Macaco

Macacos

Macaca radiata

Reino:	Animalia
Filo:	Chordata
Clase:	Mammalia
Orde:	Primates
Familia:	Cercopithecidae
Subfamilia:	Cercopithecinae
Tribo:	Papionini
Xénero:	Macaca Lacépède, 1799

Especie tipo

Simia inuus
Linnaeus, 1766

Especies

Ver texto

Os macacos^[1] (xénero Macaca) constitúen un xénero de monos do Vello Mundo da subfamilia Cercopithecinae, do que existen 23 especies en Asia e norte de África (e mais Xibraltar). Os macacos son principalmente fruxívoros, aínda que as súas dietas tamén inclúen sementes, follas, flores e codia de árbores e algúns, como Macaca fascicularis, aliméntanse de invertebrados e ocasionalmente pequenos vertebrados.

Descrición

Despois do xénero Homo, o xénero Macaca é o xénero de primates máis estendido do mundo, que habita desde o Xapón ao subcointinente Indio e no caso do Macaca sylvanus no norte de África (Magreb) e Xibraltar (a poboación de Xibraltar é introducida). Actualmente recoñécense 23 especies de macacos, incluíndo algúns dos monos máis coñecidos polo público, como o macaco rhesus (Macaca mulatta). Aínda que varias especies carecen practicamente de rabo, non teñen unha estreita relación cos simios superiores hominoideos, como os chimpancés ou gorilas, senón que pertencen a outra rama de primates.

Nalgunhas especies hai un pregamento cutáneo que une da segunda á quinta deda do pé, alcanzando á primeira articulación metatarsal.^[2]

A pelaxe dos macacos vai do beixe ao negro, pasando por todos os tons de marrón.

Nalgunhas especies, a cara coloréase de rosa ou mesmo de vermello. Os macacos teñen abazóns (bolsas nas meixelas), onde almacenan alimentos para comelos despois, lonxe dos seus competidores. Os ollos téñenos situados frontalmente, proporciónanlles unha visión en tres dimensións semellante á dos humanos.

Os macacos posúen calosidades nas nádegas, que son dúas rexións córneas na zona do cu que lles permiten estar sentados durantre longo tempo, que é a posición que prefiren para descansar nas árbores. Os pés e as mans teñen uñas nos dedos en vez de garras, que lles permiten a súa locomoción arborícola ou no chan. Como todos os mamíferos, aleitan as crías coas súas dúas mamilas.

Certas especies de macacos pasan a maioría do seu tempo nas árbores. O seu rabo sérvelles para eqilibrarse e saltar de póla en póla. Non son moi pesados. Nas especies esencialmente arborícolas, a masa corporal dos machos vai de 5 a 9 kg. Outros macacos son máis terrestres en graos diversos. Algúns viven case sempre ao sol, outros alternan as fases arborícolas e terrestres. En calquera caso, desprázanse a miúdo polo chan e son máis pesados: os machos poden pesar entre 10 e 18 kg. Os seus rabos son a miúdo máis curtos e, nalgúns só uns poucos cm.

Os machos son meirandes que as femias e teñen grandes caninos, que non nos usan para alimentarse como os carnívoros, senón que son o resultado do que Charles Darwin chamou selección sexual: usados nas loitas entre machos e porque as femias prefiren os machos con caninos grandes.

Comportamento social

Todos os grupos sociais de macacos están estruturados arredor de femias matriarcais dominantes.^[4] Os macacos teñen unha estrutura social e xerarquía moi complicada. Se un macaco de baixo nivel na cadea social comeu bagas e non queda ningunha para o macaco de nivel superior, entón o de maior status pode, dentro da súa organización social, sacar as bagas da boca do outro mono.^[5]

Relación cos humanos

Varias especies de macacos son amplamente utilizadas en probas feitas con animais, especialmente en neurociencia da percepción visual e do sistema visual.

Case todos (73-100%) dos macacos rhesus tidos como mascotas ou en catividade son portadores do virus herpes B. Este virus é inofensivo para os macacos, pero causa infeccións en humanos, que en casos raros poden ser mortais, un risco que fai que os macacos sexan mascotas pouco adecuadas.^[6]

Os macacos poden portar tamén o virus escumoso simio, o que suxire que poderían estar implicados en saltos de especie a especie de retrovirus similares aos humanos.^[7]

Especies

Xénero Macaca

Grupo de M. sylvanus
- M. sylvanus (mona de Xibraltar)
Grupo de M. nemestrina
- M. silenus
- M. nemestrina
- M. leonina
- M. pagensis
- M. siberu
- M. maura
- M. ochreata
- M. tonkeana
- M. hecki
- M. nigrescens
- M. nigra
Grupo de M. fascicularis
- M. fascicularis (macaco cangrexeiro)
- M. arctoides
Grupo de M. mulatta
- M. mulatta (macaco rhesus)
- M. cyclopis
- M. fuscata (macaco xaponés)
Grupo de M. sinica
- M. sinica
- M. radiata
- M. assamensis
- M. thibetana
- M. munzala
- M. leucogenys^[8]

Especies fósiles:

Macaca anderssoni Schlosser, 1924
M. jiangchuanensis Pan et al., 1992^[9]
M. libyca Stromer, 1920
M. majori Schaub & Azzaroli in Comaschi Caria, 1969 (ás veces incluído en M. sylvanus)