La Aldehuela
Localización | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Estado | España | ||||
Comunidade autónoma | Castela e León | ||||
Provincia | provincia de Ávila | ||||
Capital | La Aldehuela | ||||
Poboación | |||||
Poboación | 148 (2023) (8,71 hab./km²) | ||||
Xeografía | |||||
Parte de | |||||
Superficie | 17 km² | ||||
Comparte fronteira con | |||||
Organización política | |||||
• Alcalde | José Hernández Lázaro | ||||
Identificador descritivo | |||||
Código postal | 05593 | ||||
Fuso horario | |||||
Código INE | 05010 | ||||
Páxina web | aytolaaldehuela.com |
La Aldehuela é un municipio de Castela e León pertencente á provincia de Ávila. No ano 2005 tiña 233 habitantes, cunha superficie de 17,04 km², dando unha densidade de poboación de 13,91 hab./km².
O seu alcalde é José Hernández Lázaro, pertencente ao Partido Popular. A corporación está formada por cinco concelleiros devandito partido e un do Partido Socialista Obreiro Español.
Servizos
[editar | editar a fonte]- Forma parte da Mancomunidad de Servizos de Barco-Piedrahíta.
- Extensión do Colexio Rural Agrupado O Calvitero.
- En 1998 autorizouse a apertura dunha Farmacia no municipio.
- Secretario municipal os luns, mércores e venres de 10 a 2.
- Diversas casas rurales en Las Navas e El Rehoyo.
- A entidade bancaria máis próxima atópase a 6 km de distancia no municipio da Horcajada.
- O municipio atópase a media hora por estrada da estación de esquí de La Covatilla.
Poboación
[editar | editar a fonte]Segundo o censo elaborado polo INE, en 2004 La Aldehuela tiña 237 habitantes (117 homes e 120 mulleres).
Evolución demográfica de La Aldehuela entre 1900 e 2005 | ||||||||||||
1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2005 |
774 | 739 | 784 | 757 | 812 | 911 | 722 | 536 | 309 | 291 | 256 | 237 | 233 |
Posúe cinco núcleos de poboación:
Xeografía
[editar | editar a fonte]O municipio atópase a 70 quilómetros de Ávila pola N-110 que no seu quilómetro 319,5 divide o núcleo principal de poboación. La Aldehuela esténdese encaixada nun fértil e estreito val sucado polo arroio Caballeruelo de nordeste a suroeste. O val queda delimitado pola serra de Piedrahíta ao sueste e os picos próximos a La Horcajada (Madrueña, Pena el Oso e Umbrela, con máis de 1.500 m.) cara ao noroeste, dando paso desde o val do Corneja ao val do Tormes. Aínda que se atopa xa na vertente do Tormes o municipio pertenceu ao señorío de Valdecorneja. O que fai que a súa adscrición comarcal varíe segundo as fontes considerándose frecuentemente que pertence á comarca do Val do Corneja. Para rematar á efectos soamente funcionais a Deputación de Ávila adscribe o municipio á macrocomarca de Barco-Piedrahíta, en todo caso a máis occidental da provincia.
Picos próximos son: Tayaruela (1.963 m), La Dehesa, Los Barranqueros, Cabeza Llana, La Campanilla, Peña Caballera e Los Rullos.
O arroio Caballeruelo é moi irregular e case seca cada verán. Nace preto da serra da Lastra e daserra de Piedrahíta. Son os seus afluentes diversos arroios e fontes (Rebollar, Bullicio, Gargantilla...). O Caballeruelo desemboca finalmente no Tormes no termo municipal de Vallehondo tras pasar por Santa María de los Caballeros e San Lorenzo de Tormes.
Coordenadas dos distintos núcleos de poboación
[editar | editar a fonte]- El Rehoyo: latitude 5º 23' 20" oeste / lonxitude 40º 25' 33" norte.
- Las Navas: latitude 5° 24' 5" oeste / lonxitude 40° 24' 14" norte.
- La Aldehuela (núcleo principal): latitud 5° 24' 33" oeste / lonxitude 40° 24' 37" norte.
Municipios limítrofes
[editar | editar a fonte]- Ao oeste: La Horcajada e Santa María dos Cabaleiros
- Ao sur: Aldeanueva de Santa Cruz e Avellaneda.
- Ao leste: Santiago do Collado.
- Ao norte: Hoyorredondo.
Clima
[editar | editar a fonte]Clima continental húmido, frío no inverno e fresco no verán especialmente nas horas nocturnas. A abundancia de precipitacións no val débese ao choque producido na zona entre as correntes procedentes as vertentes que o delimitan no norte e no sur.
Medio ambiente
[editar | editar a fonte]A fauna común componse de animais domesticados que viven nas granxas dos paisanos (cabalos, vacas, ovellas, galiñas e porcos), así como de animais salvaxes como o xabaríns, raposos, morcegos e xenetas. As aves máis comúns son pardais, xílgaros, miñatos, cegoñas, aguias e lavandeiras. En canto aos anfibios son comúns ras, píntegas, sapos e cobras, ademais de lagartos e lagartas de distinta tipo. Existe unha gran variedade de insectos e invertebrados.
Os chans da zona da Aldehuela están formados por lousas do paleozoico.
A flora de La Aldehuela é rica e variada xa sexa nas pedanías situadas nas ladeiras do val ou no chan. As árbores máis comúns son nogueiras, sabugueiros, carballos, acivros, aciñeiras e castiñeiros. Os arbustos e herbas máis comúns son xestas negras, romeu, gatuñas, verbasco, ourego e ortigas meñas. Como cultivos comúns destacan árbores frutales, cereais e hortalizas.
O municipio forma parte da zona de produción agrícola dos feixóns(Phaseolus vulgaris) coa denominación de orixe Judías de El Barco de Ávila.
Transportes e comunicacións
[editar | editar a fonte]La Aldehuela é parada de dúas liñas diarias de autocar con destino Madrid xa sexa na ruta que une a capital con Béjar ou con Plasencia, ambas gestionadas pola compañía CEVESA. De luns a sábados laborables saen 3 autobuses desde A Aldehuela e retornan 4 desde Madrid. O municipio tamén dispón dun servizo de autobuses a demanda gestionado pola mesma empresa que une todas as súas pedanías con El Barco de Ávila.
La Aldehuela posúe cobertura regular de telefonía móbil en practicamente todo o seu termo municipal.
Historia
[editar | editar a fonte]O municipio foi integrado no señorío de Valdecorneja o 27 de febreiro de 1444 co nome de Aldehuela de Sancho Benito, formando parte dos lugares dos llanos, con cabeza en Piedrahíta, dentro do concejo de Santiago.
A finais do s. XV co aumento da poboación A Aldehuela adquire certa autonomía dentro do Señorío, o que se recolle nas ordenanzas de 1497, que asuntos como os oficios concejiles e certas capacidades xudiciais, aínda que estas ordenanzas houberon de ser aprobadas previamente polo señor e o concejo de Piedrahíta.
La Aldehuela foi en 1527 o lugar de nacemento de Fernando de Toledo[1], que chegaría a Gran Prior de Castela. Fernando de Toledo foi o fillo bastardo que tivo Fernando Álvarez de Toledo, III duque de Alba cunha molinera do lugar. A este feito referiríase posteriormente Lope de Vega na súa comedia Más mal hay en La Aldehuela de lo que suena.
Antes da reorganización de provincias de Javier de Burgos en 1833 pertenceu á provincia de Salamanca, como o resto da comarca natural do Alto Tormes.
Monumentos
[editar | editar a fonte]- Igrexa: posúe unha soa nave cunha cabecera de forma rectangular máis estreita que a planta da nave e cuberta con cúpulas no interior. Hai un interesante púlpito con chanzos labrados. O retablo é de mediados do século XVIII, realizado por un retablista da comarca. Componse dun banco con relevos nas rúas laterais, corpo de tres rúas separadas por columnas, e ático, onde está a imaxe da Asunción.
- Ermida da nosa Señora do Soto: virxe que goza de gran devoción desde a Idade Media. Foi remodelada a finais do século XVII ou principios do XVIII. Ten unha soa nave e testero plano. Posúe un camarín detrás do seu retablo, ao que se accede por unha das portas do retablo. Aínda ten mostras de milagres da Virxe e exvotos. O seu retablo maior foi realizado en 1762 por Miguel Martínez da Quintana, un dos mellores pintores de retablos de Salamanca por aquel tempo. Componse dun único corpo e un grande ático comunicado co camarín da Virxe a través dun van que ten unha imaxe da nosa Señora do Soto de pedra tallada a finais do Románico. Tamén existe outra talla de madeira da Virxe de que é da mesma época. Esta talla é a que se saca na procesión. A ermida está situada aproximadamente a media legua (uns 5 quilómetros) do pobo en dirección a Piedrahíta, á dereita da N-110. Segundo a tradición levando á virxe nun carro de bueyes cara a Piedrahíta nunha das ramplas rebentaron os bueyes e nese xusto lugar fíxose unha pequena ermida a beira da estrada que se denominou O Santito.
Heráldica
[editar | editar a fonte]En ouro, unha aguia de sabre, surmontada dunha estrela de azur, e deitada de dúas veneras da súa cor, retocadas tamén de ouro.
Festas
[editar | editar a fonte]- Nuestra Señora de la Asunción (8 de setembro): conmemórase á patroa do pobo. Os fieis chegan ata a ermida dacabalo, generalmente vestidos co traxe típico. Na mesa póxanse banzos.
- Festa do Verán (xuño).
- Festa dos Nenos (domingo de agosto).
- Romaría para limpar as fontes (primeiro xoves de agosto), obrigada historicamente polo corregidor do Duque de Alba co obxecto de que o pobo non perdese o dereito á auga ordenado polo Duque.
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ Biografía Arquivado 15 de setembro de 2013 en Wayback Machine. de Fernando de Toledo en www.tercios.org (en castelán).