Laúde

Un laúde é un instrumento musical de doce cordas (seis dobres) con corpo semellante á guitarra, pero máis pequeno, e con trasteado, tamén coma o da guitarra.

A primeira corda afínase en la, e sucesivamente en intervalos de quintas, vanse afinando ata chegar os bordóns. Tócase desprazando a man esquerda premendo as cordas nos trastes, e a man dereita, ben utilizando unha puga, ou ben utilizando os dedos polgar, índice, medio e anular (estilo clásico).

O instrumento ten moitas variantes e tamaños, e a caixa de resonancia pode ser con forma de cuncha, plana, alongada etc. Empregouse, e emprégase na música medieval e clásica. Hai no mercado gran cantidade de partituras dedicadas a este instrumento, coma os estudos de Fernando Sor.

Partes

É un instrumento de corda similar á guitarra, composto por unha tapa e un fondo plano, profundo e lixeiro, con seis pares de cordas (cordas dobres), que van desde as caravillas, á ponte, pegado na tapa cara á parte de atrás. Por encima da ponte posúe unha abertura redonda na que se coloca unha talla moi decorada, e uns cóbados con forma de F. As cordas prémense cunha puga que suxeita o intérprete coa man dereita. A tesitura que adopta dentro da orquestra é a de tenor. Do mesmo xeito que a guitarra, as notas para o laúde anótanse unha oitava por encima do que en realidade soarán.

Consta das seguintes partes:

Moonlander, tiorba eléctrica, Sonic Youth, Yuri Landman, 2007

Cabeza
Caravillas
Trastes
Mastro
Diapasón
Caixa de resonancia
Boca
Cordas
Ponte
Cordal

O laúde árabe

A palabra laúde deriva da voz árabe `ūd (عود), outra de cuxas acepcións é madeira.

O ud é unha especie de laúde usado nos países árabes e en todo o Medio Oriente carece de trastes, pois estes impedirían a realización de cuartos de ton, necesarios nas escalas orientais. Ten o mastro algo máis curto, en comparación co laúde europeo, e unha caixa de resonancia máis grande. Usualmente só conta cunha bordona e catro dobres cordas. O seu rexistro é de dúas oitavas e media. Este instrumento é usado na música clásica e popular de todos os países árabes, ademais de Turquía, Irán, Paquistán, Armenia e Grecia.

O laúde chinés ou pipa

O corpo ten forma de pera esmagada e catro cordas.

Atópanse referencias que datan da súa existencia no século II a.C.

Tócase mediante unha técnica con espectacular destreza de dedos, para conseguir sons característicos.

Normalmente acompaña ao canto de poemas, frecuentemente épicos, nos que se describen batallas ou feitos históricos relevantes.

Aínda que tamén se utiliza en grupos musicais, o pipa ou laúde chinés utilízase principalmente para a interpretación de sos. O repertorio para pipa consiste en obras tradicionais chinesas, anónimas na súa maioría, e música contemporánea de compositores con influencias tanto chinesas como occidentais.

O laúde no mundo moderno

O laúde gozou dun renacemento co espertar do interese na música histórica ao redor de 1930 e ao longo do século XX, e ese rexurdir foi impulsado polo movemento a prol da música antiga, renacentista e barroca. Julian Bream fíxose famoso polos seus concertos de laúde e violín, así como Hans Neemann, Walter Gerwig, Suzanne Bloch e Diana Poulton.

Os laúdes actuais son réplicas ou case copias daqueles instrumentos históricos que sobreviviron e atópanse nos museos ou en coleccións privadas, pero aínda é posible atopar artesáns dedicados á construción de novos laúdes. Realízanse por encargo, ou poden adquirirse de segunda man nun mercado moi limitado. Como resultado diso, os laúdes son, en xeral, máis caros cós instrumentos modernos producidos en masa, como a guitarra, aínda que non tan caros coma un violín.

A diferenza do que ocorría noutras épocas, hoxe existen moitos tipos de laúde: medievais, renacentistas, o arquilaúde para obras barrocas, tiorbas para partes de baixo continuo en conxuntos barrocos, e outros.

Hai laúdes de diversidade rexional en Grecia: laouto, e outi.

A maioría dos os laudistas profesionais son, principalmente, europeos ou norteamericanos. Entre os laudistas mundialmente famosos cabe citar a Konrad Ragossnig, Robert Barto, Desmond Dupré, Eduardo Egüez, Edin Karamazov, Luca Pianca, Edmund Spencer e moitos outros, como Hopkinson Smith, Axel Wolf, Nigel North, Stephen Stubbs, Richard Stone, Pascal Monteilhet, Ariel Abramovich, Evangelina Mascardi, Luciano Contini. Particular relevo acadou o soado virtuoso estadounidense Paul Ou' Dette.

O cantante popular Sting toca o laúde e o arquilaúde, ocasionalmente en colaboración con Edin Karamazov.

Este artigo sobre música é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.