Linguas ta-arauacas

Ta-arauacas
Falado en:	Caribe e América Central
Total de falantes:
Familia:	Americana  Arauaco   Setentrional    Ta-arauacas
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	---
Mapa
Status

As linguas ta-arauacas, tamén coñecidas como ta-maipureanas, son un grupo de linguas arauacas faladas nas costas do mar Caribe de América Central e do Sur. Distínguense polo prefixo da primeira persoa pronominal: ta-, que se opón ao prefixo común no resto de linguas arauacas: na-.

Clasificación

Kaufman (1994) achega a seguinte subclasificación:

• Arauaco caribe
  • Taíno
  • Guajiro (Wahiro)
    • Wayuu (Guajiro, Wahiro)
    • Paraujano (Parauhano, Añun)
    • Arauaca (Lokono)
  • Iñeri (Inyeri)
    • Kalhíphona (caribe das illas, moderno garífuna ou caribe negro)

Aikhenvald engade o shebayo, que Kaufman deixara sen clasificar, e elimina o iñeri:

• Arauaco caribe
  • Iñeri
    • Kalhíphona
  • Ta-araucas
    • Taíno
    • Wayuu
    • Paraujano
    • Arauaca (Lokono)
    • Shebayo
    • Caquetío

Comparación léxica

Os numerais en diferentes linguas arauacas do Caribe son:

GLOSA	Guajiro				Iñeri		Taíno	PROTO- ARAUCO CARIBEÑO
	Arauaco (Lokono)	Paraujano (añu)	Wayuu	PROTO- LOK.-WAY.	Garífuna	Kalhíphona (Iñeri)
'1'	abã	maneiʤa	wɐˈneː	*abã	aban	ábana	heketi	*aba-n(e)
'2'	bian	pimi	piˈɐ.mɐ	*biama	biama	biama	yamoka	*biama
'3'	kabɨn	apaniw	ɐˈpɨ.nɨiɲ	*kabɨnV	(ɨrɨwa)	(íriua)	kanokum	*kabɨnV
'4'	bitʰi	pinʧi	piˈeɲ.ʧi̥	*pinti	(ɡadɨrɨ)	(gádoro)	yamonkobre bibiti	*pinti
'5'	(a)badakʰabo	nadâ	hɐʔˈrɐi	*aba-da-	(seiŋɨ)	(sęgo)		*aba-da-
'6'	(a)batʰian	siami	ˈɐi.pi.ru.ɐ	*	(sisi)			*
'7'	biantʰian	beremi	ɐˈkɐ.rɐt.ʃi̥	*	(sedɨ)			*
'8'	kabɨtʰian	pinjüwen	meˈkiː.sɐt̪̚	*	(widɨ)			*
'9'	bitʰitʰian	heberemi	meˈki.et̪.sɐt̪̚	*	(nefu)			*
'10'	biandakʰabo		poˈɺoː	*	(diːsi)			*

Os numerais iñeri e garífuna a partir do 3 son préstamos do francés.