Saltar ao contido

Encoro da Castellana

Engadir ligazóns
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: A Castellana.
Modelo:Xeografía físicaEncoro da Castellana
Imaxe
Tipoencoro Editar o valor en Wikidata
EpónimoA Castellana Editar o valor en Wikidata
Localización
División administrativaCurtis, España e Vilarraso, España Editar o valor en Wikidata
Mapa
 43°10′48″N 8°00′43″O / 43.17992, -8.011939
Afluentes
Características
Dimensións7,5 (altura) × 10 (altura) × 20 (lonxitude) m
Medicións
Caudal6 m³/s Editar o valor en Wikidata
Volume físico90.000 m³ Editar o valor en Wikidata
Historia
Data de creación ou fundación1944 Editar o valor en Wikidata
Actividade
Usohidroelectricidade e fornecemento de auga Editar o valor en Wikidata

O encoro da Castellana é un encoro que se acha no curso alto do río Mandeo, entre as parroquias de Vilarraso e Curtis, dos concellos de Aranga e Curtis, na provincia da Coruña, asolagando tamén terras da parroquia de Foxado (Curtis).[1] Próximo ó lugar da Castellana (Vilarraso), foi construído para aproveitamento hidroeléctrico.

Verte as súas augas nel o río de Portabenza.[2]

Historia e características

[editar | editar a fonte]

A súa capacidade é duns 90.000 m³. De estrutura recta e perfil de gravidade, posúe 7,5 metros de alto e 20 de longo. A auga é canalizada até a cámara de carga, que a descarga na minicentral mediante tres tubos de formigón armado de 37 m de lonxitude.[3] Non posúe dispositivo ningún para o remonte dos peixes e ten estabelecido un caudal ecolóxico de 0,85 m³/s durante todo o ano.[4] Nas augas represadas, cuxas ribeiras conforman un bosque de bidueiros e amieiros, pódense observar diferentes aves acuáticas como o lavanco e o mergullón pequeno durante todo o ano, mentres durante as épocas de invernada a cerceta, a garza real, o corvo mariño real e a narcexa. Entre as especies ictiolóxicas destaca a reñosa.[5]

O encoro comezou a funcionar en 1944[6] e foi o 13 de agosto de 1945 cando o Ministerio de Obras Públicas autorizou a derivación dun caudal de 1,5 m³/s para a produción de electricidade.[3] Estivo en funcionamento até 1970, xerando enerxía para lugares próximos como Teixeiro, Vilardois, Vilarraso, A Reborica e Estraviz.[6]

Entrou de novo en funcionamento en 1991.[7] Orixinalmente concedida a Fenosa, foi xestionada por Minicentrales M.N., o que fixo que a asociación de pesca Río Mandeo denunciase a compañía por captación ilícita de auga e delito ecolóxico. Tamén denunciou o escaso caudal ecolóxico, que non atinxía os 0,05 m³/s.[8]

Posteriormente, a empresa Navarro Generación levou a explotación do encoro.[7][a] O grupo Eufer, alianza de Enel e Unión Fenosa, e disolvido en 2010, foi o titular da concesión cun caudal de 6 m³/s e unha potencia instalada de 1300 kW.[4][10]

O 4 de xullo de 1999, dous excursionistas morreron após a abertura das comportas da central e a subida repentina do caudal do río.[11] Doce anos despois, o xuízo contra os acusados, o monitor da excursión e os encargados da central, finalizou sen condena.[12]

En 2016 rematou a concesión hidráulica e entrouse nunha fase de información de compatibilidade co plan hidrolóxico da bacía.[13] O 19 de marzo de 2021, o BNG celebrou un acto reivindicativo na minicentral da Castellana mediante o cal reclamou que a minicentral ―xunto con outras en trámite de extinción das concesións― pasase a ser de xestión pública.[14]

En 2020, para a mellora e ampliación do fornecemento de auga á localidade de Teixeiro, así como ó polígono industrial de Curtis-Teixeiro e ó centro penitenciario de Teixeiro, anunciouse a execución da captación e bombeo de auga desde o encoro. Un edificio de bombeo permitirá captar 0,08 m³/s (ampliábel a 0,13) e estará conectado mediante unha tubaxe de impulsión de 3,6 km de lonxitude á estación de tratamento de auga potábel (ETAP) existente no polígono industrial.[15][16]

Galería de imaxes

[editar | editar a fonte]
  • Encoro
    Encoro
  • Río Mandeo desde o encoro
    Río Mandeo desde o encoro
  • Canle
    Canle
  • Cámara de carga
    Cámara de carga
  • Central eléctrica
    Central eléctrica
  • Vista aérea
    Vista aérea

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Navarro Generación xurdiu como escisión da fusión de Minicentrales M.N. con outras empresas no ano 2000.[9]
Referencias
  1. ↑ "Santa María de Foxado". Concello de Curtis. 
  2. ↑ Folla 46-IV titulada Guitiriz do ano 2001 do Mapa Topográfico Nacional de España a escala 1:25000.
  3. ↑ 3,0 3,1 García Roldán, Alberto (xaneiro de 2017). "Embalse de la Castellana, Curtis". Galicia Pueblo a Pueblo (en castelán). 
  4. ↑ 4,0 4,1 "Apéndice III.2 Características de las centrales hidroeléctricas" (PDF). Demarcación Hidrográfica de Galicia-Costa (Informe técnico). Plan Hidrológico (en castelán). Augas de Galicia. Xullo de 2010. pp. 159–160. 
  5. ↑ González Prieto, Serafín J. (31 de xaneiro de 2012). Alegacións, comentarios e suxestións á proposta de ampliación da Rede Natura 2000 elaborada en 2011 e sometida a información pública (PDF) (Informe). Sociedade Galega de Historia Natural. p. 12. Arquivado dende o orixinal o 29 de marzo de 2020. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Cabanas López, Fernando D. (2018). Territorio de Aranga (en castelán). p. 30. ISBN 978-84-09-07272-9. 
  7. ↑ 7,0 7,1 "Listaxe de minicentrais de Galiza (menos de 10 kW)" (PDF). Inega. p. 1. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 29 de xaneiro de 2020. Consultado o 30 de xaneiro de 2020. 
  8. ↑ "A sociedade Río Mandeo esixe unha compensación social ás minicentrais denunciadas". La Voz de Galicia (A Coruña). 21 de outubro de 2006. 
  9. ↑ "El Consejo de Administración de la Comisión Nacional de Energía…" (PDF). Comisión Nacional de Enerxía de España (en castelán). 6 de novembro de 2000. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 30 de xaneiro de 2020. Consultado o 30 de xaneiro de 2020. 
  10. ↑ R. Cuba, Laura; Dobaño, Erik (21 de decembro de 2018). "O poder dos ríos para o pobo". adiante.gal. Compostela. 
  11. ↑ B. A. (30 de abril de 2010). "Arranca, once años después, el juicio por la muerte de dos deportistas en el río Mandeo". La Voz de Galicia (en castelán). 
  12. ↑ Barbadillo, A. (20 de xuño de 2011). "Cierran sin condena el proceso por la muerte de dos jóvenes en el Mandeo". Diario de Arousa (en castelán) (A Coruña). Arquivado dende o orixinal o 30 de xaneiro de 2020. Consultado o 30 de xaneiro de 2020. 
  13. ↑ Dobaño, Erik (16.outubro.2019). "Augas da Galiza non dá prazos para a reversión dos saltos de Ponte Inferno, Güimil, Castellana e Fervenzas". Nós Diario. 
  14. ↑ "O BNG pediu na minicentral da Castellana a recuperación para a xestión pública das minicentrais en trámite de extinción das concesións". Bloque Nacionalista Galego das Mariñas. Aranga. 19 de marzo de 2021. 
  15. ↑ "A Xunta e o Concello de Curtis acordan a solución ao abastecemento de Teixeiro e a ampliación da potabilizadora para cubrir as necesidades do municipio e do polígono industrial". Xunta de Galicia. 30 de xuño de 2020. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2020. Consultado o 16 de setembro de 2020. 
  16. ↑ "O novo abastecemento de Teixeiro, cunha inversión de 2,7 millóns, estará listo en 2021" (PDF). Concello de Curtis ao día (6): 5. agosto de 2020. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Encoro_da_Castellana&oldid=6856358»