Saltar ao contido

Xaqueca

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Xaqueca
EspecialidadeNeuroloxía
CausasFactores xenéticos e ambientais[1]
Factores de riscoAntecedentes familiares, sexo feminino[2][3]
Aviso médico.
Aviso médico.
Advertencia: A Wikipedia non dá consellos médicos.
Se cre que pode requirir tratamento, por favor, consúltello ao médico.

A xaqueca[4] é unha dor de cabeza primaria caracterizada por cefalalxias recorrentes, de moderadas a graves.[5] Normalmente a dor de cabeza afecta só a un lado, é de natureza pulsante e dura entre 2 e 72 horas.[5] Os principais síntomas asociados son náuseas, vómitos e sensibilidade á luz (fotofobia), ao son (hiperacusia) e ao cheiro (osmofobia).[6] A dor adoita empeorar coa actividade física. Aproximadamente un terzo das persoas con xaqueca ven un aura : unha alteración visual, sensorial, motora ou da linguaxe transitoria que precede á aparición dunha xaqueca.[7] Nalgúns casos, a aura pode ocorrer sen ser seguida por xaqueca.[8]

Pénsase que as xaquecas son causadas por unha combinación de factores ambientais e xenéticos.[1] Aproximadamente dous terzos dos casos son familiares.[3] O cambio dos niveis hormonais tamén pode desempeñar un papel, xa que as xaquecas afectan un pouco máis aos nenos que ás nenas antes da puberdade, pero preto de dúas ou tres veces máis mulleres que homes adultos. [9] O risco de xaqueca xeralmente diminúe durante o embarazo.[2] O mecanismo subxacente non se entende completamente.[10] Non obstante, crese que implica os nervios e os vasos sanguíneos do cerebro.[3]

O tratamento inicial recomendado consiste en evitar factores causantes e administrar analxésicos comúns como ibuprofeno ou paracetamol para as dores de cabeza, antieméticos para as náuseas.[11] Nos casos en que os analxésicos non son eficaces, pódense utilizar triptanos ou ergotaminas.[3] A inxestión de cafeína pode ser eficaz.[12] Varios fármacos permiten previr a aparición de ataques, entre os que se atopan metoprolol, valproato e topiramato.[13]

As xaquecas afectan a preto do 15% da poboación mundial.[14] Adoitan comezar durante a puberdade e son máis intensos na idade media.[5] Nalgunhas mulleres a aparición diminúe despois da menopausa.[10] A condición é unha das causas máis comúns de discapacidade.[15] Unha das primeiras descricións médicas consistentes dos síntomas da xaqueca dáse no papiro Ebers, escrito no antigo Exipto ao redor do 1500 a. C. [16]

  • Efectos da xaqueca na visión
  • Reforzo do resto dunha estrutura en zigzag
    Reforzo do resto dunha estrutura en zigzag
  • Escotoma negativo, perda de percepción das estruturas locais
    Escotoma negativo, perda de percepción das estruturas locais
  • Escotoma positivo, percepción local de estruturas extra
    Escotoma positivo, percepción local de estruturas extra
  • Perda de percepción por un lado
    Perda de percepción por un lado

Epidemioloxía

[editar | editar a fonte]
Esperanza de vida axustada pola discapacidade das xaquecas por cada 100 000 habitantes en 2004
     no data      <45      45–65      65–85      85–105      105–125      125–145      145–165      165–185      185–205      205–225      225–245      >245

As xaquecas afectan a preto do 15% da poboación mundial, ou preto de mil millóns de persoas. É máis común entre as mulleres (19%) que entre os homes (11%).[17] En Europa, as xaquecas afectan entre o 12 e o 28% da poboación en cada momento da súa vida. Cada ano, o 6-15% dos homes adultos e o 14-35% das mulleres adultas experimentan polo menos un caso de xaqueca.[9] A prevalencia da enfermidade é lixeiramente menor en Asia e África que nos países occidentais.[18] [19] As xaquecas crónicas afectan entre o 1,4 e o 2,2% da poboación. [20]

A prevalencia varía significativamente coa idade. A idade máis común de inicio da xaqueca é entre os 15 e os 24 anos e son máis frecuentes en persoas de entre 35 e 45 anos.[3] A condición afecta ao 1,7% dos nenos de 7 anos e ao 3,9% dos nenos de entre 7 e 15 anos. Antes da puberdade, a condición é máis común entre os nenos. Durante a adolescencia, as xaquecas son progresivamente máis comúns entre as mulleres.[21] Nos anciáns, a condición é dúas veces máis común entre as mulleres que entre os homes.[22] Entre as mulleres, as xaquecas sen aura son máis comúns que as que teñen aura, aínda que a frecuencia é similar entre os homes.[18] Os síntomas adoitan empeorar durante a perimenopausa, diminuíndo a súa gravidade despois.[22] Aínda que en dous terzos dos anciáns os síntomas desaparecen, nun 3-10% dos casos son persistentes.[23]

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

A orixe da palabra xaqueca é árabe (الشقيقة, ax-xaquica). O termo migraña / migranha, presente no castelán e no portugués, e no inglés (migraine), provén do grego antigo ημικρανίον (hêmikraníon), "metade do cranio", pero non está presente no bUSCatermos como forma galega, nin no dicionario galego de termos médicos,[24] nin en dicionarios de galego oficial (DRAG, Digalego, Dicionario de dicionarios da USC/UVigo), nin de galego reintegracionista (Estraviz etc.). O termo cefalalxia úsase para designar calquera dor de cabeza, sexa ou non unha xaqueca.[25]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 "Genetics of migraine and pharmacogenomics: some considerations". The Journal of Headache and Pain 8 (6): 334–9. dezembro de 2007. PMC 2779399. PMID 18058067. doi:10.1007/s10194-007-0427-2. 
  2. ↑ 2,0 2,1 "Migraine in women". Neurologic Clinics 27 (2): 503–11. maio de 2009. PMID 19289228. doi:10.1016/j.ncl.2009.01.002. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 "Migraine update. Diagnosis and treatment". Minn Med 93 (5): 36–41. maio de 2010. PMID 20572569. 
  4. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para xaqueca.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 "Headache disorders Fact sheet N°277". outubro de 2012. Arquivado dende o orixinal o 16 de febreiro de 2016. Consultado o 15 de febreiro de 2016. 
  6. ↑ Aminoff, Roger P. Simon, David A. Greenberg, Michael J. (2009). Clinical neurology. Nova York, N.Y. pp. 85–88. ISBN 9780071664332. 
  7. ↑ "ICHD-II Classification: Parts 1–3: Primary, Secondary and Other". Cephalalgia (en inglés) 24 (1_suppl): 23–136. 2004-05. ISSN 0333-1024. doi:10.1111/j.1468-2982.2004.00653.x. 
  8. ↑ Companion to clinical neurology. Oxford. 2003. p. 587. ISBN 9780195159387. Arquivado dende o orixinal o 2017-03-13. 
  9. ↑ 9,0 9,1 "Epidemiology of headache in Europe". European Journal of Neurology 13 (4): 333–45. abril de 2006. PMID 16643310. doi:10.1111/j.1468-1331.2006.01184.x. 
  10. ↑ 10,0 10,1 "NINDS Migraine Information Page". 3 de novembro de 2015. Arquivado dende o orixinal o 16 de febreiro de 2016. Consultado o 15 de febreiro de 2016. 
  11. ↑ M. B., Michael (2011-02-01). "Treatment of acute migraine headache". American Family Physician 83 (3): 271–80. PMID 21302868. 
  12. ↑ "New therapeutic approaches for the prevention and treatment of migraine.". The Lancet. Neurology 14 (10): 1010–22. outubro de 2015. PMID 26376968. doi:10.1016/s1474-4422(15)00198-2. 
  13. ↑ "AAN/AHS update recommendations for migraine prevention in adults.". American Family Physician 87 (8): 584–5. 15 de abril de 2013. PMID 23668450. 
  14. ↑ Vos, Theo; Flaxman, Abraham D.; Naghavi, Mohsen; Lozano, Rafael; Michaud, Catherine; Ezzati, Majid; Shibuya, Kenji; Salomon, Joshua A.; Abdalla, Safa (2012-12-15). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". The Lancet (en English) 380 (9859): 2163–2196. ISSN 0140-6736. PMC 6350784. PMID 23245607. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. 
  15. ↑ "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 328 diseases and injuries for 195 countries, 1990-2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016.". Lancet 390 (10100): 1211–1259. 16 de setembro de 2017. PMC 5605509. PMID 28919117. doi:10.1016/S0140-6736(17)32154-2. 
  16. ↑ Miller, Neil (2005). Walsh and Hoyt's clinical neuro-ophthalmology. Philadelphia, Pa. p. 1275. ISBN 9780781748117. Arquivado dende o orixinal o 2017-03-12. 
  17. ↑ "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990–2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet 380 (9859): 2163–96. 15 de decembro de 2012. PMID 23245607. doi:10.1016/S0140-6736(12)61729-2. 
  18. ↑ 18,0 18,1 The Headaches, pp. 238–40
  19. ↑ Wang SJ (2003). "Epidemiology of migraine and other types of headache in Asia". Curr Neurol Neurosci Rep 3 (2): 104–8. PMID 12583837. doi:10.1007/s11910-003-0060-7. 
  20. ↑ Manack, A; Butler, Q, Turkel, CC; Stovner, L; Lipton, RB, Dean, B; (maio de 2010). "Global prevalence of chronic migraine: a systematic review". Cephalalgia : An International Journal of Headache 30 (5): 599–609. PMID 19614702. doi:10.1111/j.1468-2982.2009.01941.x. 
  21. ↑ "Current approaches to the diagnosis and management of pediatric migraine". Lancet Neurology 9 (2): 190–204. febreiro de 2010. PMID 20129168. doi:10.1016/S1474-4422(09)70303-5. 
  22. ↑ 22,0 22,1 Sances, Detaddei, S, G. (xuño de 2009). "Hormonal management of migraine at menopause". Menopause International 15 (2): 82–6. PMID 19465675. doi:10.1258/mi.2009.009022. 
  23. ↑ Joseph I. Sirven; Barbara L. Malamut (2008). Clinical neurology of the older adult. Philadelphia. p. 197. ISBN 9780781769471. Arquivado dende o orixinal o 2017-03-12. 
  24. ↑ Francisco Reyes; páx. 480. "Mig.". Diccionario galego de termos médicos (PDF). Dirección Xeral de Política Lingüística. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 10 de novembro de 2021. Consultado o 09 de marzo de 2023. 
  25. ↑ Anderson, Kenneth; Anderson, Lois E.; Glanze, Walter D. (1994). Mosby's Medical, Nursing, and Allied Health Dictionary (4 ed.). Mosby. p. 998. ISBN 978-0-8151-6111-0.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Este artigo tan só é un bosquexo
 Este artigo sobre medicina é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.
 Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Xaqueca&oldid=6587583»