Lingua kaingang
Aparencia
Kaingang | ||
---|---|---|
Outros nomes: | kanhgág, káiŋãŋ | |
Falado en: | Brasil | |
Rexións: | São Paulo, Santa Catarina, Paraná, Río Grande do Sur[1] | |
Total de falantes: | 18.000 (citados en 1989)[2] | |
Familia: | Macro-jê Jê Jê do Pará Jê meridional Kaingang | |
Códigos de lingua | ||
ISO 639-1: | --
| |
ISO 639-2: | --- | |
ISO 639-3: | kgp
| |
Mapa | ||
Status | ||
![]() |
A lingua kaingang (tamén soletreada kaingáng)[4] é unha lingua jê falada polo pobo kaingang no sur do Brasil.[5] O pobo kaingang componse dunhas 30.000 persoas e arredor do 60 ou 65% falan a lingua. A maioría tamén fala portugués.
Vocabulario
[editar | editar a fonte]Loukotka (1968) enumera os seguintes elementos de vocabulario básico para as variedades da lingua kaingang.[6]
Termo | Kaingang central |
Kaingang meridional |
Kaingang setentrional |
Kaingang oriental |
Aweicoma | Guayana | Ingain | Amhó |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
árbore | taktón | tagtong | tengtong | umarikélko | tuktain | tektoi | ||
cabeza | krin | krim | i-krin | krim | a-kréng | aparé | aunt-krein | kré |
ollo | kané | karnä | i-kané | kanem | a-kuná-ma | apin-tá | am-pán | gundón |
orella | ningréin | ñinkren | i-ñengré | ningrém | a-yomamá-ma | aminerá | am-engrá | nanrá |
lingua | noné | uné | i-ñoná | nené | a-numá-ma | a-mundá | nomdá | |
auga | goyo | góyo | góyo | goyo | ngoyo-ma | pranl | kran | karat |
lume | pin | pén | piñ | pim | pé-ma | npai | péin | pén |
sol | arán | eré | irén | aram | lá | roiñá | ará | aró |
millo | ñara | ñére | géren | ñere | nghára | ñeré | ndui | ndá |
xaguar | min | ming | mi | mim | megló-ma | chuchí | kuchi | chuchi |
serpe | pan | pan | apóne | pam | poné-ma | kundú | kundú | kundú |
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "População kaingang por estado". www.portalkaingang.org. Consultado o 2022-04-29.
- ↑ "Tabela 3179: Pessoas indígenas de 5 anos ou mais de idade, residentes em terras indígenas, por sexo e grupos de idade, segundo a condição de falar língua indígena no domicílio e o tronco, a família linguística, a língua indígena de classificação e a língua indígena de identificação". sidra.ibge.gov.br. Consultado o 2022-04-29.
- ↑ Moseley, Christopher e Nicolas, Alexandre. "Atlas of the world's languages in danger". unesdoc.unesco.org. Consultado o 11 de xullo de 2022.
- ↑ MUNDURUKU, D. Contos indígenas brasileiros. Ilustrações de Rogério Borges. Segunda Edição. São Paulo. Global. 2005. p. 43
- ↑ Rodrigues, Aryon Dall'Igna (1986). Línguas brasileiras. Para o conhecimento das línguas indígenas (en portugués). São Paulo: Ed. Loyola.
- ↑ Loukotka, Čestmír (1968). Classification of South American Indian languages. Os Ánxeles: UCLA Latin American Center.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]![]() |
Vexa a proba da Wikipedia en Lingua kaingang |
![]() |
Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Lingua kaingang |
![]() |
A Galipedia ten un portal sobre: Pobos indíxenas de América |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- D'Angelis, Wilmar R. (1998). Traços de modo e modos de traçar geometrias: línguas Macro-Jê & teoria fonológica. Tese de Doutorado, 2 vols. (en portugués). Campinas, Brazil: IEL-Unicamp.
- Jolkesky, Marcelo Pinho de Valhery (2009). Fonologia e prosódia do Kaingáng falado em Cacique Doble. Anais do SETA 3 (Campinas: Editora do IEL-UNICAMP). pp. 675–685.