Saltar ao contido

Universitarios. Revista de la F.U.E.

Engadir ligazóns
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Universitarios. Revista de la F.U.E.
Revista de la F.U.E.
Fundación1932
Remata1933
DirectorFrancisco Fernández del Riego
EditorialF.U.E.
Linguacastelán (e galego)
LocalidadeSantiago de Compostela
Ámbitouniversitario
Periodicidadeanual
Prezo50 cts. de peseta
Arquivofacsímiles dispoñibles en 1 e 2
[ editar datos en Wikidata ]

Universitarios. Revista de la F.U.E. foi unha publicación que xurdiu e se desenvolveu durante os anos da II República (1932 e 1933) en Santiago de Compostela. Constou soamente de dous números e definíase coma unha revista de cultura, “revista universitaria, en el amplio y noble sentido de la palabra”.

Contexto histórico e social

[editar | editar a fonte]

En España, nos últimos anos da Ditadura de Primo de Rivera (1923-30), había descontento e oposición de moitos sectores sociais. Á par disto, os graves problemas económicos remataron por desencadear a crise e fin do réxime, e a instauración da Segunda República Española.

Neste contexto de axitación social e política, a comunidade estudantil era unha das que erguía a voz contra o réxime e comezaba a mobilizarse co fin de mellorar o eido académico. Os estudantes opoñíanse aos vellos modelos universitarios e demandaban a modernización e apertura da Universidade de Santiago de Compostela e a galeguización dos estudos superiores.

As diferentes iniciativas que os universitarios organizaron deron o seu froito:

  • A chegada das primeiras rapazas á Universidade de Santiago de Compostela, institución que ata 1925 era moi tradicional e que estaba de costas á realidade galega.[Cómpre referencia]
  • Creación da Facultade de Filosofía e Letras en 1922 na USC, tras anos dunha insistente campaña por parte de diferentes sectores galeguistas, universitarios e mais polo Concello de Santiago.[1].
  • Traballos e actividades realizados polo Seminario de Estudos Galegos, co fin de estudar as diferentes vertentes da realidade cultural galega formando investigadores e fomentando o estudo científico de Galicia e da súa cultura dende o ámbito universitario.
  • Estableceuse a cooficialidade do galego e do castelán en tódolos campos da vida pública.[Cómpre referencia] Isto foi apoiado por El Pueblo Gallego.

A F.U.E.

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Federación Universitaria Escolar.
Cunqueiro, Fernández del Riego e Carballo Calero.

A Federación Universitaria Escolar (F.U.E.) fundouse en Madrid no ano 1927. Foi a protagonista no ensino universitario, pola organización de mobilizacións en contra do réxime, sobre todo nos últimos anos da ditadura de Primo de Rivera e nos primeiros da década dos 30. O seu obxectivo era renovar e modernizar os estudos superiores en España.

No ano 1929, a organización constituíuse en Santiago de Compostela co fin de unir aos estudantes que neses días participaban en protestas e mobilizacións. Algúns deses estudantes que acabaron por formar parte da F.U.E. foron Ricardo Carballo Calero, Luís Seoane ou Álvaro Cunqueiro.

A revista

[editar | editar a fonte]

A revista Universitarios. Revista de la F.U.E. foi unha publicación vinculada á Federación Universitaria Escolar e na que a presenza e colaboración de membros da USC –estudantes e profesores– foi moi importante. Universitarios, da editorial Nós, só publicou dous números e o prezo era de 50 ctms. de peseta.

O equipo directivo da revista non consta, mais Francisco Fernández del Riego afirmaba desempeñar a función de director da mesma.

As linguas empregadas eran o castelán e o galego, con predominio da primeira, e a temática era docente, cultural e académica, e a xuventude e a universidade eran un dos seus eixes. No interior destes dous números pódense atopar poesías, prosa narrativa ou artigos relacionados co folclore e figuras históricas de Galicia, entre outros temas.

Os números orixinais desta publicación atópanse no Museo do Pobo Galego.

Número 1

[editar | editar a fonte]

O primeiro número da revista publicouse en marzo de 1932. Constaba de 18 páxinas, máis 12 do suplemento e máis dúas de publicidade -sen paxinar-, que facían un total 32 páxinas. O formato de páxina deste primeiro número era de 25,5 x 17,5 cm.

A revista abría cunha ‘presentación’.[2]., onde se poñía de manifesto que Universitarios era “una revista de estudiantes y para estudiantes”. Os colaboradores eran estudantes e profesores da Universidade de Santiago, así como tamén membros da F.U.E.

Das oito colaboracións, dúas delas estaban escritas en galego. O Suplemento de 12 páxinas estaba ocupado por unha mostra anónima da literatura universal de todos os tempos, dividida por épocas e países. Por último, nas dúas páxinas de publicidade sen numerar anunciábanse profesionais do ámbito do dereito e da medicina así coma establecementos comerciais.

Cabe destacar deste número o predominio do castelán con respecto ao uso do galego. Tamén o reducido número de ilustracións, elementos característicos do selo editorial Nós.

A creación desta revista foi apoiada e recibida con entusiasmo por outras publicacións, coma El Pueblo Gallego, un xornal vigués que dicía que Universitarios era “una promesa juvenil de gente joven”.

Número 2

[editar | editar a fonte]

O segundo e derradeiro número da revista publicouse en xaneiro de 1933. Constaba de 26 páxinas e dúas de publicidade -sen paxinar-, que facían un total 28 páxinas. O formato de páxina deste segundo número era máis amplo que o anterior: 27,5 x 19,5 cm.

Este número 2 levaba na cuberta un debuxo de Luís Seoane e dá paso ao sumario e ‘limiar’, no que se explica o propósito desta publicación: “aprehender en sus páginas el esfuerzo común de todo cuanto signifique juventud y Universidad”. Segue a isto un texto escrito polo reitor da USC, Alejandro Rodríguez Cadarso, no que animaba os estudantes a colaborar na campaña cultural que a república desenvolve no medio rural.

Figuran 22 colaboracións -prosa e verso- das cales oito están en galego. A estes textos hai que engadir a sección ‘Archivo Bibliográfico’, onde aparecen recensionados varios libros, e tamén hai notas e comentarios de Resol, Cristal, Galiza, Nós e Yunque –revistas coetáneas–. Aparecen dúas novas seccións: ‘Vida universitaria’, dedicada a noticias e comentarios sobre a Universidade, e ‘Chinitas’, de carácter crítico e ton irónico-burleiro.

Por último, e como no primeiro número, nas dúas páxinas de publicidade anunciábanse profesionais de distintos ámbitos: doce anuncios, entre os que destaca o da Librería Cervantes.

Con respecto ao número anterior, o incremento do uso do galego é notable, coma tamén é acusado o aumento de ilustracións e pequenos debuxos, que identifican a revista da F.U.E. como unha máis das que saíron do prelo de Nós. Por isto, o segundo número considérase máis completo e coidado que o primeiro.

Porén, a vida de Universitarios foi efémera e a pesar de ter xa preparado o terceiro número, por razóns de financiamento, este nunca saíu á luz.[3].

Colaboradores e ilustradores

[editar | editar a fonte]

Os colaboradores desta publicación apoiaban o movemento do galeguismo universitario e pertencían ao ámbito académico da USC, ben sendo estudantes ou ben profesores. Participaban tamén membros da F.U.E. e incluso figuras que escribían noutras publicacións da época. Universitarios deu voz á xuventude e foi un medio de difusión de cultura e ideas.

Os artigos e autores que colaboraron na revista foron:

Nas dúas revistas:

[editar | editar a fonte]
  • Ricardo Carballo Calero: A Maruxa Abad, pol-os seus bucles mortos (poema), nº1, pp. 17–18 e Pedra alume (poema), nº2, p. 5.
  • Gómez Naveira, Camilo: Tesis y antítesis, nº1, pp. 7–8 e El clasicismo en la angustia, nº2, p. 11.

Na revista número 1:

[editar | editar a fonte]
  • Álvarez Zurimendi, Mariano: Evolución de la Facultad de Ciencias, nº1, pp. 2–5.
  • C.M.B.: Sobre la escuela pública. Algunos aspectos, nº1, pp. 10–12.
  • Calvo Alfageme, Álvaro: Importancia de la asignatura, nº1, pp. 8–9.
  • La Redacción: Presentación, nº1 (s.p.)
  • Lourenzo, Xurxo: Vieiros pro estudo da Galiza medieval, nº1, pp. 12–14.
  • Martínez Barbeito, Carlos: La exposición de Carlos Maside. En el casino de Vigo, nº1, pp. 15–16.
  • S.S.: La representación escolar en los claustros, nº1, pp. 5–7.
  • S.S.: Obras escogidas de la literatura universal. (Suplemento), nº1, 12 páxinas.

Na revista número 2:

[editar | editar a fonte]
  • Fermín Bouza Brey: Parranda mariñeira (poema), nº2, p. 14.
  • Carpintero, Bautista Francisco: La Universidad y los deportes, nº2, p. 20.
  • Cuadrado, Arturo: Una mujer en la Universidad, nº2, p. 4
  • Álvaro Cunqueiro: Centenarios extraños. Pedro Bernardo Díaz, nº2, pp. 15–16.
  • Doval González, Antonio: Infragreguerías, nº2, pp. 16–17.
  • Francisco Fernández del Riego: Esprito de Prisciliano: alma da raza, nº2, pp.(6)-7.
  • Fraguas, A.: O pazo, nº2, p. 9.
  • Gorlin, Michael: La Universidad (poema), nº2, p. 5.
  • Hermida, María de los Ángeles: El deber de la mujer universitaria, nº2, p. 13.
  • Jorge Etcheverry, Ángel: Medicina y tradición popular en Galicia, nº2, pp. (8)-9.
  • Martín Sauras, J.: Las colectividades en España, nº2, p. 7.
  • Montequi, R.: Signos de los tiempos, nº2, pp.(12)-13.
  • Outeiro Espasandín: Costa aberta (poema), nº2, p.(10).
  • R.C.C.: Encol da inademisibilidade teórica da instituzón do Jurado, nº2, pp. (3)-4.
  • Alejandro Rodríguez Cadarso: Limiar, nº2, pp.(1)-2.
  • Rolán Vicente, F.: Tiempo-luz y sombra (poema), nº2, p.(10).
  • S.S.: Archivo bibliográfico. –Vida universitaria. –Chinitas, nº2, pp. 21–26.
  • Solobio: Tu sola me piaci, nº2, p. 19.
  • Viqueira, J.V.: La canción gallega, nº2, pp. (18)-19

No que ten que a ver coas ilustracións, tres foron os autores que adornaron estes dous números:

  • Luís Seoane: debuxo na páxina 11 do número 1 e debuxo na cuberta do número 2.
  • Colmeiro: serie de viñetas e pequenos debuxos no número 2 .
  • Bernardino Vidarte: copia dun debuxo de Pedro Bernardo, tamén no número 2 (p. 15).

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ [1] Gallaecia Fvlget (1495-1995). Cinco séculos de historia univerisitaria páxina 508.
  2. ↑ [2] Hermida, Modesto (1987). As revistas literarias en Galicia na II República. Ediciós do Castro. p. 43. 
  3. ↑ [3] Hermida, Modesto (1987). As revistas literarias en Galicia na II República. Ediciós do Castro. p. 43. .

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Universitarios._Revista_de_la_F.U.E.&oldid=6212727»