Xosé Antón Fraga

Xosé Antón Fraga
	;
Biografía
Nacemento	18 de setembro de 1950 (74 anos); A Coruña, España
Formación profesional	Ciencias
Actividade
Ocupación	ensaísta
Membro de	Real Academia Galega (membro correspondente) (2013–)
Xénero artístico	Ensaio

Xosé Antón Fraga Vázquez, nado na Coruña o 18 de setembro de 1950, é un experto en cultura científica (ensino, historia e divulgación da ciencia). Tamén é coñecido como Tino Fraga.

Traxectoria

Formación académica

Acadou en 1973, na Universidade de Santiago de Compostela, a Licenciatura en Ciencias, sección Biolóxicas, e no ano 1992 o doutoramento en Bioloxía^[1]. Posteriormente realizou o Posgrao en Historia das Ciencias e das Técnicas no curso 1997-1998, na Universidade de Zaragoza.

Activismo

Nos anos setenta do século XX participou activamente nas loitas do profesorado non numerario (PNNs) pola estabilidade no emprego e democratización do ensino. Foi fundador, e vicepresidente inicial, do Ateneo Ferrolán (1976), así como fundador do Sindicato Galego de Traballadores do Ensino en 1977. Vicepresidente de ADEGA^[2].

Carreira profesional

Exerceu a docencia como catedrático de Bioloxía e Xeoloxía no IES Monelos da Coruña onde tamén foi director^[3]. Durante o trienio 2008-2011, levou a dirección dos Museos Científicos Coruñeses. Desde 2013 é académico correspondente da Real Academia Galega^[4]. No período 2016-2020, dirixiu o Instituto José Cornide de Estudos Coruñeses^[5].

Actividade no eido da Historia das Ciencias

Ata o ano 2020, formou parte do Consello de Dirección de Llull, revista de Historia das Ciencias da Sociedad Española de Historia de las Ciencias y de las Técnicas^[6]. Na Área do Seminario de Estudos Galegos, exerceu como Coordinador do Grupo de Traballo Interdisciplinar Ramón María Aller de Historia das Ciencias e das Técnicas. No Consello da Cultura Galega, entre os anos 2008 e 2020, formou parte da Sección de Ciencia, promovendo e dirixindo o Álbum da Ciencia desde a súa creación en 2011^[7].

Autor de máis de cen publicacións en revistas especializadas sobre diversos aspectos da cultura científica, ensino, historia e divulgación da ciencia. Desde 2014 ven publicando no xornal La Opinión A Coruña os “episodios da cultura científica”.

É promotor do Foro Humboldt Coruña^[8], creado en 2017, e no que participan o Concello da Coruña, o Centro de Extensión Universitaria y Divulgación Ambiental de Galicia (Ceida), a Universidade da Coruña, o Instituto José Cornide de Estudos Coruñeses e a Reserva da biosfera Mariñas Coruñesas e Terras do Mandeo^[9]. En 2020 actuou de moderador nas II Xornadas Mulleres relevantes da Reserva da Biosfera MCeTM, dedicadas a María Wonenburger, matemática galega con dimensión internacional^[10].

Obras

Ensaio

Bioloxía na Galiza na segunda metade do século XIX (1868-1903): ensino, divulgación, debates, produción, institucionalización e recepción de novidades, 1992, USC^[1].
Creación e orixinalidade na obra do naturalista Seoane, 2007..
Ciencia próxima. Episodios sobre a cultura científica na área coruñesa, 2019, Espacio Cultura.

Obras colectivas

As investigacións micrográficas de Ernesto Caballero (1858-1935), 1989, Ediciós do Castro.
Diccionario histórico das Ciéncias e das Técnicas da Galiza (I e II), 1993 e 2005, Ediciós do Castro.
O Patrimonio histórico da Universidade de Santiago de Compostela, 1996.
Ciencias, educación e historia, 1997, editor.
25 Anos de Medio Ambiente e Ecoloxismo na Galiza, 2001, ADEGA.
Galicia. Natureza. Xeoloxía, 2003.
Humboldt y la ciencia española, 2005, coeditor.
O Tratado da Constitución Europea. Visións desde Galiza, 2005, Baía Edicións.
Ciencia e historia. Ramón de la Sagra, 2007, AIRS (Asociación de Investigadores Ramón de la Sagra).
O Instituto da Guarda da Coruña. 125 anos de historia, 2016, Deputación da Coruña^[11].

Biografías

Xenio indomable. Roberto Nóvoa Santos, 2018, Espacio Cultura.

Notas

Véxase tamén

[:0-1] 1,0 ^1,1 "Bioloxía na Galiza na segunda metade do século XIX (1868-1903)".

[2] "Organización. Adega, Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galiza".

[3] "50 años de historia del Instituto Monelos".

[4] "Académicos correspondentes da RAG".

[5] "Xosé A. Fraga Vázquez Director del Instituto José Cornide".

[6] "Llull. Revista de la Sociedad Española de Historia de las Ciencias y de las Técnicas".

[7] "La ciencia también es cultura. El Álbum da Ciencia, pionero en España, revindica el trabajo de los científicos gallegos más relevantes como parte de la cultura de Galicia".

[8] "Foro Humboldt".

[9] "III Encontro Internacional Foro Humboldt Coruña -Humboldt e os retos actuais de conservación".

[10] (2020-07-01). "María Wonenburger, matemática gallega con dimensión internacional: II Jornada Mujeres Relevantes en la Reserva de Biosfera MCeTM". www.ceida.org (en castelán). Consultado o 2021-06-08.

[11] "O Instituto Da Guarda da Coruña. 125 anos de historia." (PDF).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]