Estandarización da lingua galega

Cando se comezou a escribir de novo a lingua galega a comezos do século XIX non había memoria entre os novos escritores da literatura nin da escrita medieval polo que para escribiren a súa lingua tenderon a adaptar a ortografía da lingua castelá ao galego.

Periodización

Galego popular

O galego que se empregou na escrita durante gran parte do século XIX estaba moi próximo ao galego falado, sen que a tradición literaria do galego medieval influíse significativamente, pero tampouco houbo realmente escritores dialectais puros, nos textos adoitan convivir solucións interdialectais. Nesta liña de achegamento á fala popular abundan os vulgarismos e os castelanismos, mesmo alternando con formas propias do galego, xa que era o castelán escrito o que actuaba como modelo para uns escritores que carecían de calquera referencia para o galego máis alá do galego popular. Pola contra case non aparecen hiperenxebrismos ou arcaísmos e as vacilacións na escolla e escrita do léxico era a norma. Contra 1880, no final do período, comezou o debate sobre que tipo de galego debería servir de base á lingua literaria, por unha banda estaban os defensores do galego popular, baseado na fala do rural, menos influída polo castelán, e pola outra os defensores dun galego culto, baseado no galego das vilas e cidades e máis castelanizado.

Galego enxebrista

A partir de finais do século XIX, con Antonio López Ferreiro, e sobre todo na época das Irmandades da Fala e a Xeración Nós procúrase a pureza da lingua, mesmo chegando na súa afirmación fronte ao castelán a distorsións do propio léxico galego e a prácticas diferencialistas que deron orixe aos coñecidos como hiperenxebrismos. O castelán deixou de ser o único referente para a creación do léxico novo, recorréndose fundamentalmente a arcaísmos, lusismos e estranxeirismos pero tamén a neoloxismos.