Cultura Clovis
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Clovis.
A cultura Clovis foi unha das primeiras culturas nativas ben documentadas dass Américas. O pobo Clovis viviu no continente americano hai uns 13.000 anos. Alí viviron entre 200 e 800 anos. Diferentes fontes enumeran diferentes períodos de tempo nese intervalo.[1]
Tiñan unha forma especial de facer ferramentas como puntas de lanza e coitelos con pedras . As puntas de sílex chámanse puntas de Clovis. Os artefactos que fabricaron deste xeito pódense atopar en moitos lugares de América do Norte . A forma de facer ferramentas de Clovis só durou entre 500 e 1000 anos. Despois diso, outras formas similares fixéronse máis populares.
Chámanse "cultura Clovis" porque os arqueólogos atoparon por primeira vez os seus artefactos en Clovis, Novo México.
Fin da cultura Clovis e legado xenético
[editar | editar a fonte]Un descenso na dispoñibilidade de megafauna, xunto coa poboación cada vez menos móbil, levou á diferenciación local das tradicións líticas e culturais en todas as Américas.[2] Despois deste tempo, as puntas estriadas estilo Clovis foron substituídas por outras tradicións de punta estriada (como a cultura Folsom).[3]
No sitio de Anzick en Montana, Estados Unidos, foi achado un esqueleto humano dun neno de entre 1 e 1'5 anos de idade, rodeado de puntas e ferramentas Clovis. A análise de DNA suxire que arredor do 80% de todos os nativos americanos modernos son descendentes da familia dese rapaz, e mesmo o 20% restante pode ter relación con esa familia Clovis.[4]
Clovis Primeiro (unha teoría)
[editar | editar a fonte]A teoría de Clovis First di que o pobo de Clovis cruzaba a ponte terrestre de Berinxia sobre o estreito de Bering desde Siberia até Alasca durante o período de descenso do nivel do mar durante a idade de xeo, e logo se dirixiron cara ao sur, a través dun corredor libre de xeo ao leste de as Montañas Rochosas no oeste do Canadá actual mentres os glaciares se retiraban.[5]
Indicios dun asentamento anterior das Américas
[editar | editar a fonte]A chamada "Clovis First " é unha das teorías sobre o poboamento de América. Hai outras ideas e investigacións que van en contra de "Clovis First".
- Evidencia da habitación humana antes de Clovis
- Idea sobre unha ruta de migración costeira: Investigación sobre o ADN mitocondrial das primeiras nacións / nativos americanos, publicouse en 2007. Suxire que a xente do Novo Mundo puido diverxir (ou afastarse uns dos outros e manterse lonxe), xeneticamente dos siberianos xa hai 20.000 anos.[6] Unha teoría di que a costa do Pacífico de América do Norte puido estar libre de xeo, e quizais os primeiros pobos de América do Norte viñeron por esta ruta antes da formación do corredor sen xeo.[7]
- Hipótese solutreana
- Historia xenética dos pobos indíxenas das Américas: a investigación sobre o ADN mitocondrial en 2014 descubriu que os membros dalgunhas tribos nativas norteamericanas teñen unha ascendencia materna (chamada haplogrupo X) que ten un vínculo cos antepasados maternos dalgúns individuos actuais no oeste de Asia e Europa - pero a ligazón non é forte. Unha variante do ADN mitocondrial chamada X2a atopada en moitos nativos americanos foi localizada (ou a investigación mostra que a variante provén de) Eurasia occidental, aínda que non se atopa no leste de Eurasia.
Investigación que mostra a habitación humana antes da cultura Clovis
[editar | editar a fonte]
Sitios arqueolóxicos que demostraron ser máis antigos que a cultura Clovis:
- Hartley mammoth butcher site, ("sitio de carnicería de mamuts"), Colorado (38,900–36,250 cal. antes do presente (AP), pola análise AMS 14C de hidroxiprolina do coláxeno óseo)[8]
- Covas Bluefish, Yukon, Canadá (24,000 anos AP)[9]
- White Sands National Park, Novo Mexico, EUA; (21,000-23,000 BP)[10][11][12]
- Pedra Furada, Piauí, Brasil (10,500–12,000 anos AP; posiblemente máis de 50.000 anos AP)[13][14]
- Topper, Carolina do Sur, EUA (16,000–20,000 anos AP; possibly 50,000 yr BP)[15][16][17]
- Meadowcroft Rockshelter, Pensilvania, EUA (16,000 anos AP)[18]
- Complexo Buttermilk Creek , Salado, Texas, EUA (15,500 14C anos AP)[19][20]
- Cactus Hill, Virxinia, EUA (15,070 14C anos AP)[21]
- Monte Verde, Chile (18,500 to 14,800[22] 14C anos AP)[23][24]
- Saltville, Virxinia, EUA (14,510 14C anos AP)[25]
- Taima-Taima, Venezuela (14,000 anos AP)[26]
- Manis Mastodon Site, Sequim, Estado de Washington, EUA (13,800 anos AP)[27]
- Connley Caves, Oregón, EUA (13,000 anos AP)[28]
- Page-Ladson, Florida, EUA (14,550 cal anos AP])[29]
- Lapa do Boquete, Brasil (12,070 ±170 14C anos AP)[23][30]
- Paisley Caves, Oregón, EUA (14,300 cal anos AP)[31]
- Tanana Valley, Alasca, EUA (13,000–14,000 cal anos AP)[32]
- El Abra, Colombia (12,460 ±140 14C anos AP)[23]
- Nenana Valley, Alasca, US (12,000 anos AP)[33]
- Tibitó, Colombia (11,740 ±110 14C anos AP)[23]
- Tagua-Tagua, Chile (11,380 ±380 14C anos AP)[34]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Clovis complex; Native American, Paleo-Indians, Prehistoric". www.britannica.com (en inglés). 2024-07-02. Consultado o 2024-08-19.
- ↑ "Southeast Archeological Center (U.S. National Park Service)". www.nps.gov (en inglés). Consultado o 2024-09-01.
- ↑ Lepper, Bradley T (1999). Bonnichsen, ed. Pleistocene Peoples of Midcontinental North America. Oregon State University Press.
- ↑ Kerkhof, Maup van de (2023-06-12). "Who are the Clovis People? The REAL First Americans" (en inglés). Consultado o 2024-09-02.
- ↑ Flannery,, T (2001). The Eternal Frontier: an ecological history of North America and its peoples. NY. Grove Press. ISBN 978-0-8021-3888-0.
- ↑ Fagundes, Nelson J.R.; Kanitz, Ricardo; Eckert, Roberta; Valls, Ana C.S.; Bogo, Mauricio R.; Salzano, Francisco M.; Smith, David Glenn; Silva, Wilson A.; Zago, Marco A. (2008-03). "Mitochondrial Population Genomics Supports a Single Pre-Clovis Origin with a Coastal Route for the Peopling of the Americas". The American Journal of Human Genetics 82 (3): 583–592. ISSN 0002-9297. PMC 2427228. PMID 18313026. doi:10.1016/j.ajhg.2007.11.013.
- ↑ Meltzer, David J. First Peoples in a New World, Berkeley: University of California Press, 2009, p. 129
- ↑ Rowe, Timothy B.; Stafford, Thomas W.; Fisher, Daniel C.; Enghild, Jan J.; Quigg, J. Michael; Ketcham, Richard A.; Sagebiel, J. Chris; Hanna, Romy; Colbert, Matthew W. (2022). "Human Occupation of the North American Colorado Plateau ∼37,000 Years Ago". Frontiers in Ecology and Evolution 10. ISSN 2296-701X. doi:10.3389/fevo.2022.903795.
- ↑ "What Happens When an Archaeologist Challenges Mainstream Scientific Thinking?". Smithsonian. 8 March 2017.
- ↑ Maya Wei-Haas (2021-09-23). "Stunning footprints push back human arrival in Americas by thousands of years". National Geographic. Consultado o 15 February 2022.
- ↑ Ancient Footprints Suggest Humans Lived In The Americas Earlier Than Once Thought; by SCOTT NEUMAN; September 24, 2021, at https://www.npr.org/2021/09/24/1040381802/ancient-footprints-new-mexico-white-sands-humans
- ↑ "Paleo-Indian - White Sands National Park (U.S. National Park Service)". web.archive.org. 2020-02-07. Archived from the original on 07 de febreiro de 2020. Consultado o 2024-09-01.
- ↑ "Pedra Furada". Journey To A New Land. SFU Museum of Archaeology and Ethnology. 2005. Arquivado dende o orixinal o 15 February 2015. Consultado o 20 January 2015.
- ↑ "The Rock Art of Pedra Furada". Bradshaw Foundation. 2011. Arquivado dende o orixinal o 12 February 2015. Consultado o 20 January 2015.
- ↑ Goodyear, Albert C. (1 January 2005). "Evidence of Pre-Clovis Sites in the Eastern United States". Scholar Commons. University of South Carolina. Arquivado dende o orixinal o 20 January 2015. Consultado o 20 January 2015.
- ↑ "Scientist: Man in Americas earlier than thought". Articles.cnn.com. 2004-11-18. Arquivado dende o orixinal o 2012-03-08. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ "New Evidence Puts Man In North America 50,000 Years Ago". Sciencedaily.com. 2004-11-18. Arquivado dende o orixinal o 1 October 2017. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ "Homepage – Rockshelter Artifacts". Heinz History Center. Arquivado dende o orixinal o 2011-06-24. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ "First Americans arrived 2500 years before we thought". New Scientist. 24 March 2011. Arquivado dende o orixinal o 26 April 2015. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ Hanna, Bill (2010-08-28). "Texas artifacts 'strongest evidence yet' that humans arrived in North America earlier than thought". Star-telegram.com. Arquivado dende o orixinal o 28 October 2011. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ "Athena Review 2,3: Recent Finds in Archaeology: Pre-Clovis occupation on Virginia's Nottoway River". Athenapub.com. Arquivado dende o orixinal o 17 October 2007. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ Dillehay, Tom D.; Ocampo, Carlos (18 November 2015). "New Archaeological Evidence for an Early Human Presence at Monte Verde, Chile". PLOS ONE 10 (11): e0141923. Bibcode:2015PLoSO..1041923D. PMC 4651426. PMID 26580202. doi:10.1371/journal.pone.0141923.
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Madsen 157
- ↑ "Cavernas do Peruaçu Federal Environmental Protection Area (APA) / Veredas Do Peruaçu State Park – UNESCO World Heritage Centre". Whc.unesco.org. 1998-09-16. Arquivado dende o orixinal o 17 October 2011. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ Madsen 152
- ↑ "Taima Taima". Bradshawfoundation.com. Arquivado dende o orixinal o 7 July 2011. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ Waters, Michael R.; Stafford, Thomas W.; McDonald, H. Gregory; Gustafson, Carl; Rasmussen, Morten; Cappellini, Enrico; Olsen, Jesper V.; Szklarczyk, Damian; Jensen, Lars Juhl; Gilbert, M. Thomas P.; Willerslev, Eske (21 October 2011). "Pre-Clovis Mastodon Hunting 13,800 Years Ago at the Manis Site, Washington". Science 334 (6054): 351–353. Bibcode:2011Sci...334..351W. PMID 22021854. doi:10.1126/science.1207663.
- ↑ "Northern Great Basin Prehistory Project, Archaeological and Geoarchaeological Field School, University of Oregon, Summer Sessions". Pages.uoregon.edu. Arquivado dende o orixinal o 2012-03-30. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ Halligan, Jessi J. (2016). "Pre-Clovis occupation 14,550 years ago at the Page-Ladson site, Florida, and the peopling of the Americas". Science Advances 2 (5): e1600375. Bibcode:2016SciA....2E0375H. PMC 4928949. PMID 27386553. doi:10.1126/sciadv.1600375.
- ↑ "Early hunter-gatherers in the Americas: perspectives from central Brazil – page 3 | Antiquity". Findarticles.com. 1998. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ "Researchers, Led by Archaeologist, Find Pre-Clovis Human DNA". Newswise.com. 2008-02-04. Arquivado dende o orixinal o 14 July 2011. Consultado o 2011-03-27.
- ↑ Tanana River Valley Archaeology circa 14,000 to 9000 B.P.. Charles E. Holmes. Arctic Anthropology. Vol. 38, No. 2, Between Two Worlds: Late Pleistocene Cultural and Technological Diversity in Eastern Beringia (2001), pp. 154–170
- ↑ Powers, William R.; Hoffecker, John F. (1989). "Late Pleistocene Settlement in the Nenana Valley, Central Alaska". American Antiquity 54 (2): 263–287. ISSN 0002-7316. doi:10.2307/281707.
- ↑ Weber, George. "Laguna Tagua Tagua site (Liberador, Chile)". Andaman.org. Arquivado dende o orixinal o 30 March 2013. Consultado o 2011-03-27.
