Piscator de Salamanca? Os primeiros Borbóns, a loita escondida entre políticos e nobres que se asoman ao precipicio da Revolución Francesa e a Madrid que florece como capital dun imperio en decadencia proporcionan o escenario dunha trama que alimenta, sen ruptura de continuidade, a grandeza e miseria do ser humano, as súas aversións e amores, a súa capacidade de redención.
• Para olvidar quién fuiste. Algaida Editores, 2019. Unha historia da Europa da posguerra que nos leva dende o campo de concentración de Mauthausen ata a Alemaña dos ocultadores criminais nazis, o Vaticano, a España preconstitucional e unha Lisboa que recibe con alegría a revolución dos caraveis. Un escenario único para unha persecución total. Para olvidar quién fuiste escapa das obras de xénero clásico para construír unha historia íntima e pouco compracente duns cazadores nazis que hipotecaron o seu futuro no esforzo de non esquecer e, ao mesmo tempo, de ser esquecidos.
• Los espacios efímeros. Algaida Editores, 2024. Un atentado desata o terror e esperta o instinto dunha parella de profesionais con ampla experiencia que, convencidos do seu fin inminente, abordan o desexo de seren recordados con perspectivas moi diferentes. Set, un guionista vixiante, e Tomás, un sabueso infalible, desafiaranse mutuamente nunha serie de asasinatos que replican os inmortalizados en películas de culto, desatando unha trama que os levará ao seu inevitable destino. Espazos efémeros é o thriller dos nosos medos. O medo á soidade, o medo á morte, o medo ao esquecemento.