Tequixquiac

Tequixquiac
Localización
	19°53′30″N 99°08′30″O / 19.8917, -99.1417
Estado	México
Estado federado	Estado de México
Capital	Santiago Tequixquiac
Xeografía
Superficie	80,34 km²
Altitude	2.100 m
Identificador descritivo
Código postal	55650
Sitio web	tequixquiac.gob.mx

Tequixquiac é un concello ao norte do Estado de México, en México. Limita coas municipalidades de Apaxco, Hueypoxtla, Zumpango, Huehuetoca e con Atotonilco de Tula no estado de Hidalgo.^[1] A súa área é de 122.32 km², e a súa poboación era de 33 907 habitantes no ano 2010. A cabeceira municipal ou sede do goberno é Santiago Tequixquiac, a segunda poboación importante é Tlapanaloya, máis conta con outras localidades como Colonia Wenceslao Labra, a ranchería de La Heredad e as facendas do Cenicero e Montero.^[2]

Topónimo

Tequixquiac identifícase co nome na lingua náhuatl de Tequixquiac (cfr. nahuatl actual Tequixquitl (salitre ou tequiesquite (bicarbonato de sodio co sal), atl (auga), e o sufixo de lugar -c). O seu actual nome provén do náhuatl que significa "lugar das augas salitrosas".^[3]

Historia

Os primeiros poboadores de Tequixquiac foron indíxenas otomís, que decidiron establecerse neste lugar de maneira definitiva pola abundancia de ríos e mananciais. Dedicáronse principalmente á agricultura e á crianza de animais domésticos.^[1]

En 1152, os aztecas no camiño até o Val de México, procedentes de Tula Xicocotitlan deciden establecerse en Tequixquiac por un curto período de tempo nun lugar chamado Tepetongo.

O 29 de novembro de 1820 fundouse o concello de Tequixquiac baixo as ordenanzas da constitución de Cádiz, durante o movemento de independencia da Nova España.

Xeografía

O concello sitúase ó norte do Estado de México, a 84 quilómetros ao norte da Cidade de México e 280 quilómetros da cidade de Toluca de Lerdo (capital do estado).^[1]

Política e goberno

O concello está formado por un presidente municipal ou alcalde, un síndico, un tesoureiro, un secretario da xunta e rexidores das delegacións. A elección é por representación democrática que encabezan os partidos políticos para un período de tres anos de goberno.

Alcaldes

Iginio Adrían Rojas Hernández (1994-1996)^[1]
Emiliano Cruz Rodríguez (1997-2000)
José Rafael Pérez Martínez (2000-2003)
Gustavo Alonso Donis García (2003-2006)
Enrique Martínez Astorga (2006-2009)
Xóchitl Ramírez Ramírez (2009-2012)
Juan Carlos Hernández González (2012-2015)
Salvador Raúl Vásquez Valencia (2016-2018)

Demografía

O concello de Tequixquiac ten unha poboación de 33 907 habitantes; dos que 16 794 son homes e 17 113 son mulleres. As estatistícas corresponden ao censo de poboación do ano 2010.^[4]

Localidades do concello

O concello ten moitas localidades e na seguinte táboa amósanse as principais parroquias.

Localidades	Poboación
Total do concello	33 907
Santiago Tequixquiac	25 430
Tlapanaloya	6 466
Wenceslao Labra	1 248

Cultura

Conta cun bo número de manifestacións culturais e unha grande historia, polo que é coñecido como o berce da arte prehistórica de América^[5].

Cóntase neste concello con algúns vestixios arqueolóxicos e arquitectónicos do seu pasado precolombiano e colonial español, sendo o recinto máis importante a igrexa ou parroquia de Santiago Apóstolo,^[1] edificio barroco que conserva as súas características de deseño orixinal.