Oroxenia alpina
A oroxenia alpina[1][2] ou oroxénese alpina (ás veces tamén se usa o termo oroxenia alpídica ou ciclo alpídico cun significado máis xeral e xeograficamente menos concreto[3]) é un proceso oroxénico (de formación de montañas) que tivo lugar no Mesozoico tardío (Eoalpino) e Cenozoico, causado polo choque de continentes do sur contra o que eran a Europa e Asia orixinais.[4] Como resultado formáronse as montañas do chamado cinto alpídico, que vai desde a Península Ibérica a Indochina. Entre as montañas formadas neste cinto están, de oeste a leste, os Atlas, o Rif, a cordilleira Penibética, a cordilleira Cantábrica, os Pireneos, os Alpes (que lle dan o nome á oroxenia), os Apeninos, os Alpes Dináricos, as montañas Helénicas (Helénidas), os Cárpatos, as montañas dos Balcáns, os Montes Taurus, a meseta Armenia, os montes do Cáucaso, os Montes Elburz, os Montes Zagros, o Hindu Kush, os cordilleira do Pamir, o Karakorum e os Himalaias.[5] Con frecuencia utilízanse nomes específicos para a oroxenia que afectou á formación de cadeas montañosas concretas, como, por exemplo: oroxenia Carpatiana para os Cárpatos, oroxenia helénica para os montes Helénicos ou oroxenia do Himalaia para os Himalaias.
A oroxenia alpina ademais da formación do cinto de montañas mencionado, influíu tamén en zonas relativamente afastadas, creando unha serie de características relevantes. Por exemplo as montañas galegas e outras do macizo Ibérico, que son de orixe herciniana e estaban xa moi erosionadas, foron voltas a elevar polos empurróns alpinos, que reactivaron as fallas e orixinaron macizos tectónicos. Tamén influíu en zonas de Inglaterra e Francia, por exemplo no anticlinal de Weald-Artois.[6] As tensións creadas pola oroxenia alpina causaron unha maior elevación no Cenozoico das montañas dos Sudetes[7] e posiblemente a existencia de rochas falladas en Öland no sur de Suecia durante o Paleoceno.[8]
A oroxenia alpina foi causada polo choque dos continentes do sur como África e a India e a pequena placa de Cimeria e outras pequenas placas e microplacas contra Eurasia, que estaba máis ao norte. Os movementos converxentes entre estas placas empezaron xa a inicios do Cretáceo, pero as fases maiores de formación de montañas empezaron do Paleoceno ao Eoceno. O proceso non rematou, xa que continúa aínda hoxe nalgunhas cordilleiras alpídicas.
A oroxenia alpina é considerada unha das tres maiores oroxenias en Europa, que definiron a xeoloxía do continente, as outras dúas son a oroxenia caledoniana, que formou o Continente do arenito vermello antigo cando os continentes de Báltica e Laurentia chocaron no Paleozoico temperán, e a oroxenia herciniana, que deu orixe á Panxea cando Gondwana e o Continente do arenito vermello antigo chocaron no Paleozoico medio e tardío.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Dicionario Digalego oroxenia Arquivado 17 de xullo de 2018 en Wayback Machine.
- ↑ BUSCAtermos oroxenia alpina
- ↑ Francisco Anguita Virella. Origen e historia de la Tierra. Editorial Rueda. . 1988. Páxina 452 e ss. ISBN 84-7207-052-2.
- ↑ Moores, E.M., Fairbridge, R.W. (Editors), 1998: Encyclopedia of European and Asian Regional Geology. Encyclopedia of Earth Sciences Series, Londres, 825 pp.
- ↑ Worldatlas What is the Alpide belt?
- ↑ Mansy, J.L. (2003). "Dynamics and inversion of the Mesozoic Basin of the Weald–Boulonnais area: role of basement reactivation". GTectonophysics 373: 161–179. Bibcode:2003Tectp.373..161M. doi:10.1016/S0040-1951(03)00289-0.
- ↑ Migoń, Piotr (2011). "Geomorphic Diversity of the Sudetes - Effects of the structure and global change superimposed". Geographia Polonica 2: 93–105.
- ↑ Goodfellow B.W., Viola G., Bingen B.,Nuriel P., Kylander-Clark A. (2017). "Palaeocene faulting in SE Sweden from U–Pb dating of slickenfibre calcite". Terra Nova 00: 1–8. doi:10.1111/ter.12280.
