Persoas supercentenarias e centenarias galegas
Coñécense coa expresión persoa supercentenarias os individuos da especie humana que superan os 110 anos de vida. En Galicia existen rexistros de case dúas ducias de persoas que superaron os 110 anos, das que case todas foron mulleres. En Galicia, ser unha persoa supercentenaria a principios do século XXI supón superar en case trinta de anos a esperanza de vida. Chámaselle persoa semisupercentenaria a que fai os 105 anos de vida[1].
A galega máis anciá da historia foi Carmela Figueiró, que chegou aos 113 anos e 209 días. Entre homes só dous, Alejandro Rivera e Luís Torras, chegaron (que se saiba) a superar a barreira dos 110 anos.[2]
Listaxe de persoas galegas supercentenarias
[editar | editar a fonte]Aquí están recollidas 18 persoas galegas das que se sabe que chegaron a ser supercentenarias. Esta lista pode non estar completa.
| Orde | Nome | Sexo | Data de nacemento | Data de falecemento | Idade | Concello de nacemento |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Carmela Figueiró[1] | M | 28 de outubro de 1883 | 25 de maio de 1997 | 113 anos e 209 días | Nigrán |
| 2 | Avelina Mouzo Leis[3] | M | 24 de decembro de 1904 | 28 de decembro de 2017 | 113 anos e 4 días | Vimianzo |
| 3 | Roberta Blanco | M | 29 de abril de 1908[4] | 22 de abril de 2020 | 111 anos e 359 días | Bergondo |
| 3 | María Alonso Gayoso | M | 14 de xullo de 1882 | 26 de abril de 1994 | 111 anos e 286 días | Castrelo do Val |
| 4 | Lulú Vázquez | M | 29 de marzo de 1910 | 24 de decembro de 2021 | 111 anos e 270 días | Pontevedra |
| 5 | Josefa Álvarez Rodríguez | M | 16 de febreiro de 1906 | 18 de setembro de 2017 | 111 anos e 214 días | Ramirás |
| 6 | Alejandro Rivera Santalla | H | 28 de agosto de 1888 | 22 de novembro de 1999 | 111 anos e 86 días | Ourense |
| 7 | Celestina Penabad | M | 2 de agosto de 1907[5] | 13 de setembro de 2018 | 111 anos e 42 días | Muras |
| 8 | Francisca Barracel | M | 18 de xuño de 1902 | 18 de xullo de 2013 | 111 anos e 30 días | Allariz |
| 9 | Luis Torras | H | 26 de decembro de 1912 | 14 de xaneiro de 2014 | 111 anos e 16 días | Vigo |
| 10 | Josefina Villaverde | M | 19 de novembro de 1909[6] | 8 de novembro de 2020 | 110 anos e 355 días | Cuntis |
| 11 | María Nouche | M | 18 de setembro de 1911 | 23 de agosto de 2022[7] | 110 anos e 339 días | Poulo (Ordes) |
| 12 | Elisa de Iglesia Alonso | M | 28 de xuño de 1895 | 28 de marzo de 2006 | 110 anos e 273 días | Redondela |
| 13 | Ramona Costoyas | M | 10 de agosto de 1909 | 4 de abril de 2020 | 110 anos e 238 días | Silleda |
| 14 | Concepción Pichel | M | 11 de maio de 1908[8] | 28 de novembro de 2018 | 110 anos e 201 días | Lalín |
| 15 | Rosa Martínez Casais | M | 3 de maio de 1900 | 30 de outubro de 2010 | 110 anos e 180 días | A Merca |
| 16 | Pilar Fernández Sobradelo | M | 22 de febreiro de 1898 | 21 de xuño de 2008 | 110 anos e 119 días | Rianxo |
| 17 | Juana Rodriguez Matías[1] | M | 8 de agosto de 1886 | 1 de decembro de 1996 | 110 anos e 115 días | Chandrexa de Queixa |
| 18 | Aurora Lombán | M | 26 de abril de 1897 | 25 de xuño de 2007 | 110 anos e 60 días | Mondoñedo |
| 19 | Consolación Paz | M | 28 de decembro de 1913 | 110 anos e 23 días | Cambre | |
| 20 | María Marcote | M | 28 de setembro de 1901 | 4 de outubro de 2011 | 110 anos e 6 días | Fisterra |
A persoa máis vella de Galicia
[editar | editar a fonte]Aparecen listadas aquí as persoas que ostentaron o título de seren as máis vellas de Galicia. A maior parte delas foron mulleres. En moitos casos é complexo delimitar se houbo persoas que ocuparon esa posición, ao non haber fontes que sinalen o "comezo do reinado". Neses casos queda o campo en branco.
| Nome | Sexo | Desde | Ata | Idade ao morrer | Concello de nacemento |
|---|---|---|---|---|---|
| Consolación Paz[9] | M | 14 de xaneiro de 2024 | 110 anos e 323 días | Cambre | |
| Luis Torras[10] | H | 23 de agosto de 2022 | 14 de xaneiro de 2024 | 111 anos e 16 días | Vigo |
| María Nouche[11] | M | 24 de decembro de 2021 | 23 de agosto de 2022 | 110 anos e 339 días | Ordes |
| Lulú Vázquez | M | 7 de novembro de 2020 | 24 de decembro de 2021 | 111 anos e 270 días | Pontevedra |
| Josefina Villaverde | M | 22 de abril de 2020 | 7 de novembro de 2020 | 110 anos e 354 días | Cuntis |
| Roberta Blanco | M | 28 de novembro de 2018 | 22 de abril de 2020 | 111 anos e 359 días | Bergondo |
| Concepción Pichel | M | 13 de setembro de 2018 | 28 de novembro de 2018 | 110 anos e 201 días | Lalín |
| Celestina Penabad | M | 28 de decembro de 2017 | 13 de setembro de 2018 | 111 anos e 42 días | Muras |
| Avelina Mouzo | M | 18 de xullo de 2013 | 28 de decembro de 2017 | 113 anos e 004 días | Vimianzo |
| Francisca Barracel | M | 4 de outubro de 2011 | 18 de xullo de 2013 | 111 anos e 030 días | Allariz |
| María Marcote | M | 30 de outubro de 2010 | 4 de outubro de 2011 | 110 anos e 006 días | Fisterra |
| Rosa Martínez Casais | M | 25 de decembro de 2009 | 30 de outubro de 2010 | 110 anos e 180 días | A Merca |
| Purificación Barcón de Azcárraga | M | 25 de decembro de 2009 | 109 anos e 238 días | Neda | |
| Manuela Fernández López | M | 1 de outubro de 2009 | 109 anos e 223 días | O Corgo | |
| Pilar Fernández Sobradelo | M | 23 de marzo de 2008 | 21 de xuño de 2008 | 110 anos e 119 días | Rianxo |
| María Fernández | M | 28 de marzo de 2006 | 23 de marzo de 2008 | 111 anos e 221 días | Ourense |
| Elisa de Iglesia Alonso | M | 28 de marzo de 2006 | 110 anos e 273 días | Redondela | |
| Rosario Fernández Vara | M | 7 de xaneiro de 2004 | 109 anos e 096 días | Muros | |
| Ramona Taboada López | M | 27 de marzo de 2002 | 109 anos e 158 días | Boimorto | |
| Alejandro Rivera Santalla | H | 22 de novembro de 1999 | 111 anos e 086 días | Ourense | |
| Carmela Figueiró | M | 26 de abril de 1994 | 25 de maio de 1997 | 113 anos e 209 días | Nigrán |
| María Alonso Gayoso | M | 26 de abril de 1994 | 111 anos e 286 días | Castrelo do Val | |
| Paulina García García-Lozano | M | 18 de abril de 1987 | 108 anos e 319 días | Pontecesures |
A muller máis vella de Galicia
[editar | editar a fonte]Durante as dúas primeiras décadas o século XXI a muller máis vella de Galicia foi asemade a persoa máis vella. Adoito estas mulleres chegaron a ser supercentenarias, é dicir, chegaron a superar os 110 anos de vida.
- Consolación Paz Precedo. Desde o 16 de outubro de 2023.
- María Nouche. Desde o 24 de decembro de 2021 ata o 23 de agosto de 2022
- Lulú Vázquez. Desde o 7 de novembro de 2020 ata o 24 de decembro de 2021.
- Josefina Villaverde. Desde o 22 de abril de 2020 ata o 7 de novembro de 2020.
- Roberta Blanco. Desde o 28 de novembro de 2018 ata o 22 de abril de 2020.
- Concepción Pichel. Desde o 13 de setembro de 2018 ata o 28 de novembro de 2018.
- Celestina Penabad. Desde o 28 de decembro de 2017 ata o 13 de setembro de 2018.
- Avelina Mouzo. Desde o 18 de xullo de 2013 ata o 28 de decembro de 2017.
- Francisca Barracel. Desde o 4 de outubro de 2011 ata o 18 de xullo de 2013.
- María Marcote. Desde o 30 de outubro de 2010 ata o 4 de outubro de 2011.
- Rosa Martínez Casais. Desde o 25 de decembro de 2009 ata o 30 de outubro de 2010.
- Pilar Fernández Sobradelo. Do 23 de marzo de 2008 ao 21 de xuño de 2008.
- Aurora Lombán. De 28 de marzo de 2006 ao 27 de xuño de 2007, se só contamos as mulleres que vivían en Galicia.
- María Fernández. Do 28 de marzo de 2006 ao 23 de marzo de 2008 (vivía nos Estados Unidos).
- Elisa de la Iglesia Alonso. Ata o 28 de marzo de 2006.
- Rosario Fernández Vara. Ata o 7 de xaneiro de 2004.
- Ramona Taboada López. Ata o 27 de marzo de 2002.
- Carmela Figueiró. Do 26 de abril de 1994 ata o 25 de maio de 1997.
- María Alonso Gayoso. Ata o 26 de abril de 1994.
- Paulina García García-Lozano. Ata o 18 de abril de 1987.
O home máis vello de Galicia
[editar | editar a fonte]A continuación lístanse unha serie de centenarios, todos eles homes, que ocuparon o posto de seren os varóns máis vellos de Galicia mais non chegaron á categoría de supercentenarios.
- Luis Torras. Desde o 18 de outubro de 2019 ata o 14 de xaneiro de 2024. Luis Torras é pintor e naceu en Vigo o 29 de decembro de 1912. Foi o primeiro varón en ser a persoa máis vella de Galicia en máis de vinte anos.
- José Prieto. Desde o 27 de agosto ata o 18 de outubro de 2019. José Prieto Corral nacera o 31 de decembro de 1910 no Caneiro (As Pontes), e finou nunha residencia da Zapateira (Culleredo) o 18 de outubro de 2019. Foi labrego e albanel.
- Francisco Lestegás. Desde o 30 de xullo de 2016 ao 27 de agosto de 2019. Francisco Lestegás Eiras, coñecido como Paco ou Pancho do Relámpago, nado en Marzán (Foz) o 30 de novembro de 1910 e finado no mesmo lugar o 27 de agosto de 2019, foi un mariñeiro galego. Estivo enrolado nun barco chamado Relámpago, de onde lle veu o alcume.[12][13]
- Antonio Santiso, de febreiro de 2015 ao 30 de xullo de 2016. Antonio Santiso Nóvoa, nado en San Vicente de Castillón (Pantón) o 18 de xullo de 1908 e finado no Saviñao o 30 de xullo de 2016, foi un labrego.[14]
- Evaristo Fernández, de maio de 2014 a febreiro de 2015. Evaristo Fernández García, nado en Trabada o 31 de outubro de 1907 e finado na súa casa da Ría de Abres (Trabada) o 17 de febreiro de 2015, foi un alcalde de barrio até pasados os 100 anos, cargo que mantivo de xeito honorífico.[15][16][17].
- Antonio Arenosa, de xuño de 2013 ata maio de 2014. Antonio Arenosa Rodríguez, nado en Vigo o 20 de novembro de 1906 e finado en Ponteareas o 9 de maio de 2014, foi un galego que durante varios anos foi o varón máis vello de Galicia[18][19].
- Jesús González, de marzo de 2012 ata xuño de 2013. Jesús González González, nado en Pedrafita do Cebreiro o 18 de decembro de 1905 e finado na mesma localidade o 26 de xuño de 2013, foi un labrego galego que viviu toda a súa vida nesta localidade[20].
- Luis Nadal, ata o 25 de marzo de 2012. Luis Nadal Pagés, nado en Palamós en xullo de 1905 e finado na Zapateira (na parte pertencente a Culleredo) o 25 de marzo de 2012, foi un empresario e enxeñeiro, que traballara como director dunha fábrica de cemento e nunhas minas de volframio. En 2001 trasladárase a vivir á Coruña e logo a unha residencia a Culleredo.
- Francisco Dans, ata o 22 de decembro de 2010. Francisco Dans Losada, nado na Coruña o 29 de setembro de 1902, finou en Madrid o 22 de decembro de 2010.
- Antonio García, ata o 12 de febreiro de 2008. Antonio García Espiño, nado en Piñeiro (Silleda) o 1 de xuño de 1900 e finado na mesma localidade o 12 de febreiro de 2008, foi un labrego galego.[21][22]
- Atilano Rivas, ata o 2 de xaneiro de 2007. Atilano Rivas Iglesias, nado o 18 de xaneiro de 1897 no Rego do Cal (Abadín), e finado o 2 de xaneiro de 2007 na mesma localidade.
Persoas semisupercentenarias e centenarias
[editar | editar a fonte]Hai un número moito maior de persoas en Galicia que teñen entre 100 e 110 anos de vida, aínda que seguen a ser as mulleres as que máis doadamente chegan a estas idades. No ano 2017, había en Galicia 1607 persoas de máis de cen anos, das que tres cuartas partes son mulleres.[23]
Entre as persoas galegas centenarias estaba o antigo presidente da Xunta Xerardo Fernández Albor. Lístanse aquí outras persoas semisupercentenarias vivas (máis de 105 anos). Esta listaxe, dunhas corenta persoas, pode non ser completa[11]
- Lola González Díaz, de Gundivós (Sober), que fixo os 109 anos o 23 de maio de 2023.[24][25][26]
- María Asunción Solís Ricoy, de Valga e veciña da Barca (Pontevedra), que fixo os 106 o 1 de febreiro de 2021.[11]
- Modesta Fernández Villar, de Ivil (Parada de Sil), que fixo os 106 o 26 de febreiro de 2021.[11]
- María Luisa Iglesias de Torres, da Coruña, que fixo os 106 o 9 de marzo de 2021.[11]
- Isolina Bergantiños López, de Casaio (Carballeda de Valdeorras), que vive en San Xoán de Río, e que fixo os 106 o 18 de marzo de 2021.[27]
- Josefa Vez Núñez, de Placente (Narón) e que vive en Perlío, e que fixo os 106 o 19 de maio de 2021.[28]
- María Fernández Serrano, da Brea (Carballo), que fixo os 106 anos o 10 de xuño de 2021.[29]
- Consuelo Mariño Folgar, de Deán Pequeno (Ribeira), que fixo os 106 anos o 11 de xullo de 2021.[30]
- José Luis Iglesias Novoa, galego que vive en Gernika, que fixo os 106 anos o 26 de xullo de 2021.[31]
- Antonia Campos Ferreiro, a panadeira de Santo Antoniño (Barro), que fixo os 106 o 8 de agosto de 2021.[11]
- Concha Val Cousiño, de Covelo pero que vive en Coia, que fixo os 106 anos o 21 de novembro de 2021.[32]
- Cuca Barreras Barret, de Vigo, que fixo os 105 anos o 6 de decembro de 2021[11]. É a irmá de Carlos Barreras, que foi presidente do Celta.
- Dolores Rodríguez, de Chantada, que vive en Ourense, e fixo os 105 anos o 29 de xaneiro de 2021.[11]
- Amelia Gulías, de Beariz, que vive en Vigo, e fixo os 105 anos o 21 de marzo de 2021.[33]
- María Fernández Bouso, María de Baltasar, de Riotorto, que fixo os 105 o 11 de xuño de 2021.[34]
- María Bouzas Senín, de Cerneira (Valga), que fixo os 105 o 8 de xullo de 2021.[11]
- María Espasandín Raposo, de Boimente (Santa Comba), que fixo os 105 o 8 de agosto de 2021.[35]
- Rosa González Couso[36], de Suigrexa (Moraña), fixo os 105 o 6 de setembro de 2021.[37]
- Victorina Forján Mayo, de Landeira (Negreira), que fixo os 105 o 6 de outubro de 2021.[35][38]
- Guillermina Fraga Iglesias, de Pumarín (Barreiros), que fixo os 105 o 13 de outubro de 2021.[39]
- Dolores Varela Cotelo, dalgunha localidade da provincia da Coruña,[11] que vive en Lanús (Arxentina) e que fixo os 105 o 30 de outubro de 2021[11]
- Nieves Negro Barrio, da Penela (Agolada), que fixo os 105 o 1 de novembro de 2021.[40]
- Carmucha Rivera Magariños, de Herbón (Padrón), pementeira e empresaria, que fixo os 105 o 28 de novembro de 2021.[41]
- Esperanza Cortiñas Quintela, dalgunha localidade da provincia de Lugo, que vive na Ponte (Ourense)[42] e que fixo os 105 o 3 de decembro de 2021.[11]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Gómez-Redondo, Rosa; García González, Juan Manuel (2010). "Emergence and verification of supercentenarians in Spain". En Maier, Heiner; Gampe, Jutta; Jeune, Bernard; Robine, Jean-Marie; Vaupel, James W. Supercentenarians (PDF). Springer. pp. 151–171. ISBN 978-3-642-11519-6.
- ↑ The Oldest Man in Spain
- ↑ Avelina Mouzo Leis, la Abuela de Galicia, fallece pocos días después de cumplir los 113 años
- ↑ Rial, S. G. (22 de abril de 2020). "Falleció Roberta Blanco, la persona de más edad de Galicia". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 21 de outubro de 2021.
- ↑ "Once décadas con salud"
- ↑ Viéitez, Oskar (8 de novembro de 2020). "El PSOE despide a la cuntiense Josefina Villaverde, su afiliada más longeva con 110 años". Pontevedra Viva (en castelán). Consultado o 21 de outubro de 2021.
- ↑ P., O. (2022-08-24). "La ordense María Nouche, la abuela de Galicia, fallece a los 110 años". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 2022-08-24.
- ↑ Las 110 primaveras de Concha
- ↑ Portabales, Pablo (2022-12-29). "Consolación, de Sigrás, nacida en 1913". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 2024-01-19.
- ↑ Martínez, Alejandro (2022-08-26). "El abuelo de Galicia: «Llegar a los 109 es una barbaridad, pero mi manía es trabajar»". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 2022-08-26.
- ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 Ibáñez González, Emilio (2012-01-01). "2021. Personas españolas mayores de 105 años.". Tengo más de 100. Consultado o 2021-12-29.
- ↑ "El «abuelo» de Foz y uno de los gallegos más longevos". La Voz de Galicia. 4 de decembro de 2015. (en castelán)
- ↑ "La intensa actividad de Pancho do Relámpago". La Voz de Galicia. 18 de setembro de 2011. (en castelán)
- ↑ "Muere en Escairón a los 108 años de edad uno de los gallegos más longevos". La Voz de Galicia (en castelán). 2016-08-02. Consultado o 2018-01-10.
- ↑ "Cumple 106 años medicándose solo con una pastilla para dormir". La Voz de Galicia. 1 de novembro de 2013. (en castelán)
- ↑ "Evaristo Fernández, el abuelo de Galicia". galiciaunica.es. 7 de novembro de 2014. (en castelán)
- ↑ "Muere el abuelo de Galicia". La Voz de Galicia. 18 de febreiro de 2015. (en castelán)
- ↑ "El abuelo de Galicia tiene 106 años, práctica cálculo y dice estar «enamorado de la vida»". La Voz de Galicia. 28 de xuño de 2013. (en castelán)
- ↑ "Muere el abuelo de Galicia". La Voz de Galicia. 9 de maio de 2014. (en castelán)
- ↑ "Muere el abuelo de Galicia". La Voz de Galicia. 27 de xuño de 2013. (en castelán)
- ↑ "El ‘abuelo de Galicia’ cumplió 107 años en plenas facultades". El Correo Gallego. 2 de xuño de 2007. Arquivado dende o orixinal o 10 de xaneiro de 2018. Consultado o 09 de xaneiro de 2018. (en castelán)
- ↑ "Fallece en Silleda a los 107 años Antonio García Espiño, que estaba considerado el abuelo de Galicia". La Voz de Galicia. 13 de febreiro de 2008. (en castelán)
- ↑ "Galicia é a segunda comunidade co índice de centenarios máis elevado | CRTVG". www.crtvg.es. Arquivado dende o orixinal o 14 de decembro de 2017. Consultado o 2017-12-13.
- ↑ "La abuela de Sober cumple 107 años". La Voz de Galicia (en castelán). 2021-05-23. Consultado o 2021-12-29.
- ↑ "Dolores González, veciña de Sober, cumpre 108 anos". O Sil, periódico en galego de información xeral. 2022-05-23. Consultado o 2022-08-24.
- ↑ "Lola da Pena, la abuela de la Ribeira Sacra, celebró en Sober su 109 aniversario". La Voz de Galicia (en castelán). 2023-05-27. Consultado o 2024-01-19.
- ↑ Cruz, José M. (2021-03-18). "Isolina celebró en San Xoán de Río su 106 aniversario". La Región (en castelán). Consultado o 2021-12-29.
- ↑ "Facendo caldo galego con máis de cen anos". Radiofusion - A programación das Emisoras Municipais Galegas. 2021-05-21. Consultado o 2021-12-30.
- ↑ Viu, Cristina (2021-06-10). "María Fernández Serrano: «Vou facer 106 anos e xa teño moita xente aló que están esperando»". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 2021-12-30.
- ↑ "Felicitación á ribeirense Consuelo Mariño Folgar no seu 106 aniversario". O Barbanza. 2021-07-11. Consultado o 2021-12-30.
- ↑ "106 urte bete ditu Jose Iglesias Novoak". Oizmendi.eus (en éuscaro). Consultado o 2021-12-30.
- ↑ "Concha, la vecina más longeva de Coia, cumple 106 años". Atlántico (en castelán). 2021-11-22. Consultado o 2021-12-30.
- ↑ "La ourensana Amelia Gulías sopla las velas de su 105 aniversario". La Voz de Galicia (en castelán). 2021-03-23. Consultado o 2021-12-30.
- ↑ Villapol, Pablo (2021-06-16). "A María de Baltasar un siglo no le basta". El Progreso de Lugo (en castelán). Consultado o 2021-12-30.
- ↑ 35,0 35,1 Manteiga, Marcos. "Centenarias para presumir en Negreira y Santa Comba". www.elcorreogallego.es (en castelán). Consultado o 2021-12-30.
- ↑ Outras fontes mencionan unicamente Rosa Couso.
- ↑ "Moitos parabéns, Rosa". Facebook. Concello de Moraña. Consultado o 2021-12-30.
- ↑ "Dale a la pandereta, Victorina, que «solo» son 105 años". La Voz de Galicia (en castelán). 2021-10-09. Consultado o 2021-12-30.
- ↑ Vilariño, Paula (2021-10-13). "Guillermina, la mujer que lo vio todo, cumple 105 años". El Progreso de Lugo (en castelán). Consultado o 2021-12-30.
- ↑ Ramos, Rocío (2021-11-02). "Nieves Negro celebró sus 105 años rodeada de su familia". La Voz de Galicia (en castelán). Consultado o 2021-12-30.
- ↑ "Carmucha, la "pementeira" más longeva de Padrón, celebra su 105 cumpleaños". Quincemil (en castelán). Consultado o 2021-12-30.
- ↑ Fernández, Elisabet (2021-12-03). "Esperanza Cortiñas: “Nunca pensé en hacerme famosa con 105 años”". La Región (en castelán). Consultado o 2021-12-30.