Lingua munxí
| Munxaniano Munjī | ||
|---|---|---|
| Pronuncia: | /mun'ʒɪː/ | |
| Outros nomes: | Munxaní, Munxhan, Munxivar | |
| Falado en: | Afganistán | |
| Rexións: | Badaghxán, Distrito de Kuran wa Munjan Nordeste de Afganistán nos vales de Munxán e Mamalga | |
| Total de falantes: | Uns 3.700 (ano 2000) | |
| Familia: | Indoeuropea Indoiranias Irania orientais orientais meridionais Linguas do Pamir Munxaniano | |
| Escrita: | De facelo usan a escrita perso-arábiga | |
| Status oficial | ||
| Lingua oficial de: | Non | |
| Regulado por: | Ningún | |
| Códigos de lingua | ||
| ISO 639-1: | -
| |
| ISO 639-2: | - | |
| ISO 639-3: | mnj
| |
| SIL: | mnj
| |
| Mapa | ||
 . Distritos da provincia afgá do Badaghxan.
| ||
| Status | ||
O munxaniano tamén chamada lingua munxaní ou munxí (en persa) é unha lingua indoeuropea da rama de linguas iranias pertencente ao sub-grupo de linguas do Pamir falada ao nordeste do Afganistán, na provincia de Badaghxán. É moi parecida á lingua idgá que fálase naparte máis alta do Lutkuh, Val do Chitral, no oeste de Garam Chishma en Paquistán.
A área do Garam Chishma chegou a ser importante durante a Invasión Soviética do Afganistán porque os soviéticos non foron capaces de deter o fluxo de armas , materiais e persoas polo Paso Doráh que separa o Chitral do Badaghxán.
O munxiano divídese en catro dialectos:
- Munxiano setentrional
- Munxiano central
- Munxiano meridonal
- Munxiano mamalgha
Estes dialectos comparten entre eles un 68% de similitude lexical, do 56% ao 80% co idgá en Paquistán. Os falantes de munxiano son, habitualmente bilingües co dari falada no Afganistán. Os falantes monolingües adoitan ser mulleres. O índice de alfabetización en munxiano está por debaixo do 1%. O índice de alfabetización en dari entre os munxiano falantes está entre o 15 e o 25%.
Os dez primeiros números en munxiano son:
- yu /iu/
- lu /lu/
- sherai /šerai/
- chfūr /čfu:r/
- pānj /pa:nž/
- āxshe /a:xše/
- avde /avde/
- ashkie /aškje/
- nau /naw/
- dau /daw/
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Risley, H.H. e Gait, E.A. "Report on the Census of India", 1901. Superintendent of Government Printing, 1903, Calcuta, páxina294
- Decker, Kendall "Languages of Chitral" (1992). Publicado polo National Institute of Pakistan Studies, a Universidade Quaid-i-Azam e o Summer Institute of Linguistics, Islamabad.
- Morgenstierne, Georg: "Report on a Linguistic Mission to Afghanistan" (1926). Publicado polo Instituttet for Sammenlignende Kulturforskning, Serie C I-2, Oslo. id=ISBN 0-923891-09-9
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Ethnologue: http://www.ethnologue.com/show_work.asp?id=32850
- H.H. Risley e E.A. Gait , ( 1903 ), REPORT ON THE CENSUS OF INDIA, 1901 , Calcutta , Superintendent of Government Printing , p. 294 :
