Saltar ao contido

África Proconsular (provincia romana)

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Modelo:Xeografía políticaÁfrica Proconsular
Imaxe
Localización
Editar o valor en Wikidata Mapa
 31°48′N 12°44′L / 31.8, 12.74
Prefectura pretorianaprefeitura pretoriana da Itália (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
CapitalZama Regia (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Datos históricos
Precedido por
Creación146 a. C. Editar o valor en Wikidata
Disolución439 Editar o valor en Wikidata
Sucedido porReino vándalo Editar o valor en Wikidata
BNE: XX5226076

Africa Proconsularis foi unha provincia romana do noroeste da costa africana que foi creada en 146 a.C. trala derrota de Cartago na Terceira Guerra Púnica. Comprendía aproximadamente o territorio da actual Tunicia, o nordés de Alxeria e a costa do oeste de Libia ao longo do Golfo de Sirte. O territorio habitado orixinalmente por pobos bérberes, coñecidos en latín como "Mauri", indíxenas de todo o norte de África ao oeste de Exipto. No século IX a.C., Fenicia construíu asentamentos ao longo do mar Mediterráneo para facilitar o transporte marítimo, dos cales Cartago alcanzou a dominio durante oito séculos ata a súa conquista pola República romana.

Foi unha das provincias máis ricas da parte occidental do imperio romano, superada só por Italia. Ademais da cidade de Cartago, outros grandes asentamentos na provincia eran Hadrumetum (moderna Sousse, Tunicia), capital de Byzacena, e Hippo Regius (moderna Annaba, Alxeria).

O Imperio romano no tempo de Adriano (gobernado 117-138 d.C.), mostrando no norte de África a provincia senatorial de Africa Proconsularis (E. Alxeria/Tunicia/Tripolitania). 1 lexión despregada no 125.

Historia

[editar | editar a fonte]

A primeira provincia de Roma no noroeste de África estableceuna a República Romana no 146 a.C., trala derrota de Cartago na Terceira Guerra Púnica. "Africa Proconsularis" ou "Africa Vetus" (antiga África), gobernada por un procónsul.

É posible que o nome "África" ​​proveña da palabra bérber "afer" ou "ifri" que designaba unha tribo.

Útica formouse como capital administrativa. O resto do territorio quedou no dominio do rei cliente Bérber numidio Masinisa. Nesa época, a política romana en África era simplemente impedir que se elevase outra gran potencia no outro lado de Sicilia.

No 118 a.C., o príncipe numido Iugurta intentou reunificar os reinos máis pequenos. Con todo, logo da súa morte, gran parte do territorio de Iugurta quedou ao mando do rei cliente bérber de Mauritania Boco e, nese momento, a romanización de África estaba firmemente arraigada. No 27 a.C., cando a República romana transformouse en imperio romano, a provincia de África comezou a ocupación imperial baixo o dominio romano.

Implementáronse varias reformas políticas e provinciais por Augusto e máis tarde por Calígula, pero Claudio finalizou as divisións territoriais en provincias romanas oficiais. África era unha provincia senatorial. Despois das reformas administrativas de Diocleciano, dividiuse en "África Zeugitana" (que conservou o nome de Africa Proconsularis), xa que estaba rexido por un procónsul no norte. África Bizacena ao seu sur adxacente (correspondente ao leste de Tunicia), e "África Tripolitania" ao seu sur adxacente (correspondente ao sur de Tunicia e ao noroeste de Libia). Todas formaban parte da Dioecesis Africae.

A rexión permaneceu como parte do Imperio romano ata as migracións xermánicas do século V. Os vándalos cruzaron o noroeste de África desde España no 429 e a invadiron a area no 439 fundando o seu propio reino, incluíndo Sicilia, Córsega, Sardeña e as Baleares. Os vándalos controlaron o país como unha elite guerreira, pero afrontaron unha forte resistencia dos bérberes nativos. Os vándalos tamén perseguiron aos bérberes católicos, xa que os vándalos eran adeptos do arianismo (as doutrinas semi-trinitarias de Arius, un sacerdote de Exipto). Cara ao final do século V, o estado vándalo caeu en declive, abandonando a maioría dos territorios interiores aos mauri e outras tribos bérberes da rexión.

No 533 d.C., o emperador Xustiniano, usando unha disputa dinástica vándala como pretexto, enviou un exército baixo o xeneral Belisario para recuperar África. Nunha curta campaña, Belisario derrotou aos vándalos, entrou en Cartago cun triunfo e restableceu o dominio romano sobre a provincia. A restaurada administración romana tivo éxito evitando os ataques das tribos bérberes do deserto, e por medio dunha extensa rede de fortificacións conseguiu estender o seu dominio cara ao interior.

As provincias do noroeste africano, xunto coas posesións romanas en España, agrupáronse no Exarcado de Cartago polo emperador Mauricio. O exarcado prosperou, e a partir del resultou o derrocamento do emperador Focas por Heraclio no 610. Heraclio considerou brevemente o traslado da capital imperial de Constantinopla a Cartago.

Despois do 640, o exarcado conseguiu evitar a Conquista Musulmá, pero no 698, un exército musulmán de Exipto saqueou Cartago e conquistou o exarcado, terminando o goberno romano e cristián no noroeste de África.

Liña temporal

[editar | editar a fonte]
EVOLUCIÓN DA PROVINCIA DE ÁFRICA
Conquista prerromana Cartago Numidia oriental (Massylii) Numidia occidental (Masaesyli) Mauritania
no 146 a.C África Numidia Mauritania
no 105 a.C África Numidia oriental Numidia occidental Mauritania
no 45 a.C Africa Vetus Africa Nova Numidia occidental Mauritania oriental Mauritania occidental
no 27 a.C Africa Proconsularis Mauritania
no 41 Africa Proconsularis Mauretania Caesariensis Mauretania Tingitana
no 193 Africa Proconsularis Numidia Mauretania Caesariensis Mauretania Tingitana
no 314 Tripolitania África Bizacena África Zeugitana Numidia Mauretania Sitifensis Mauretania Caesariensis Mauretania Tingitana
Lenda

     Control romano

Africanos romanos

[editar | editar a fonte]
O anfiteatro de Thysdrus (moderno El Djem)

Aínda así, a presenza militar romana do Noroeste de África era relativamente pequena, formada por preto de 28.000 soldados e auxiliares en Numidia e nas dúas provincias de Mauritania. A partir do século II, estas guarnicións foron habitadas principalmente por habitantes locais. Desenvolveuse unha importante poboación latino falante con devanceiros multinacionais, que compartian a rexión noroeste de África cos que falaban linguas púnicas e bérberes.[1] As forzas de seguridade imperiais comezaron a elexirse de entre a poboación local, incluíndo aos bérberes.

Abun-Nasr, na súa "Historia do Magrib", dixo que "o que fixo que os bérberes aceptasen a forma de vida romana con gran facilidade foi que os romanos, aínda que era unha potencia colonizadora que capturou as súas terras pola forza das aramas, non mostraron ningunha exclusividade racial e eran extraordinariamente tolerantes cos cultos relixiosos bérberes, xa foran autóctonos ou prestados dos cartaxineses Non obstante, a cultura romana penetrou no territorio romano en África de forma desigual. Os territorios de bérberes non romanizadas continuaron existindo ao longo do período romano, incluso nas áreas rurais das rexións profundamente romanizadas de Tunicia e Numidia."

Ao final do Imperio Romano Occidental, case todo o Magreb estaba totalmente romanizado, segundo Mommsen no seu "Provincias do Imperio romano". Os africanos romanos gozaban dun alto nivel de prosperidade. Esta prosperidade (e romanización) tocou parcialmente incluso as poboacións que vivían fóra dos límites romanos (principalmente os Garamantes e os Getuli), que foron alcanzados polas expedicións romanas a África subsahariana.

A aceptación voluntaria da cidadanía romana por membros da clase dominante nas cidades africanas produciu africanos romanos como o poeta cómico Terence, o retórico Fronto de Cirta, o xurista Salvius Julianus de Hadrumetum, o novelista Apuleius de Madauros, o emperador Septimio Severo de Leptis Magna, os cristiáns Tertuliano e Cipriano de Cartago, e Arnobio de Sicca e o seu discípulo Lactancio, o doutor anxélico Augustine de Thagaste, o epigramatista Luxorius de Vandal Carthage, quizais o biógrafo Suetonius, e o poeta Dracontius.
Paul MacKendrick, The North African Stones Speak (1969), UNC Press, 2000 , p.326

Economía

[editar | editar a fonte]
Electrum tridrachme acuñado en Zeugitane en Cartago
Unha moeda romana celebrando a provincia de África, acuñado no 136 a.c. baixo o emperador Adriano. A personificación de África móstrase usando un tocado de elefante.
Triunfo de Poseidón e Amphitrite que mostra á parella en procesión, detalle dun vasto mosaico mosaico de Cirta, África romana (c. 315–325 d. C., agora no Louvre

A prosperidade da maioría das cidades dependía da agricultura. Chamado o "graneiro do imperio", o noroeste de África, segundo unha estimación, producía un millón de toneladas de cereais cada ano [Cómpre referencia], un cuarto dos cales era exportado. Outros cultivos incluían fabas, figos, uvas e outras froitas. No século II, o aceite de oliva rivalizaba cos cereais como un elemento de exportación [Cómpre referencia]. Ademais dos escravos, e da captura e transporte de animais salvaxes exóticos, a produción e as exportacións principais incluían o téxtil, o mármore, o viño, a madeira, a gandería, a cerámica e a la.

A incorporación de cidades coloniais ao Imperio romano trouxo un grao de urbanización sen parangón a vastas áreas do territorio, particularmente no noroeste de África. Este nivel de rápida urbanización tivo un impacto estrutural na economía das cidades e a produción artesanal nas cidades romanas estivo estreitamente ligada ás esferas agrarias de produción. A medida que a poboación de Roma creceu, tamén o fixo a demanda de produtos do noroeste africano. Este florecente comercio permitiu ás provincias do Noroeste africano aumentar a produción artesanal nas cidades en rápido desenvolvemento, converténdose así en centros urbanos altamente organizados. Moitas cidades romanas compartiron aspectos de cidades modelo e de consumo, xa que a actividade artesanal estaba directamente relacionada co papel económico que as cidades desempeñaban nas redes comerciais de longa distancia.[2]

A poboación urbana estivo cada vez máis ocupada nos sectores de artesanía e servizos e menos en emprego agrario, ata que unha parte significativa da vitalidade da cidade veu da venda ou comercio de produtos a través de intermediarios a mercados de áreas tanto rurais como estranxeiras. Os cambios que ocorreron na infraestrutura para o procesamento agrícola, como o aceite e a produción de viño, como o comercio continuou a desenvolver as cidades e o comercio influíu directamente no volume de produción artesanal. A escala, a calidade e a demanda destes produtos alcanzaron o seu apoxeo na África romana do noroeste.[2]

Gobernadores

[editar | editar a fonte]
Juba II, rei de Mauritania.

Era republicana

[editar | editar a fonte]

Salvo que se indique o contrario, os nomes dos gobernadores en África e as súas datas son tomados de T.R.S. Broughton, Os Maxistrados da República Romana (Nova York: American Philological Association, 1951, 1986), vol. 1, e vol. 2 (1952).

146-100 aC

[editar | editar a fonte]

As probas de inscrición son menos comúns para este período que para a era imperial, e os nomes dos que posuían unha "provincia" normalmente son rexistrados por historiadores só durante a guerra ou polos Fasti triumphales. Despois da derrota de Cartago no 146 a.C., non se rexistran máis asignacións a África entre os maxistrados ou promaxistrados ata a Guerra de Iugurta (112-105 a.C), cando o comando contra Jugurtha en Numidia converteuse nunha provincia consular.

90s–31 a.C

[editar | editar a fonte]

Durante as guerras civís romanas dos anos 80 e 40 a.C., os gobernadores lexítimos son difíciles de distinguir dos mandos puramente militares, xa que as faccións rivais competían polo control da provincia por medio da forza.

Era imperial

[editar | editar a fonte]

Principio

[editar | editar a fonte]
Reinado de Augusto
[editar | editar a fonte]
Reinado de Tiberio
[editar | editar a fonte]
Reinado de Gaius Caligula
[editar | editar a fonte]
Reinado de Claudio
[editar | editar a fonte]
Reinado de Nerón
[editar | editar a fonte]
Reinado de Vespasiano
[editar | editar a fonte]
Reinado de Domiciano
[editar | editar a fonte]
Reinado de Nerva
[editar | editar a fonte]
Reinado de Traxano
[editar | editar a fonte]
Reinado de Adriano
[editar | editar a fonte]
Reinado de Antonino Pío
[editar | editar a fonte]
Reinado de Marco Aurelio
[editar | editar a fonte]
Reinado de Cómodo
[editar | editar a fonte]
Reinado de Septimio Severo
[editar | editar a fonte]
Reinado de Caracalla
[editar | editar a fonte]
Reinado de Heliogábalo
[editar | editar a fonte]
Reinado de Alexandre Severo
[editar | editar a fonte]
Reinado de Maximino Tracio
[editar | editar a fonte]
Reinado de Gordiano III
[editar | editar a fonte]
Reinado de Valeriano e Galieno
[editar | editar a fonte]
Reinado de Aureliano
[editar | editar a fonte]
Reinado de Carino
[editar | editar a fonte]
  • Gaius Julius Paulinus (283)

Imperio posterior (Dominación)

[editar | editar a fonte]

Os gobernadores son elixidos directamente polos emperadores, sen a aprobación do Senado romano.

África do Norte baixo o dominio romano

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Continuou como procónsul ata a chegada de Metelo no 109 a.C.
  2. ↑ Continuou como procónsul ata a chegada do seu sucesor Marius, ao que el rexeitou reunirse para a transferencia do mando. Triunfou sobre Numidia en 106 e recibiu o seu cognomeno Numidicus nese momento.
  3. ↑ mando delegado pro praetore cando Marius volveu a Roma.
  4. ↑ Agás que se indique o contrario, os nomes dos gobernadores proconsulares do 69 ao 139 foron tomados de Werner Eck, "Jahres- und Provinzialfasten der senatorischen Statthalter von 69/70 bis 138/139", Chiron, 12 (1982), pp. 281–362; 13 (1983), pp. 147–237
  5. ↑ agás que se indique o contrario, os nomes dos gobernadores proconsulares do 139 ao 180 foron tomados de Géza Alföldy, Konsulat und Senatorenstand unter der Antoninen (Bonn: Rudolf Habelt Verlag, 1977), pp. 207–211
  6. ↑ 6,0 6,1 Agás que se indique o contrario, os nomes dos gobernadores proconsulares dende o 333 ao 392 foron tomados da lista Barnes, T.D. (1985). "Proconsuls of Africa, 337–392". Phoenix 39: 144–153. JSTOR 1088824. 
  7. ↑ Agás que se indique o contrario, os nomes dos gobernadores proconsulares do 392 ao 414 foron tomados de Barnes, T.D. (1983). "Late Roman Prosopography: Between Theodosius and Justinian". Phoenix 37: 248–270. JSTOR 1088953. 
  8. ↑ In 396 Quintus Aurelius Symmachus wrote him a letter (Epistulae, ix); on 17 March 397 he received a law preserved in the Codex Theodosianus (XII.5.3).
  9. ↑ During this office he received the law preserved in Codex Theodosianus, xi.30.65a.
Referencias
  1. ↑ Abun-Nasr, Jamil M. (1987). A History of the Maghrib in the Islamic Period. Cambridge: University Press. pp. 35–37. ISBN 978-0-521-33767-0. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Wilson, Andrew (2013). "Urban Production in the Roman World: the View from North Africa". Papers of the British School at Rome 70: 231–273. ISSN 0068-2462. doi:10.1017/S0068246200002166. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Syme, Ronald (1989). The Augustan Aristocracy. Oxford: Clarendon Press. ISBN 978-0-19-814731-2. 
  4. ↑ Dando-Collins, Stephen (2008). Blood of the Caesars: How the Murder of Germanicus Led to the Fall of Rome. Wiley. p. 45. ISBN 9780470137413. 
  5. ↑ Hornblower, Simon; Spawforth, Antony; Eidinow, Esther, eds. (2012). The Oxford Classical Dictionary. Oxford University Press. p. 270. ISBN 9780199545568. 
  6. ↑ Syme, Ronald, The Roman Revolution (1939) p. 435
  7. ↑ Tacitus, Annals I.53
  8. ↑ Tacitus, Annals II.52
  9. ↑ Tacitus, Annals III.21
  10. ↑ Tacitus, Annals III.35, III.58
  11. ↑ Tacitus, Annals IV.23
  12. ↑ Tacitus, Annals XII.59
  13. ↑ Tacitus, Annals XI.21
  14. ↑ Eck, Werner (1975). "Ergänzungen zu den Fasti Consulares des 1. und 2. Jh.n.Chr."". Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte (en alemán) 24: 324–326. JSTOR 4435445. 
  15. ↑ Alföldy, Konsulat und Senatorenstand, pp. 365–367
  16. ↑ Mennen, Inge (26 de abril de 2011). Power and Status in the Roman Empire, AD 193-284. BRILL. p. 261. ISBN 90-04-20359-1. 
  17. ↑ Jones, Arnold Hugh Martin, John Robert Martindale, John Morris, Prosopography of the Later Roman Empire, Volume 1, Cambridge University Press, 1992, ISBN 0-521-07233-6, pp. 187–188

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=África_Proconsular_(provincia_romana)&oldid=6634378»