Francisco Paradela Rodríguez

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Francisco Paradela.

Francisco Paradela Rodríguez

Biografía
Nacemento	3 de setembro de 1909 A Coruña, España
Morte	31 de outubro de 2009 (100 anos) A Coruña, España
Actividade
Ocupación	gaiteiro

Francisco Paradela Rodríguez, nado en Elviña (A Coruña) o 3 de setembro de 1909 e finado na Coruña o 31 de outubro de 2009, foi un gaiteiro galego, tamén coñecido como Farruco ou Paco Paradela, considerado un dos intérpretes máis importantes do instrumento en Galicia durante o século XX. Chegou ser, xunto con Emilio Corral, un dos máis veteranos de todos os tempos en Galicia. É o autor de temas hoxe considerados clásicos no repertorio da gaita galega, como a "Jota de Montrove", "A Carballesa", a "Foliada de Elviña" e outros.

Traxectoria

A súa primeira gaita foi construída por un artesán que vivía enfronte da fábrica de gas na Coruña. A súa segunda gaita, foi feita en Pontevedra polo coñecido Faustino Santalices. Tamén coñeceu persoalmente a Perfecto Feijoo e ao mítico gaiteiru Llibardon de Asturies. En 1926, cando Emilio Corral ingresou na agrupación Cántigas da Terra, Paradela xa formaba parte dela como gaiteiro, e ámbolos dous coincidiron alí e tocaron xuntos durante anos. Paradela formou parte deste coro por máis de cinco lustros. En 1934, integrou tamén o grupo Os Tempranos de Eirís. Realizou varias gravacións deixando constancia do seu virtuosismo como solista, unha das máis valoradas é a que fixo en 1950 xunto con Fernando Álvarez por encargo do etnomusicólogo Alan Lomax, gravación sucesivamente reeditada. O mesmo que Corral, en 1960 recibiu a medalla Marcial del Adalid do concello da Coruña en recoñecemento á súa carreira musical.

Paradela nunca chegou casar, solteiro faleceu na coruñesa residencia para anciáns Padre Rubinos, onde vivía dende o ano 2002. Para entón, xa moi ancián, estaba xa case xordo e inmóbil pero recibiu o recoñecemento de gran número de gaiteiros das xeracións posteriores, como a popular Susana Seivane.

Personalidade e estilo

Farruco Paradela tivo as máis positivas valoracións por parte de moitos dos músicos e especialistas que o chegaron a coñecer. Avelino Cachafeiro dixo persoalmente del que era o gaiteiro máis impresionante que tiña coñecido. Xosé Casal non podía tamén agacha-la súa admiración por el: «Facía uns vibratos cos seus dedos gordos como chourizos que parecía un violín». «Saboreaba as notas, era moi sentimental. É solteiro, pero pode dicirse que estaba casado coa gaita», lembra o tamén gaiteiro Pepe Temprano.