Sterling Hayden
Biografía | |
---|---|
Nacemento | (en) Sterling Relyea Walter 26 de marzo de 1916 Montclair, Estados Unidos de América (pt) |
Morte | 23 de maio de 1986 (70 anos) Sausalito, Estados Unidos de América (pt) |
Causa da morte | cancro de próstata |
Altura | 196 cm |
Actividade | |
Ocupación | oficial, actor de cinema, actor, militar, modelo, actor de televisión, autobiógrafo, actor de xénero, novelista, autor |
Período de actividade | 1941 - 1982 |
Empregador | Office of Strategic Services (pt) |
Partido político | Partido Comunista dos Estados Unidos da América (pt) (1946–1946) |
Xénero artístico | Western, cinema dramático, Cinema negro, cinema de aventuras, filme de acción, cinema bélico e cinema de comedia |
Carreira militar | |
Rama militar | Corpo de Marines dos Estados Unidos |
Conflito | segunda guerra mundial |
Familia | |
Cónxuxe | Madeleine Carroll (1942–1946) |
Premios | |
| |
Descrito pola fonte | Obálky knih, |
|
Sterling Walter Hayden, nado como Sterling Relyea Walter[1][2] en Upper Montclair (Nova Jersey) 26 de marzo de 1916 e finado en Sausalito (California) o 23 de maio de 1986, foi un actor estadounidense.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Sterling Walter naceu en Nova Jersey, fillo de George e Frances Walter. Despois da morte do seu pai, foi adoptado aos nove anos por James Hayden, pasando a chamarse Sterling Walter Hayden. De neno viviu en New Hampshire, Massachusetts, Pensilvania, Washington, D.C. e Maine.[3] Neste último estado, estudou na escola Wassookeag de Dexter.
Hayden era un aventureiro e un home de acción, sen nada que envexar ás personaxes que despois interpretou no cinema. Aos dezaseis anos deixou os estudos para traballar nun barco[4] para ver mundo, converténdose en pescador nos grandes bancos de Terra Nova. Máis tarde, traballou como mariñeiro, dando a volta ao mundo varias veces.
Na década de 1940, Hayden converteuase en modelo e pouco despois asinou un contrato con Paramount Studios.[5] No seu primeiro filme coñeceu a Madeleine Carroll, da que se namorou e coa que casou. Porén, despois dun par de filmes, deixou Hollywood para servir como axente secreto baixo a dirección de William J. Donovan na OSS.[6][7][8] Hayden alistouse no Corpo de Marines co nome de "John Hamilton" (nunca o seu nome real). Os seus servizos na segunda guerra mundial incluíron o asesoramento técnico aos partisanos iugoslavos e como paracaidista en Croacia. Recibiu a Estrela de Prata e un recoñecemento pola Iugoslavia do mariscal Tito.[9]
A súa admiración polos comunistas converteuno en membro do Partido Comunista dos Estados Unidos por un breve período.[10] Segundo a súa biografía, na "caza de bruxas" colaborou co Comité sobre Actividades Antiamericanas, confesando os nomes dos seus vencellos dentro do partido.[11] A súa muller daquela, Betty Denoon, defendeu o seu marido argumentando que os nomes que citara xa estaban nas mans do Comité, que tiña unha copia da listaxe dos membros do Partido Comunista. En calquera caso, Hayden rexeitou a súa propia colaboración co maccarthismo[11] e, segundo algúns, sentiuse tan culpable que caeu no alcoholismo.
Nese momento, Hayden comezou a súa época dourada no cinema, sendo xa recoñecida a súa figura. Así, protagonizou filmes salientábeis como A xungla do asfalto, de John Huston, Johnny Guitar, de Nicholas Ray ou Atraco perfecto de Stanley Kubrick. Aquela década dourada dos anos 50 rematou co divorcio da súa esposa Betty Denoon. O veredicto do xuízo outorgou ao actor a custodia dos catro fillos da parella: Christian, Dana, Gretchen e Matthew.[12]
Nos anos sesenta casou con Catherine Devine McConnell, coa que compartiu a vida ata a súa morte e coa que tivo dous fillos, Andrew e David. Nese momento, Hayden retirouse do cine, vivindo no seu barco e escribindo a súa autobiografía, Wanderer, que se publicou en 1963. Na década de 1970 apareceu no papel do capitán McCluskey en O padriño e máis tarde continuou a súa carreira televisiva na cadea NBC, con The Tomorrow Show, con Tom Snyder. En 1976 participou na ambiciosa produción de Bernardo Bertolucci Novecento e en 1980 coincidiu con Jane Fonda na comedia de éxito 9 to 5.
Arredor de 1969, Hayden comprou un barco nos Países Baixos e viviu entre París, Connecticut e o seu apartamento de Sausalito, California. En 1976 publicou a súa novela Voyage: A Novel of 1896.
Faleceu de cancro de próstata en Sausalito en 1986, aos 70 anos.[4]
Filmografía
[editar | editar a fonte]- Virginia (1941) de Edward H. Griffith
- Bahama Passage (1941) de Edward H. Griffith
- Blaze of Noon (1947) de John Farrow
- Manhandled (1948) de Lewis R. Foster
- El Paso (1949) de Lewis R. Foster
- A xungla do asfalto (1950) de John Huston
- The Star (1952) de Stuart Heisler
- Flaming Feather (1952) de Ray Enright
- Denver and Rio Grande (1952) de Byron Haskin
- Hellgate (1952) de Charles Marquis Warren
- The Golden Hawk (1952) de Sidney Salkow
- So Big (1953) de Robert Wise
- Fighter Attack (1953) de Lesley Selander
- Kansas Pacific (1953) de Ray Nazarro
- Crime Wave (1954) de André De Toth
- O príncipe valente (1954) de Henry Hathaway
- Arrow In the Dust (1954) de Lesley Selander
- Johnny Guitar (1954) de Nicholas Ray
- Naked Alibi (1954) de Jerry Hopper
- Suddenly (1954) de Lewis Allen
- Battle Taxi (1955) de Herbert L. Strock
- Shotgun (1955) de Lesley Selander.
- The Eternal Sea (1955) de John H. Auer
- Top Gun (1955) de Ray Nazarro
- The Last Command (1955) de Frank Lloyd
- Timberjack (1955), de Joseph Kane
- The Come On (1956) de Russel Birdwell
- Atraco perfecto (1956) de Stanley Kubrick
- Crime of Passion (1957) de Gerd Oswald
- 5 Steps to Danger (1958) de Henry S. Kessler
- Gun Battle at Monterey (1957) de Carl K. Hittelman e Sidney Franklin Jr.
- Zero Hour! (1957) de Hall Bartlett
- Valerie (1957) de Gerd Oswald
- The Iron Sheriff (1957) de Sidney Salkow
- Ten Days to Tulara (1958) de George Sherman
- Terror in a Texas Town (1958) de Joseph H. Lewis
- Teléfono vermello, voamos cara a Moscova (1964) de Stanley Kubrick
- Carol for Another Christmas (1964) de Joseph L. Mankiewicz
- Hard Contract (1969) de S. Lee Pogostin
- Ternos Caçadores (1970) de Ruy Guerra
- Loving (1970) de Irvin Kershner
- Le saut de l'ange (1971) de Yves Boisset
- O padriño (1972) de Francis Ford Coppola
- Le Grand départ (1972) de Martial Raysse
- The Long Goodbye (1973) de Robert Altman
- The Final Programme (1973) de Robert Fuest
- Deadly Strangers (1974) de Sidney Hayers
- Cipolla Colt (1975) de Enzo G. Castellari
- Novecento (1976) de Bernardo Bertolucci
- King of the Gypsies (1978) de Frank Pierson
- Winter Kills (1979) de William Richert
- The Outsider (1979) de Tony Luraschi
- 9 to 5 (1980) de Colin Higgins
- The Starlost: The Beginning (1980, telefilme)
- Gas (1981) de Les Rose
- Venom (1981) de Piers Haggard
- The Blue and the Gray (1982, serie de televisión)
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Hayden, Sterling (1964). Wanderer. Bantam. ISBN 978-1-57409-048-2, pp. 65-66, 76
- ↑ United States Census for 1920, Montclair Town, Essex County, New Jersey, Sheet 6B
- ↑ "Sterling Hayden Gives Up Sailing, Settles For Movie Career, Family". Toledo Blade. 14 de xaneiro de 1951. Arquivado dende o orixinal o 25 de xaneiro de 2013. Consultado o 8 de outubro de 2009.
- ↑ 4,0 4,1 Krebs, Albin (24 de maio de 1986). "Sterling Hayden Dead at 70; an Actor, Writer and Sailor". The New York Times. Consultado o 13 de agosto de 2017.
- ↑ "Mariner to Sail Film Seas". The Christian Science Monitor. 9 de maio de 1940. p. 14.
- ↑ "Chef Julia Child, others, part of World War II spy network". CNN.com. Associated Press. 14 de agosto de 2008. Arquivado dende o orixinal o 21 de agosto de 2008. Consultado o 22 de marzo de 2021.
- ↑ Schlesinger, Robert (20 de agosto de 2008). "Arthur Schlesinger Jr.'s Not-So-Secret Career as a Spy". US News and World Report. Consultado o 8 de outubro de 2009.
- ↑ Schuon, Karl (1963). U. S. Marine Corps Biographical Dictionary. Watts. pp. 99–100. OCLC 1360534.
- ↑ "Yugoslavs Reward Sterling Hayden in Toting Guns to Tito". The Washington Post. Associated Press. 16 de febreiro de 1946. p. 9.
- ↑ "Sterling Hayden Was a Red; 'Stupidest Thing I Ever Did'". -New York Times. 11 de abril de 1951. p. 1.
- ↑ 11,0 11,1 Hayden 1998, pp. 65–66, 76, 354
- ↑ "HOLLYWOOD: To Break Out". Time (Nova York). 9 de febreiro de 1959. Arquivado dende o orixinal o 01 de febreiro de 2011. Consultado o 6 de xullo de 2010.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Sterling Hayden |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Hayden, Sterling (1977). Wanderer. Nova York: Norton. ISBN 0-393-07521-4.
- Hayden, Sterling (1998). Wanderer. Dobbs Ferry: Sheridan House. ISBN 978-1-57409-048-2.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Biografía
- Hayden related documents on his OSS service.Arquivado 27 de setembro de 2011 en Wayback Machine. National Archives and Records Administration (150 MB)
- Literature on Sterling Hayden