Sampa the Great

Sampa the Great

(2019, Festival de Glastonbury (pt) )
Biografía
Nacemento	1993 (31/32 anos) Zambia
Actividade
Ocupación	cantante
Período de actividade	2014 -
Xénero artístico	Rap
Instrumento	Voz
Selo discográfico	Ninja Tune (pt)
Premios
(2017, 2019)  Australian Music Prize
Sitio web	sampathegreat.com

Sampa Tembo, nada en Ndola (Provincia de Copperbelt) o 9 de agosto de 1993, é unha rapeira profesional e poeta zambiana. Fichada polo selo Ninja Tune e máis recentemente por Loma Vista, casa discográfica de St Vincent ou Iggy Pop, a súa música contén elementos de Spoken word, soul, jazz, gospel e reggae con letras en inglés e bemba, a lingua nativa da súa nai.

Traxectoria

Filla mediana nunha familia de cinco fillos. Cando tiña un ano, o seu pai, Alfred Tembo, un corredor de seguros, e DJ afeccionado, trasladou a familia a Gaborone, na veciña Botswana, debido ao malestar político provocado polas reformas económicas en Zambia. "O meu pai dixo:" Está ben, teño que ir a algún lugar para ter unha vida mellor para os nenos". A súa nai, Theresa Mutale Tembo, é unha antiga bailarina.

Rematou os seus estudos na Rainbow High School. En 2010, despois dos seus exames finais, a súa mellor amiga, Judith Nabifo Mabonga, suxeriu que Sampa se unise a ela en América para estudar música para medios visuais na Academy of Art University de San Francisco.

Despois de dous anos en San Francisco, Sampa trasladouse aos Ánxeles onde gañou unha bolsa para rematar a súa carreira na Azusa Pacific University. A principios de 2013, despois dunha breve estancia en Botswana, uniuse á súa irmá maior, Jenala, que estaba estudando en Sidney .

Fixo concertos de micrófono aberto en locais de jazz e hip-hop freestyle de Sydney e interpretou algunhas das súas poesías no club de jazz Foundry616, nunha noite organizada polo produtor Dave Rodríguez, tamén coñecido como Godríguez, un músico de formación clásica con máster de especialización en jazz. Impresionado pola súa enerxía, ofreceuse a crear os ritmos mentres ela interpretaba. "Foi a reunión de dúas persoas que teñen o mesmo aliñamento cando sacan música", dixo en 2017. Un mes despois, Godríguez produciu The Great Mixtape of Sampa, unha fusión experimental de 12 temas de hip-hop, soul, jazz, blues e R&B.

Sampa trasladouse a Melbourne en 2016. A The Great Mixtape seguíronlle colaboracións co dúo de rap de Melbourne Remi e, en 2017 coa banda Birds and the Bee9, producida por Sensible J, Silentjay e Kwes Darko e coa participación de Estelle. Coa última banda gañou o Australian Music Prize, o equivalente ao Mercury Prize do Reino Unido, por valor de 30.000 dólares australianos. Kitty Empire, revisándoo en The Guardian, sinalou que nos seus aproximamentos ao reggae, o soul e o jazz soaban similares a Lauryn Hill.

Cando comezou a lanzar música converteuse en obxecto de entrevistas e críticas de prensa. Considerábase unha artista zambiana que vivía en Australia, tratando de representar a cultura vibrante e multilingüe na que creceu e loitando contra os estereotipos condescendentes que adoitan utilizarse para representar e diminuír o seu continente natal.

Pero algúns críticos non recoñeceron por completo a súa identidade africana. "A medida que a miña historia comezou a crecer en Australia, chamábanme constantemente australiana. Sentín que realmente tiña que defender Zambia e a música e a cultura zambianas. O feito de que me criara en Botswana quedou no camiño. Eu dicía: 'Rapaces, quizais agora estea aquí, pero só vin para visitar'".

A principios de 2020, a preocupación pola súa familia pola pandemia de COVID-19 fixo que o regreso a casa fose inmediatamente urxente. "Tiven que ir a casa e completar a miña propia historia, para ser o meu propio embaixador", di Sampa. Tamén sentiu que os seus amigos de Botswana e Zambia seguían vendo a Sampa the Great como alguén diferente a Sampa Tembo.

Xa no 2024 reside en Zambia, vive na granxa dos seus pais en Lusaka, que mercaron para a súa xubilación (aínda están en Botswana).

Discografía

• The Return (Ninja Tunes, 2019). Pitchfork Media describiu o disco como "unha serie dinámica dun disco, que toca varios xéneros sen perder o foco". The Return continuou a súa exploración da cuestión da pertenza, xogando coa linguaxe e a identidade en cancións pop inmediatas, moitas delas sobre o desprazamento e a creatividade e seguridade que hai dentro. "A cultura do rap é música de liberación", dixo naquel momento, "e con iso veu unha actitude. Pero como humanos temos diferentes facetas de nós mesmos. Ás veces queres falar do teu corazón, ás veces queres falar do teu espírito, ás veces queres falar da túa alma, ás veces queres chorar. Pensei que se incorporase a miña feminidade á miña música sería considerado débil, pero en realidade está demostrado que é o contrario". The Return gañou o Australian Music Prize en 2020, convertendo a Sampa na primeira artista en acadar tal éxito dúas veces.

• As Above, So Below (Loma Vista, 2022). Sampa gravou o álbum en Zambia durante un período de dúas semanas, traballando con músicos e produtores locais que entenderon e ampliaron os seus puntos de referencia culturais. En Australia moitas veces tivo que facer de tradutora cando quería que os produtores incorporasen elementos do sur de África á súa música, un proceso que subliñaba a moi afastado da casa que intentaba diminuír.

Véxase tamén

• "Mwana", do álbum The Return, en YouTube.