Espermatóforo
O espermatóforo está na súa parte inferior.
En bioloxía denomínase espermatóforo a unha estrtura que conteña calquera célula reprodutora (gameto).[1]
Etimoloxía
[editar | editar a fonte]O termo está formado polos elementos espermato- e -foro, tirados do grego antigo σπέρμα, σπέρματος spérma, spérmatos, "semente", e -φορος -phoros, "que leva", unidos por un -o- epentético.[1][2]
Historia
[editar | editar a fonte]Este neoloxismo foi introducido na linguaxe científica no século XIX, en 1847 na zooloxía e en 1861 na botánica. [1]
En zooloxía
[editar | editar a fonte]En zooloxía o espermatóforo (non confundir con espermateca) é unha cápsula ou masa creada polos machos de diversas especies animais, principalmente invertebrados, que conteñen espermatozoides, que se introduce no órgano sexual feminino durante a cópula.[3] Os espermatóforos tamén poden conter alimento para a femia, nese caso chámase agasallo nupcial.[4][5] No caso da avelaíña tóxica Utetheisa ornatrix, o espermatóforo inclúe espermatozoides, nutrientes e alcaloides de pirrolizidina, que impiden a depredación porque estes últimos son velenosos para a maioría dos organismos.[6] Porén, nalgunhas especies, como na bolboreta Euphydryas editha, o "agasallo" subministra pouco valor nutritivo. O peso do espermatóforo transferido ao apareamento ten pouco efecto sobre a produción reprodutiva feminina.[7]
Invertebrados
[editar | editar a fonte]Artrópodos
[editar | editar a fonte]A reprodución por espermatóforos é común nos invertebrados, sendo o máis normal nos arácnidos. Pero moitos insectos tamén se reproducen deste modo.[8] En varios insectos, como nos saltóns da familia dos tetigoníidos, o espermatóforo adoita estar rodeado por unha cuberta proteica denominada espermatofílax, unha especie de bóla xelatinosa que os insectos machos expulsan durante a copulación xunto co espermatóforo, e que funciona como suplemento nutritivo para a femia.[8] A función do espermatofílax é facer que a femia renuncie a algo do seu control sobre o proceso de inseminación permitindo a transferencia completa de espermatozoides desde o espermatóforo.
Algunhas especies de bolboretas e avelaíñas tamén depositan un espermatóforo na femia durante a cópula, como Pararge aegeria,[9] ou Utetheisa ornatrix chegan a investir ao redor do 10 % da súa masa corporal na creación dun único espermatóforo.[10]
Cyrtodiopsis dalmanni tamén deposita un espermatóforo na femia durante a cópula, pero o espermatóforo é moi pequeno e ocupa só unha parte da capacidade vaxinal da femia. Esta é probablemente unha adaptación á tendencia cara a unha alta frecuencia de apareamento nesta especie, onde os machos invisten até o 10 % da súa masa corporal en crear un único espermatóforo.
Sábese que estas especies de bolboretas teñen o comportamento de frecuentaren charcos con barro, como se demostrou con Dryas iulia, para obteren os minerais necesarios para a produción do espermatóforo..[11]
En calquera caso, as femias, prefieren os machos de maior tamaño debido a unha serie de múltiples beneficios que isto lles achegará á súa descendencia; así, por exemplo, un menor interese dos seus depredadores debido ao seu tamaño máis grande.
Cefalópodos
[editar | editar a fonte]A maioría dos cefalópodos usan un tentáculo modificado para formar estruturas reprodutivas chamadas espádices, que cumpren o rol de introducir os espermatóforos na cavidade paleal da femia; estes tentáculos denomínanse hectocótilos e, unha vez realizada a súa función, despréndense.[12] Os espermatóforos do polbo xigante do Pacífico, Enteroctopus dofleini, miden aproximadamente un metro.[13] Un complexo mecanismo hidráulico libera os espermatozoides do espermatóforo que son almacenados internamente pola femia.[14]
Nalgúns cefalópodos, como o argonauta (Argonauta argo), o brazo é desmontábel e capaz de movemento autonomamente e ten unha supervivencia prolongada dentro da femia, até o punto de que foi confundido cun verme parasito por Georges Cuvier, que lle deu o nome xenérico de Hectocotylus. Nalgúns casos, os espermatóforos de varios machos poden estaren presentes dentro da mesma femia simultaneamente..[15]
Vertebrados
[editar | editar a fonte]Algúns vertebrados tamén se reproducen a través de espermatóforos, cápsulas ou masas que conteñen espermatozoides creadas por machos de varias especies animais, especialmente píntegas e tritóns, que se transfire á femia durante a reprodución. As femias poden elixir aceptalos ou non, dependendo do éxito do cortexo previo.
En botánica
[editar | editar a fonte]En botánica, nas criptógamas, o espermatóforo é unha hifa ou excrescencia dos fungos e os liques,[1]
Nas fanerógamas, a placenta máis ou mens modificada dos froitos, convertida en sopofrte seminal, a miúdo pulviniforme e, en xeal, tamén se denomina así o soporte da calquera célula espermática, tanto nas plantas superiores coma nas inferiores (véxase conidióforo).[2]
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 espermatóforo en dicciomed. Diccionario médico-biológico, histórico y etimológico.
- ↑ 2,0 2,1 Font Quer 1993, p. 408.
- ↑ "Espermatóforos" en Curso de Taxonomía de Oligoquetos.
- ↑ Nina Wedell, Tom Tregenza & Leigh W. Simmons (2008). "Nuptial gifts fail to resolve a sexual conflict in an insect". BMC Evolutionary Biology 8: 204.
- ↑ Peter D. Sozou & Robert M. Seymour (2005). "Costly but worthless gifts facilitate courtship". Proceedings of the Royal Society B 272 (1575): 1877–1884.
- ↑ González, A.; Rossini, C.; Eisner, M.; Eisner, T. (1999). "Sexually transmitted chemical defense in a moth (Utetheisa ornatrix)". Proceedings of the National Academy of Sciences USA 96 (10): 5570–5574.
- ↑ Jones; Odendaal, Ehrlich (xaneiro de 1986). "Evidence against the spermatophore as paternal investment in checkerspot butterflies (Euphydras: Nymphalidae)". American Midland Naturalist 116 (1): 1–6.
- ↑ 8,0 8,1 Karim Vahed (1998): "The function of nuptial feeding in insects: a review of empirical studies" Biological Reviews 73 (1): 43-78. / Resume.
- ↑ Svärd, L. (1985). "Paternal investment in a monandrous butterfly, Pararge aegeria". Oikos 45 (1): 66–70.
- ↑ Iyengar, Vikram K. & Thomas Eisner (1999): "Female choice increases offspring fitness in an arctiid moth (Utetheisa ornatrix)". Proceedings of the National Academy of Sciences USA. 96 (26): 15013–15016.
- ↑ Beck, Jan; Mühlenberg, Eva; Fiedler, Konrad (1 de abril de 1999). "Mud-puddling behavior in tropical butterflies: in search of proteins or minerals?". Oecologia 119 (1): 140–148.
- ↑ hectocótilo en dicciomed. Diccionario médico-biológico, histórico y etimológico.
- ↑ Carefoot, Thomas. "Octopuses and Relatives: Reproduction". A Snail's Odyssey. Arquivado dende o orixinal o 22 de abril de 2017. Consultado o 27 de febreiro de 2021.
- ↑ Ruppert, Edward E.; Fox, Richard S.; Barnes, Robert D. (2008). Invertebrate Zoology. Cengage Learning. pp. 363–364. ISBN 978-81-315-0104-7.
- ↑ Marah J. Hardt, Sex in the Sea: Our Intimate Connection with Sex-Changing Fish, Romantic Lobsters, Kinky Squid, and Other Salty Erotica of the Deep
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Font Quer, P. (1993): Diccionario de botánica. Tomo I. Barcelona: Editorial Labor, S. A. ISBN 84-3350-076-7.
- Remane, A., Storch, V. e Welsch, U. (1980): Zoología sistemática. Clasificación del reino animal. Barcelona: Ediciones Omega. ISBN 84-282-0608-2.
- Ruppert, Edward E.; Fox, Richard S. & Barnes, Robert D. (2008): Invertebrate Zoology. Boston, Massachusetts: Learning. ISBN 978-81-315-0104-7.
- Simpson, M. (2010): Plant Systematics. Cambridge, Massachusetts: Elsevier Academic Press. ISBN 978-0-0809-2208-9.
- Strasburger, E. (1994): Tratado de botánica. 8ª edición. Barcelona: Ediciones Omega, S. A. ISBN 84-2820-0979-0.
