Banyuls-sur-Mer

Banyuls-sur-Mer
Localización
	42°28′56″N 3°07′39″L / 42.4822, 3.1275
Estado	Francia
Divisións administrativas	Francia Metropolitana
Rexións	Occitania
Departamento	Pireneos Orientais
Comarca histórica da Cataluña	Rosselló
Poboación
Poboación	4.671 (2021) (110,09 hab./km²)
Xeografía
Situado na entidade territorial estatística	Banyuls de la Marenda metropolitan concentration area (en) ; Banyuls de la Marenda urban unit (en)
Superficie	42,43 km²
Altitude	0 m-965 m
Comparte fronteira con	Colera ; Cerbère ; Argelès-sur-Mer ; Port-Vendres ; Rabós ; Portbou ; Espolla ; Collioure
Organización política
• Mayor of Banyuls-sur-Mer (en)	Jean-Michel Solé (2014–)
Identificador descritivo
Código postal	66650
Fuso horario	UTC+01:00, horario estándar; UTC+02:00, horario de verán
Outro
Irmandado con	Kralupy nad Vltavou (pt)
Páxina web	banyuls-sur-mer.com

Banyuls-sur-Mer (en francés; en catalán: Banyuls de la Marenda) é unha comuna francesa situada no departamento dos Pireneos Orientais, na rexión do Languedoc-Rosellón. Pertence ao distrito de Céret e ao cantón de Côte Vermeille e contaba con 4.644 habitantes en 2007.

Limita cos municipios de Cerbère, Port-Vendres, Argelès-sur-Mer e Collioure e cos municipios españois de Colera, Rabós e Espolla no Alt Empordà. O seu termo vai desde os cero metros ao nivel do Mediterráneo ata os 965 m da Albera.

A historia de Banyuls-sur-Mer non se pode escribir sen mencionar a Cerbère, as dúas comunas, hoxe separadas, tiveron un pasado único, cuxa división levouse a cabo coa firma do Tratado dos Pireneos o 7 de novembro de 1659.

Historia

A primeira mención da vila data do 981, con dúas denominacións: Balneum e Baldeola. Desde o ano 1074, aparece o nome: Bannils de Marítimo que diferencia este lugar de Banyuls-dels-Aspres. O termo Marenda cítase en 1197 (Banullis de Maredine) e, máis tarde, en 1674 aparece como Banuyls del Marende, para rematar, xa no século XIX cítase como Banyuls de la Marende.

O nome Banyuls pode estar motivado pola presenza dunha lagoa. É o encoro da Bassa formado pola desembocadura do río Vallauria, que foi desecado en 1872. En canto ao termo Marenda non é seguro que sexa a denominación exacta de "marítimo", xa que a mesma toponimia atópase en Francia: Marennes, naqueles lugares nos que o mar non está próximo (por exemplo en Isère). Marenda, é, así mesmo, un apelido frecuente en Auvernia.

Durante a Revolución francesa, o collado de Banyuls desempeñou un papel esencial. En 1793, as tropas españolas do xeneral Ricardos invadiron o Rosellón, apoiadas, a miúdo, polos propios habitantes. Pero no collado de Banyuls a resistencia dos seus habitantes foi realmente efectiva, aínda que non puideron evitar que as tropas francesas fosen, finalmente, vencidas. Escribiuse moito acerca da resistencia das xentes de Banyuls: para algúns foi unha proba de patriotismo francés, para outros, unha reacción dos contrabandistas para os que o paso pola vila, baixo a influencia española, arruinaría os seus intereses. Certamente o contrabando era unha "especialidade" de Banyuls, o mesmo que as anchoas de Collioure. Durante case dous séculos, os pescadores de Banyuls, transportaron, segundo a época: sal, tabaco, azucre, arroz e tecidos, todo cunha impunidade case total.

Aos poucos a viticultura foi gañándolle o terreo á pesca e hoxe día, xunto co turismo, o viño doce natural e as súas adegas constitúen a actividade principal de Banyuls.

A finais do século XIX, concretamente en 1882, o zoólogo Henri de Lacaza-Duthiers fundou o laboratorio Arago, cuxas actividades, comprenden, na actualidade, tanto da ecoloxía mariña como o terrestre. Pódese visitar o acuario oceánico do laboratorio que contén máis de 250 especies representativas da fauna acuática mediterránea, situado nunha reserva mariña.

Demografía

Evolución demográfica
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2007
4.271	4.436	4.000	4.093	4.662	4.532	4.644

Véxase tamén

Ligazóns externas

Sitio oficial do concello (en francés)
Banyuls-sur-Mer en Institut géographique national (en francés)