Saltar ao contido

Costa Xurásica

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía físicaCosta Xurásica
(en-gb) Jurassic Coast Editar o valor en Wikidata
Imaxe
TipoCosta Editar o valor en Wikidata
Localización
División administrativaDorset, Reino Unido (en) Traducir e Devon, Reino Unido (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Mapa
 50°42′20″N 2°59′24″O / 50.705556, -2.989889
Composto por
Orcombe Rocks to Chit Rocks, Sidmouth (en) Traducir
Chesil, the Fleet and Portland Coast (en) Traducir
Portland Harbour Shore (en) Traducir
Bowleaze Cove to Peveril Point (en) Traducir
Lyme Regis to West Bay (en) Traducir
River Sid, Sidmouth to Seaton Hole (en) Traducir
River Axe, Axmouth to The Cobb, Lyme Regis (en) Traducir
New Swanage to Studland Bay (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Características
Patrimonio da Humanidade  
TipoPatrimonio natural  → Europa-América do Norte
Data2001 (25ª Sesión), Criterios de Patrimonio da Humanidade: (viii) Editar o valor en Wikidata
Identificador1029
Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
Orcombe Rocks to Chit Rocks, Sidmouth (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-001

Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
River Sid, Sidmouth to Seaton Hole (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-002

Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
River Axe, Axmouth to The Cobb, Lyme Regis (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-003

Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
Lyme Regis to West Bay (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-004

Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
Chesil, the Fleet and Portland Coast (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-005

Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
Portland Harbour Shore (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-006

Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
Bowleaze Cove to Peveril Point (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-007

Parte dun sitio do Patrimonio da Humanidade
New Swanage to Studland Bay (en) [[File:Noun Project label icon 1116097 cc mirror.svg
Data2001 (25ª Sesión)
Identificador1029-008
Editar o valor en Wikidata
Sitio webjurassiccoast.com Editar o valor en Wikidata

A Costa Xurásica é un Patrimonio da Humanidade na costa do canal da Mancha no sur de Inglaterra. Esténdese desde Exmouth en East Devon ata Studland Bay en Dorset, unha distancia duns 154 km e inscribiuse na Lista do Patrimonio Mundial a mediados de decembro de 2001.[1]

O sitio abrangue 185 millóns de anos de historia xeolóxica, e a erosión costeira deixou ao descuberto unha secuencia case continua de formación rochosa que abarca os períodos Triásico, Xurásico e Cretáceo. En diferentes épocas, esta zona foi desértica, mar tropical pouco profundo e pantano, e nas rochas conserváronse os restos fósiles das diversas criaturas que viviron aquí.

As características naturais que se ven neste treito da costa inclúen arcos, pináculos e rochas apiladas. Nalgúns lugares o mar atravesou rochas resistentes para producir enseadas con entradas restrinxidas e, nun lugar, a illa de Portland está conectada coa terra por unha praia de barreira. Nalgunhas partes da costa, os desprendementos son habituais. Estes expuxeron un amplo abano de fósiles, os diferentes tipos de rochas tendo cada un a súa propia fauna e flora típicas, achegando así probas de como evolucionaron os animais e as plantas nesta rexión.

A área ao redor da enseada Lulworth contén un bosque fósil, e identificáronse 71 estratos de rochas diferentes en Lyme Regis, cada un coa súa propia especie de amonita. A coleccionista de fósiles Mary Anning viviu aquí e os seus principais descubrimentos de réptiles mariños e outros fósiles, fixéronse nun momento no que o estudo da paleontoloxía comezaba a desenvolverse. O Charmouth Heritage Coast Centre ofrece información sobre a costa patrimonial, e toda a lonxitude do sitio pódese visitar a través do Sendeiro da Costa Suroeste.

Patrimonio da Humanidade

[editar | editar a fonte]

A Costa Xurásica esténdese desde Orcombe Point preto de Exmouth en East Devon ata Old Harry Rocks preto de Swanage no leste de Dorset, a unha distancia de 154 km. Inscrita na Lista do Patrimonio Mundial en 2001, a Costa Xurásica foi o primeiro Patrimonio da Humanidade totalmente natural designado no Reino Unido.[2] En Orcombe Point, a "Geoneedle" (2002), unha aguda escultura piramidal, marca o extremo occidental do patrimonio, esta está construída a partir de fragmentos dos diferentes tipos de rochas que se poden ver ao longo da costa.[3]

O documento de nomeamento do Comité de Patrimonio Mundial da UNESCO enumera oito segmentos de costa incluídos no sitio.[4] Os segmentos son:

Os cantís desta parte da costa vanse erosionando a medida que se desmoronan tramos e se producen desprendementos. Estes procesos revelan sucesivas capas de rocha sedimentaria, descubrindo a historia xeolóxica da costa moderna durante un período de 185 millóns de anos, e revelando unha secuencia case continua de formacións rochosas que cobren o Triásico, Xurásico e oeríodos Cretácicos.[5] Os fósiles atopados na zona e as características xeomorfolóxicas costeiras desta dinámica costa, fixeron avanzar o estudo das ciencias da terra durante máis de douscentos anos. A área cuberta pola designación comprende o terreo comprendido entre a marca de baixamar media e a parte superior dos cantís ou a parte posterior da praia.[5]

Os fósiles atopados en abundancia ao longo desta costa proporcionan probas de como evolucionaron os animais e as plantas nesta rexión. Durante o Triásico esta zona era un deserto, mentres que no Xurásico formaba parte dun mar tropical, e no Cretácico estaba cuberta por pantanos. Os restos fosilizados dos animais e vexetais que viviron neses períodos están moi ben conservados, proporcionando unha gran cantidade de información sobre a súa forma corporal, a forma en que morreron e mesmo os restos fosilizados das súas últimas comidas. Os grupos fósiles atopados aquí inclúen crustáceos, insectos, moluscos, equinodermos, peixes, anfibioss, réptiles e algúns mamíferos. Na enseada Lulworth hai un bosque fósil de coníferas, feitos arbóreos e Cycadopsidas.[6]

Xeografía

[editar | editar a fonte]
Lyme Bay
Rocha costeira na costa xurásica
Durdle Door
as calizas xurásicas da illa de Portland foron amplamente extraídos.

A Costa Xurásica está formada por cantils do Triásico, Xurásico e Cretáceo, que abarcan o Mesozoico, documentando 185 millóns de anos de historia xeolóxica. O sitio pódese ver mellor desde o mar, cando se fai evidente a natureza afundida dos estratos rochosos.[7]

No leste de Devon, os cantils costeiros consisten en cantils escarpados de pedra arenisca vermella do Triásico, e en Budleigh Salterton, os cantils de grava conteñen cantos vermellos de cuarcita que se acumulan na praia de abaixo como seixos de Budleigh, protexidos localmente.[8] Máis ao leste na Baía de Ladram, máis cantils de arenisca dan lugar a espectaculares pilas de arenisca vermella.

Ao redor de Lyme Regis e Charmouth os cantís son de arxilas e xisto xurásicos, e os desprendementos son comúns. Chesil Beach é un bo exemplo de praia de barreira e esténdese por 29 km desde Burton Bradstock ata a Illa de Portland. A praia encerra unha lagoa intermareal que é un sitio da Convención de Ramsar de importancia internacional coñecido pola súa biodiversidade.

En Lulworth Cove, as ondas abriron camiño a través da resistente pedra de Portland e crearon unha enseada en forma de ferradura ao erosionar as areas e arxilas máis suaves que hai detrás. Outra característica desta parte da costa é Porta Durdle, un arco natural. Sea stacks e pináculos, como Old Harry Rocks en Handfast Point, formáronse pola erosión dos cantís de xiz.[9]

O punto máis alto da costa xurásica, e de toda a costa sur de Gran Bretaña, é o Golden Cap en 191 m. entre Bridport e Charmouth.[10]

Esta costa mostra excelentes exemplos de relieves, incluíndo o arco natural en Durdle Door, a enseada e o pregamento de pedra calcaria na enseada Lulworth e unha illa conectada, a illa de Portland. A praia de Chesil é un bo exemplo de tómbolo (unha forma de relieve de deposición na que unha illa está unida ao continente por un anaco de terra estreita, como un banco de area ou unha barra) e unha praia de tormentas (praia afectada por ondas especialmente fortes). O sitio ten tramos de costas tanto concordante como discordante. Debido á calidade da xeoloxía variada, o sitio é obxecto de estudos de campo internacionais.[11]

As numerosas capas sedimentarias desta costa son ricas en fósiles, os restos dos animais e vexetais presentes na zona cuxos tecidos quedaron inmersos en depósitos de lama que posteriormente se endureceron en rocha. En Lyme Regis, por exemplo, os xeólogos identificaron 71 capas de rocha, cada unha contén fósiles dunha especie diferente de amonitas.[12]

Historia

[editar | editar a fonte]

A finais do século XVIII Georges Cuvier demostrou que algúns animais fósiles non se parecían a ningún vivo, demostrando así que os animais podían extinguirse, isto levou á aparición da paleontoloxía, o estudo dos fósiles.[13] As costas do leste de Devon e do oeste de Dorset eran ricas en leitos fósiles, pero ata entón os fósiles só foran recollidos como pasatempo ou polos residentes locais para vendelos aos visitantes como curiosidades.

Mary Anning (1799–1847) viviu en Lyme Regis e seguiu os pasos do seu pai como coleccionista. Ela converteuse nunha experta nos fósiles que se atopan no Blue Lias ao redor da cidade e descubriu o primeiro esqueleto completo de Ictiosaurio en The Spittles. Seguiron outros descubrimentos importantes de ictiosaurios, plesiosaurios e un pterosaurio, así como de invertebrados como os cefalópodos e os seus sacos de tinta.[14]

Durante a segunda guerra mundial varias seccións da Costa Xurásica pasaron a ser propiedade do Ministerio de Guerra. Unha das bases máis grandes da Royal Navy estaba no Porto de Portland, aínda que desde entón pechou. Unha importante base do exército en Bovington segue en uso hoxe. Grandes áreas de terra, incluíndo a costa entre a Enseada Lulworth e Kimmeridge, aínda son só parcialmente accesibles, isto inclúe a aldea pantasma de Tyneham que evacuouse tras ser requisada polo exército en 1943.[15]

Áreas da costa preto de Exmouth, The Fleet Lagoon en Weymouth e as praias de Studland tamén foron utilizadas para o adestramento militar pero desde entón foron devoltos para uso civil.

Partes da costa, especialmente arredor de Portland, poden ser perigosas e os naufraxios foron unha característica da costa. En xaneiro de 2007, a costa experimentou o seu naufraxio máis prexudicial para o medio ambiente cando o MSC Napoli, un buque portacontedores con capacidade para 2.400, quedou varado en Branscombe preto de Sidmouth, perdendo petróleo e carga.[16]

Xestión e acceso

[editar | editar a fonte]
A Costa Xurásica ao oeste do Cabo de San Aldhelm

A costa xurásica está suxeita a condicións meteorolóxicas severas ás veces. En 1824 e 1974 producíronse violentas tormentas, e estas e varias tormentas menores asolaron os cantís e causaron inundacións e danos estruturais nas cidades costeiras. A costa é en gran parte unha paisaxe erosionada e a xestión do lugar ten como obxectivo permitir que os procesos naturais de erosión continúen ao tempo que se protexe ás persoas e aos bens.[17] As defensas costeiras puxéronse en marcha en Charmouth e Weymouth, onde as vivendas corren risco, pero noutros lugares, onde o litoral permanece en estado natural, a política de xestión é non tomar medidas e permitir que a erosión siga o seu curso.[9]

O Charmouth Heritage Coast Centre é unha organización benéfica educativa independente situada preto da praia en Charmouth, ofrece información e mostras sobre a xeoloxía da zona e a vida salvaxe, incluíndo unha gran colección de fósiles e un acuario de rochas. Desde aquí organízanse viaxes familiares de busca de fósiles, así como outros eventos e actividades relacionadas coa xeoloxía e a historia natural da zona.[18]

Pódese percorrer toda a lonxitude da costa polo Camiño da costa suroeste.[19] Deslizamentos de terra e caídas de pedras son unha característica continua da evolución desta costa. O 6 de maio de 2008, unha sección da costa de 400 m. foi drasticamente remodelada tras un desprendemento que foi descrito como o peor en 100 anos.[20] Houbo unha vítima mortal en 2012 cando 400 ton[convert: %s]%s de rocha caeron á praia de Burton Bradstock[21] e outra caída de cantils tivo lugar en 2016 en West Bay, preto de Bridport.[22] Houbo un novo colapso do cantil na praia Hive preto da aldea de Burton Bradstock pouco antes do amencer do 29 de agosto de 2020 tras unha choiva prolongada. Advirtíuse ao público que se mantivera afastado das rochas inestables.[23] O 15 de abril de 2021 produciuse un novo colapso. O colapso describíuse como a maior caída de rochas do Reino Unido nos últimos 60 anos.[24]

Notas

[editar | editar a fonte]
Referencias
  1. ↑ "World Heritage Committee Inscribes 31 New Sites on the World Heritage List" (en inglés). UNESCO. 14 de decembro de 2001. Arquivado dende o orixinal o 12 de xuño de 2016. Consultado o 9 de setembro de 2016. 
  2. ↑ "Dorset and East Devon Coast". UNESCO World Heritage Centre. 2001. Arquivado dende o orixinal o 22 de febreiro de 2007. Consultado o 14 de xaneiro de 2007. 
  3. ↑ Harris, Paul (2014). The Jurassic Coast: Britain's Heritage Coast. Amberley Publishing Limited. p. 1. ISBN 978-1-4456-1922-4. 
  4. ↑ Nomination of the Dorset and East Devon Coast for Inclusion in the World Heritage List (Informe). Dorset County Council. 2000. p. 8. 
  5. ↑ 5,0 5,1 "What is the Jurassic Coast?". Jurassic Coast World Heritage Site. 2016. Arquivado dende o orixinal o 22 de xullo de 2016. Consultado o 17 de agosto de 2016. 
  6. ↑ "Fossils of the Jurassic Coast". Jurassic Coast World Heritage Site. 2016. Arquivado dende o orixinal o 27 de agosto de 2016. Consultado o 17 de agosto de 2016. 
  7. ↑ "Highlight: The Coast from the Sea". Jurassic Coast World Heritage Site. 2016. Arquivado dende o orixinal o 27 de agosto de 2016. Consultado o 17 de agosto de 2016. 
  8. ↑ "Budleigh Pebbles". Jurassic Coast Trust. Arquivado dende o orixinal o 23 de novembro de 2021. Consultado o 23 de novembro de 2021. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Ford, Anjana K. (1 June 2011). "Dr Anjana K. Ford answers questions on the Jurassic Coast". Royal Geographical Society. Arquivado dende o orixinal o 26 de agosto de 2016. Consultado o 17 de agosto de 2016. 
  10. ↑ Turnbull, Ronald (2015). Walking the Jurassic Coast: Dorset and East Devon. Cicerone Press. p. 115. ISBN 978-1-78362-218-4. 
  11. ↑ Edwards, Richard Anthony (2008). Geology of the Jurassic Coast: The Red Coast Revealed : Exmouth to Lyme Regis. Coastal Pub. ISBN 978-0-9544845-4-5. 
  12. ↑ Turnbull, Ronald (2015). Walking the Jurassic Coast: Dorset and East Devon. Cicerone Press. p. 31. ISBN 978-1-78362-218-4. 
  13. ↑ McGowan, Christopher (2001). The Dragon Seekers. Persus Publishing. pp. 3–4. ISBN 0-7382-0282-7. 
  14. ↑ Cadbury, Deborah (2000). The Dinosaur Hunters: A True Story of Scientific Rivalry and the Discovery of the Prehistoric World. Fourth Estate. pp. 4–5. ISBN 978-1-85702-963-5. 
  15. ↑ Harris, Paul (2014). The Jurassic Coast: Britain's Heritage Coast. Amberley Publishing Limited. p. 86. ISBN 978-1-4456-1922-4. 
  16. ↑ BBC News, 2007. Stricken cargo ship run aground Arquivado 27 de febreiro de 2007 en Wayback Machine..
  17. ↑ Sue Paz (6 de outubro de 2012). "Jurassic Coast: Safeguarding Dorset's eroding coastline". BBC. Arquivado dende o orixinal o 12 de decembro de 2013. Consultado o 15 April 2014. 
  18. ↑ "Charmouth – Gateway to the Jurassic Coast". Charmouth Portal. Arquivado dende o orixinal o 12 de agosto de 2016. Consultado o 18 de agosto de 2016. 
  19. ↑ "The Official Guide to the SWCP". South West Coast Path. SWCP Team. 2004. Arquivado dende o orixinal o 8 de setembro de 2015. Consultado o 17 de agosto de 2016. 
  20. ↑ BBC News, 2008. Landslip is 'worst in 100 years' Arquivado 10 de maio de 2008 en Wayback Machine..
  21. ↑ "Cliff landslip death: Charlotte Blackman '10ft from safety'". BBC News (en inglés). 2012-12-18. Consultado o 2024-02-07. 
  22. ↑ "Large rockfall at West Bay on Jurassic Coast". The Guardian. 17 de agosto de 2016. Arquivado dende o orixinal o 17 de agosto de 2016. Consultado o 17 de agosto de 2016. 
  23. ↑ "Jurassic Coast cliff fall: Warnings after cliff collapse at Hive Beach". BBC News. 29 de agosto de 2020. Arquivado dende o orixinal o 29 de agosto de 2020. Consultado o 29 de agosto de 2020. 
  24. ↑ "Jurassic Coast cliff collapses in biggest UK rockfall for 60 years". The Guardian (en inglés). 15 de abril de 2021. Arquivado dende o orixinal o 17 de abril de 2021. Consultado o 17 de abril de 2021. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Costa_Xurásica&oldid=6850486»