Experimento
Un experimento é un procedemento ordenado que se realiza para verificar, refutar ou establecer a validez dunha hipótese relacionada cun determinado fenómeno.[3][4][5] Achegan coñecemento sobre a causa e efecto, demostrando cal é o resultado cando se manipula unha variable (factor) particular.[6] O obxectivo e escala dos experimentos varían moito dun a outro, pero sempre seguen un procedemento repetible e unha análise lóxica dos resultados.[6] Un neno pode levar a cabo experimentos básicos, por exemplo, para entender a natureza da gravidade,[1][2] mentres que un equipo de científicos pode estar a investigar sistematicamente durante anos para avanzar no coñecemento dun fenómeno. O uso dos experimentos varía considerablemente entre as ciencias naturais e sociais; con respecto á primeira, o experimento constitúe un dos elementos clave do método científico.[7]
Cada repetición do experimento denomínase proba[8] ou ensaio.[9]
Experimentación
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Experimentación.
A experimentación é a aplicación do método científico na contrastación das hipótese de traballo nas condicións controladas do laboratorio.[10][11] Deste xeito, cambiando a presenza ou a intensidade daqueles fenómenos que se consideran causas, pódese verificar que producen os efectos previstos nunha hipótese. O rexistro e a medida das causas e dos efectos mediante instrumentos científicos dan lugar á verificación dunha hipótese, e por tanto dos teoremas. Mentres que o observación debe esperar a produción espontánea dun fenómeno, a experimentación permite reproducir os efectos, producindo as causas adecuadas no laboratorio, o que pon ao alcance de todos a verificación dos teoremas . Esta proposición é a base do método empírico: isto é, un teorema pode ser comprobado por todos se se segue, nos experimentos, o método científico.
Visión xeral
[editar | editar a fonte]No método científico, un experimento é un procedemento empírico que arbitra modelos ou hipóteses competidoras.[12][13] Os investigadores tamén utilizan o experimento para probar teorías existentes ou novas hipóteses para apoialas ou refutarlas.[13][14]
Un experimento normalmente proba unha hipótese, que é a expectativa de como funciona un proceso ou fenómeno particular. Non obstante, un experimento tamén pode ter como obxectivo responder a unha pregunta "que pasa se?", sen unha esperanza específica sobre o que revela o experimento ou confirmar resultados anteriores. Se se realiza un experimento con coidado, os resultados adoitan apoiar ou desaprobar a hipótese. Segundo algunhas filosofías da ciencia, un experimento nunca pode "demostrar" unha hipótese, só pode engadir soporte. Doutra banda, un experimento que proporciona un contraexemplo pode refutar unha teoría ou hipótese, pero sempre se pode rescatar unha teoría mediante modificacións ad hoc adecuadas á conta da simplicidade. Un experimento tamén debe controlar os posibles factores de confusión: calquera factor que marque a precisión ou a repetibilidade do experimento ou a capacidade de interpretar os resultados. O conflito elimínase habitualmente mediante controis científicos e / ou, en experimentos aleatorios, mediante asignación aleatoria.
En enxeñería e ciencias físicas, os experimentos son un compoñente primario do método científico. Utilízanse para probar teorías e hipóteses sobre como funcionan os procesos físicos en condicións particulares (por exemplo, se un proceso de enxeñería particular pode producir un composto químico desexado). Tipicamente, os experimentos nestes campos céntranse na replicación de procedementos idénticos coa esperanza de producir resultados idénticos en cada replicación. A asignación aleatoria non é infrecuente.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ 1,0 1,1 "Els nadons aprenen i pensen com els científics" (en catalán). 2012-10-22. Consultado o 16 de decembro do 2019.
- ↑ 2,0 2,1 "L'experimentació durant l'etapa infantil" (en catalán). 2016-07-16. Consultado o 16 de decembro do 2019.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para experimento.
- ↑ "Definició d' experiment, significat d' experiment en català". Consultado o 16 de decembro do 2019.
- ↑ "EXPERIMENT | meaning in the Cambridge English Dictionary" (en inglés). Consultado o 16 de decembro do 2019.
- ↑ 6,0 6,1 "Definición de experimento — Definicion.de" (en castelán). Consultado o 16 de decembro do 2019.
- ↑ "Què és el Mètode Científic?" (en castelán). 2013-01-15. Consultado o 16 de decembro do 2019.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para proba.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para ensaio.
- ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para experimentación.
- ↑ "experimentació - Diccionari Català - WordReference.com" (en inglés). Consultado o 16 de decembro do 2019.
- ↑ Cooperstock, Fred I. (2009). General relativistic dynamics : extending Einstein's legacy throughout the universe (Online-Ausg. ed.). Singapore: World Scientific. p. 12. ISBN 978-981-4271-16-5.
- ↑ 13,0 13,1 Griffith, W. Thomas (2001). The physics of everyday phenomena : a conceptual introduction to physics (3rd ed.). Boston: McGraw-Hill. pp. 3–4. ISBN 0-07-232837-1.
- ↑ Wilczek, Frank; Devine, Betsy (2006). Fantastic realities : 49 mind journeys and a trip to Stockholm. New Jersey: World Scientific. pp. 61–62. ISBN 978-981-256-649-2.
