Te Wheke-a-Muturangi

Escultura que mostra a Kupe (suxeitando un remo), con dúas criaturas mariñas aos seus pés.

Na mitoloxía maorí, Te Wheke-a-Muturangi é un cefalópodo monstruoso destruído na baía de Whekenui, Canle Tory ou en Patea polo navegante Kupe.

O cefalópodo era unha mascota ou familiar de Muturangi, un poderoso tohunga de Hawaiki. Non obstante, o wheke era unha criatura salvaxe e un gardián.

Cando Kupe chegou a Nova Zelandia, atopou o monstro mariño en Castlepoint. O cefalópodo xigante fuxiu a través do estreito de Cook, e foi perseguido por Kupe a través da canle Tory. Alí tivo lugar unha gran batalla, e cando o polbo parecía estar a piques de fuxir, Kupe cortoulle os brazos coa súa aixola, matándoo (Tregear 1891: 184, 620).

Nas tradicións do pobo Ngāti Ranginui de Tauranga, Te Wheke-a-Muturangi foi asasinado polo seu antepasado Tamatea, e non está asociado con Kupe. O etnólogo neozelandés David Simmons suxeriu que esta pode ser a tradición máis auténtica, e que a asociación con Kupe só se atopa en fontes problemáticas (Simmons 1976).

Outra teoría para Te Wheke-a-Muturangi afirma que o nome en realidade refírese ás moitas rutas de navegación centradas en Raiatea con tentáculos que chegan polo Pacífico polo menos ata os bordos do Triángulo Polinesio (Tetahiotupa 2009). Na tradición oral da Polinesia Francesa este polbo tamén se coñece como "Taumata-Fe ʻ -Fa ʻ -Hau" (Gran Kraken da Prosperidade) e "Tumu-Ra ʻ -Fenua" (Comezo-do-Ceo-e-Terra).

Na cultura popular occidental

• O Museo de Historia Natural de París expón un exemplar de lura xigante plastinizado chamado Wheke.

Véxase tamén

• En Hawai ʻ, Kanaloa é simbolizado pola lura ou heʻe .
• Kupe
• Lura xigante
• A lura xigante na cultura popular
• Monstro mariño
• Polinesia

Bibliografía

• DR Simmons, The Great New Zealand Myth: a study of the discovery and origin traditions of the Maori ( Reed Publishing : Wellington) 1976.
• ER Tregear, Diccionario comparativo maorí-polinesio ( Lyon e Blair: Lambton Quay), 1891, 184, 620.