Carmen de Patagones

Carmen de Patagones

Localización
40°47′S 62°58′O
Estado	Arxentina
Provincia da Arxentina	Provincia de Buenos Aires
Partido da provincia	Patagones (pt)
Capital de	Patagones (pt)
Xeografía
Altitude	15 m
Creación	1779
Identificador descritivo
Código postal	B8504
Fuso horario	UTC−03:00
Prefixo telefónico	2920

Vista da Ponte do Ferrocarril e da costa do Río Negro

Carmen de Patagones, tamén coñecida simplemente como Patagones, é a cidade máis meridional da provincia de Buenos Aires, na República Arxentina. Está situada 900 km ao suroeste da capital provincial, a cidade de La Plata, e a 915 km km da capital do país, a Cidade Autónoma de Buenos Aires. Carmen de Patagones está erixida na marxe norte do río Negro, río que a separa da cidade de Viedma, capital da provincia de Río Negro, constituíndo ambas cidades a comarca de Viedma-Carmen de Patagones. Esta comarca está a uns 30 km da desembocadura de dito río no océano Atlántico. A cidade é a cabeceira do partido de Patagones (13 600 km²), que é o máis grande e meridional da provincia de Buenos Aires, e o único da provincia que pertence á rexión patagónica.

Historia

A fundación de Carmen de Patagones formou parte dun conxunto de reformas políticas, económicas, sociais e administrativas deseñadas e aplicadas polos Reis Borbóns que tiveron repercusións tanto na propia Península Ibérica como en América .

A revalorización da ruta Cabo de Fornos, a política expansionista dos portugueses e a presenza dos siberianos nas Montañas Rochosas instaron aos pensadores españois a idear un proxecto ambicioso que garantise a súa soberanía nestas rexións ameazadas. Así foi como se planificou e materializou a aparición dunha serie de poboacións civís dende a Alta California ata as costas patagónicas.

Francisco de Viedma y Narváez fundou a poboación o 22 de abril de 1779, escollendo a marxe sur do río Negro para erguer o forte e asentar os colonos. O seu primeiro nome foi "Establecemento del Río Negro" aínda que tamén se chamaba indistintamente "Fuerte del Carmen" "Fuerte del Río Negro". Descoñecendo o réxime fluvial, o 13 de xullo unha das habituais enchentes arrasou os poucos edificios, decidindo trasladarse á marxe esquerda do río. O 2 de outubro dese mesmo ano chegou a primeira das 11 embarcacións de colonos, que ante a ausencia das vivendas prometidas en España, tiveron que facer as covas/fogar no barranco.

Os primeiros poboadores procedían maioritariamente de Galicia, pero a chegada dalgúns maragatos deu lugar ao peculiar xentilicio, que hoxe se usa para os habitantes da cidade (maragatos). Cómpre sinalar que durante o seu primeiro século de existencia a poboación estaba inserida nun territorio dominado polos indíxenas (pampas) sendo a navegación o único medio de comunicación posible con Buenos Aires e outras poboacións cristiás. Europeos e indíxenas foron creadores dun espazo cultural consensuado, onde a convivencia e a negociación se baseaban no comercio.

Desde os seus inicios, a vila contou cunha fráxil guarnición militar para a defensa e un pequeno porto. Os primeiros vinte anos (1779-1810) estiveron marcados polo illamento con visitas esporádicas de barcos. A estrutura socioeconómica era a dunha explotación típica case autosuficiente con produción diversificada.

Os acontecementos de maio de 1810 supuxeron a perda do sentido xeopolítico que sustentaba a existencia de Carmen de Patagones e esta tivo que superar a década máis difícil da súa historia, estando a piques de desaparecer en varias ocasións. Despois da Revolución de Maio, a Primeira Xunta de Goberno de Buenos Aires tomou o control da Patagones, pero en abril de 1812 un levantamento liderado por realistas detidos acadou o control da praza, que pasou así á órbita de Montevideo ata o 23 de decembro de 1814, data da que pasou a depender definitivamente das Provincias Unidas do Río da Prata.

A década de 1820 foi máis prometedora como consecuencia da apertura de mercados extrarrexionais ligados á economía dos produtores de sal e a conseguinte expansión da gandaría e do comercio. Neste período a Arxentina e o Brasil entraron en guerra (Guerra do Brasil) e esta cidade patagónica foi a base de operacións dos corsarios, xa que a desembocadura da ría do Río da Prata estaba bloqueada por unha poderosa flota brasileira. En 1827 as tropas brasileiras tentaron tomar por sorpresa Carmen de Patagones para destruír o forte e a poboación, pero sobre todo o porto e os corsarios asentados alí. Non obstante, as autoridades e a poboación reaccionaron a tempo e conseguiron repeler con éxito o ataque. Este episodio coñécese como a Batalla de Carmen de Patagones, sendo un dos seus heroes o terratenente Fernando Alfaro. Dúas das 7 bandeiras imperiais brasileiras que foron tomadas o 7 de marzo de 1827 consérvanse na Igrexa de Nuestra Señora del Carmen. Cara a finais da década a vila foi visitada polo naturalista francés Alcide d'Orbigny.

Debuxo panorámico da cidade (d'Orbigny, 1829)

A Lei de Municipios da provincia de Buenos Aires permitiu que en 1854 "El Carmen" tivese o seu municipio electivo e un representante na Lexislatura Provincial.

En 1856, o comandante militar de Patagones, o coronel Benito Villar, erixiu na marxe dereita do río, a capela de Nuestra Señora de la Merced, que posteriormente deu lugar ao nome de Mercedes de Patagones ou Patagones Sur.

Pola lei 954 do 11 de outubro de 1878 creouse a Gobernación da Patagonia, cun extenso territorio (disputado por Chile ) e con capital en Mercedes de Patagones, que quedou definitivamente separado de Carmen de Patagones.

En 1885 creouse a Escuadrilla del río Negro, con sede en Patagones. No período da República Liberal (de 1880 a 1916) foi sede do traslado forzoso de indios en busca do sometemento indíxena ao final da Conquista do Deserto .

Paso do Fundador.

Proyecto Patagonia

Entre 1986 e 1989, o Poder Executivo Nacional tentou establecer a Capital da República na área formada por Viedma, Carmen de Patagones e Guardia Mitre, creando o Distrito Federal de Viedma-Carmen de Patagones, para o cal o 27 de maio de 1987, tras un longo debate, o Congreso da Nación sancionou a lei n. º 23 512 e posteriormente, o 21 de xullo do mesmo ano, mediante o decreto 1156, creouse o Ente parala Construción da Nova Capital (ENTECAP). Ao final do mandato presidencial de Raúl Alfonsín, e por mor da situación económica do país, o proxecto nunca se levou a cabo, xa que foi ignorado polo presidente Carlos Menem, aínda que este asegurara na súa primeira campaña presidencial que o apoiaría. Aínda que a lei n. º 23 512 nunca foi derrogada polo Congreso Nacional e segue vixente, venceu o prazo de cinco anos dado polas lexislaturas das provincias de Buenos Aires e Río Negro. A Constitución de Río Negro, modificada en 1988, sinala no seu artigo 11: “A cidade de Viedma é a capital da Provincia... Deixa de ser capital cando se faga efectivo o traslado das autoridades nacionais ao novo Distrito Federal". Este texto parece manter que a transferencia do territorio de Río Negro segue vixente.

En 1999, o expresidente Raúl Alfonsín afirmou nunha nota ao xornal La Nación que, ao estar vixente a lei de traslado da Capital, "calquera presidente podería mudar a capital cun decreto". O 31 de xullo de 2009, dous deputados nacionais da provincia de Misiones, Lía Fabiola Bianco e Miguel Ángel Iturrieta, presentaron no Congreso arxentino un proxecto de resolución solicitando ao Poder Executivo da Nación o cumprimento do disposto na lei 23.512 e o traslado da Capital Federal.

En 2003, Carmen de Patagones foi considerada lexitimamente parte da Patagonia arxentina, a través dunha lei xestionada por Haroldo Lebed, ex alcalde da cidade.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Imágenes actuales de TODA la ciudad de Carmen de Patagones
• Historia de Carmen de Patagones, atracciones turísticas, lugares para visitar