Desenvolvemento sustentábel

A enerxía termosolar de concentración utiliza un recurso natural como a enerxía solar, e é por tanto unha fonte de enerxía renovable. De esquerda a dereita centrais térmicas solares de torre PS10 e PS20, en Andalucía, España.

Denomínase desenvolvemento sostible ou desenvolvemento sustentábel a un concepto económico, ecolóxico e social aparecido no final do século xx coa constatación de que o desenvolvemento económico precisa ponderar o impacto humano por explotación dos ecosistemas e na biodiversidade coa preservación da calidade de vida das poboacións humanas a nivel global. Iso implica, por exemplo, a xestión racional e equilibrada dos recursos minerais e o uso racional dos recursos dos ecosistemas do planeta.

A idea de desenvolvemento sustentábel ten por base o principio de que o ser humano debería gastar os recursos naturais de acordo coa capacidade de renovación dos mesmos, de modo a evitar o seu esgotamento.

A súa definición é "o desenvolvemento que atende ás necesidades do presente sen prexudicar a capacidade das futuras xeracións de atender as súas propias necesidades" que se formalizou por primeira vez en 1987 no documento das Nacións Unidas coñecido como o Informe Brundtland. Denominado así pola primeira ministra norueguesa Gro Harlem Brundtland, froito da Comisión Mundial de Ambiente e Desenvolvemento de Nacións Unidas, creada durante a Asemblea das Nacións Unidas en 1983. Dita definición asumiuse no Principio 3º da Declaración de Río (1992) aprobada na "Conferencia das Nacións Unidas sobre o ambiente e o desenvolvemento". É a partir deste informe cando se acatou o termo inglés sustainable development.

A Axenda 2030 para o Desenvolvemento Sustentable: Galicia e España

Foi asinada no ano 2015 por todos os países membros das Nacións Unidas e representa o compromiso internacional para facer fronte aos retos sociais, económicos e ambientais da globalización, poñendo no centro ás persoas, o planeta, a prosperidade e a paz, baixo o lema de non deixar a ninguén atrás.

O núcleo da Axenda 2030 para o Desenvolvemento Sustentable son os denominados Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable. Trátase de 17 obxectivos concretados en 169 metas de carácter universal, integrado e indivisible, que constitúen un ambicioso plan de acción cara ao desenvolvemento sustentable que ten que ser alcanzado antes do ano 2030. A Asemblea Xeral das Nacións Unidas estableceu que estes 17 obxectivos e 169 metas foran obxecto de seguimento utilizando o marco de indicadores proposto pola Comisión de Estatística das Nacións Unidas, actualmente formado por 247 indicadores (231 indicadores diferentes, xa que algúns indicadores se repiten). Cos indicadores dispoñibles para Galicia e España ofrecidos polo Instituto Galego de Estatística podemos facer unha avaliación para a década 2010-2019 (ano previo á pandemia da Covid-19) segundo recollemos no seguinte recadro.

	2010	2010	final	final
INDICADORES DE SOSTIBILIDADE AMBIENTAL (IGE)	GALICIA	ESPAÑA	GALICIA	ESPAÑA
Intensidade enerxética primaria (Ktep/Meur2010) (2019)	150,0	120,0	123,0	106,0
Emisións de gases invernadoiro por unidades de PIB (2019)	0,5	0,3	0,4	0,3
Emisións de gases invernadoiro por habitante (2019)	10,1	7,8	8,5	6,9
Emisións efecto invernadoiro (2019, 2010 = 100)	100,0	100,0	82,0	88,0
Viaxeiros no transporte urbano regular (2019) (% G/E)	2,1	100,0	3,5	100,0
Auga consumida nos fogares (litros/hab/día) (2018)	131,0	142,0	125,0	133,0
Consumo auga sectores económicos (2018, 2010=100)	100,0	100,0	130,0	93,0
Poboación en vivendas inaxeitadas (2020)	26,7	21,8	24,3	14,7
Resíduos sólidos urbanos (RSU) (2018, 2010 = 100)	100,0	100,0	93,5	93,1
Porcentaxe de RSU incinerados (2018)	49,6	11,8	46,6	11,5
Porcentaxe de RSU reciclados (2018)	19,3	31,3	19,7	35,1

EMISIÓNS

As emisións de gases de efecto invernadoiro -que están por tras do colapso climático- tanto en relación ao PIB, como por habitante ou en volume absoluto melloran, redúcense, en Galicia entre 2010 e 2019. Pero seguimos por riba do conxunto de España nun 140 % e nun 124 % respectivamente. Téñase en conta que a referencia española media non é nada virtuosa. Referencia que tamén superamos na intensidade enerxética (consumo de enerxía por unidade de PIB). Polo lado da demanda o indicador de uso de transporte urbano colectivo fronte ao particular infórmanos de que a cota galega no total español está moi por baixo da que temos en poboación (un 3,5 % fronte a un 5,7 %).

RESÍDUOS

A cantidade de residuos xerados por persoa en Galicia está por baixo da media española e ten unha lixeira tendencia minguante. Neste caso a cualificación non é negativa. Non sucede o mesmo coa xestión dos residuos. Pois a cota de incineración é moi alta e a de reciclados moi baixa respecto do que sucede no conxunto de España. Temos unha estrutura inversa na xestión dos residuos. E hai que lembrar que o ambientalmente máis sustentable é a reciclaxe fronte a incineración.

AUGA

Nos indicadores relativos á subministración das augas Galicia acada un aprobado: un é positivo e outro negativo. É positivo o indicador de auga consumida ao día nos fogares, pois é minguante e segue a estar por baixo da cifra media española. É negativo o indicador que cuantifica a evolución dos consumos de auga non domésticos. Consumos que se reducen algo no conxunto de España mentres que en Galicia medran un trinta por cento.

SÍNTESE FINAL Nas emisións contaminantes á atmosfera Galicia, sempre verbo do conxunto de España, ten un suspenso absoluto. Na xestión dos residuos un claro suspenso. E só no consumo de auga acadamos un aprobado raspado. Nestas tres dimensións ambientais a cualificación global de Galicia da derradeira década de crecemento económico é claramente desfavorable. Trátase da década 2010-2019: dende a post crise do 2008 ao ano previo á actual crise do Covid.

Véxase tamén

Outros artigos

• Agricultura de guerrilla
• Globalización
• Pegada ecolóxica