Juan José Paso

Juan José Paso

Nome orixinal	(es) Juan José del Paso
Biografía
Nacemento	2 de xaneiro de 1758 Buenos Aires, Arxentina
Morte	10 de setembro de 1833 (75 anos) Montevideo, Uruguai
Lugar de sepultura	Cemitério da Recoleta (pt)
Deputado da Arxentina
Datos persoais
Educación	Universidade Nacional de Córdoba (pt) Colexio Nacional de Buenos Aires
Actividade
Lugar de traballo	Buenos Aires
Ocupación	avogado, político
Familia
Pais	Don Domingo del Passo Trenco   e Doña Maria Manuela Fernandez de Escandon y Astudillo

Juan José Paso, nado como Juan José Esteban do Pazo en Buenos Aires o 2 de xuño de 1758 e finado en San José de Flores o 10 de setembro de 1833, foi un doutor en Dereito e político das Provincias Unidas do Río da Prata, actual Arxentina, que promoveu a Revolución de Maio, argumentou legalmente a favor dos patriotas durante o Cabido Aberto do 22 de maio de 1810 e foi secretario da Primeira Xunta de Goberno, membro do Primeiro e Segundo Triunviratos, deputado do Congreso de Tucumán que declarou a Independencia da Arxentina en 1816 e redactor das Constitucións nacionais de 1819 e 1826.

Traxectoria

Inicios e carlotismo

Juan José Paso era fillo dun panadeiro galego chamado Domingo do Pazo, nado en Bugallido, no actual concello de Negreira, e emigrado a Buenos Aires, onde fixo unha modesta fortuna. Testemuño disto é a súa contribución á construción da igrexa de San Francisco, fronte ao solar onde estaba a súa casa.

Juan José estudou no colexio Monserrat de Córdoba, onde coñeceu a Juan José Castelli, tamén de orixe galega. Doutorouse en Dereito en 1779 pola Universidade de Córdoba, e permaneceu dous anos máis dando clases de Filosofía. Ao regresar a Buenos Aires foi nomeado catedrático de Filosofía no Real Colexio de San Carlos e axente fiscal da Real Facenda. Foi un dos fundadores da vila de San José de Flores, actual barrio de Flores, en Buenos Aires.

Os seus irmáns Vicente José, Francisco e Ildefonso colaboraron na Reconquista e Defensa da cidade cando se produciron as invasións inglesas, mentres que Juan José exerceu a súa profesión en Lima, capital do Virreinado do Perú, onde se establecera para facer algún negocio con pouca sorte, nunha mina de ouro.

De regreso ao Río da Prata, uniuse ao grupo de revolucionarios que aspiraban a unha maior autonomía do Vicerreinado do Río da Prata respecto de España. Como Manuel Belgrano e Juan José Castelli, era partidario do carlotismo e consideraba que este obxectivo podería acadarse coa coroación da princesa Carlota Xoaquina de Borbón, irmá do rei Fernando. VII e esposa do rei Xoán VI de Portugal.

Secretario da Primeira Xunta

O cabido aberto do 22 de maio de 1810 segundo Pedro Subercaseaux. Paso está representado tomando a palabra.

Participou na Revolución de Maio e destacou no cabido aberto do 22 de maio de 1810, proclamándose a favor da destitución do vicerrei Baltasar Hidalgo de Cisneros.

Á proposta do fiscal Manuel Genaro Villota, quen argumentaba que se debía esperar o pronunciamento das outras cidades, Paso respondeu que Buenos Aires tomaría as decisións en nome das demais en defensa do interese de todos e que inmediatamente despois, o resto das cidades deberían ser convocadas para que se expresasen sobre todo o actuado. Este argumento foi chamado polos historiadores como a tese da "irmá maior".

Deste xeito, Buenos Aires procedeu a destituír ao vicerrei do seu cargo mentres convocaba aos deputados das demais cidades do virreinado. Ao remate do cabido aberto, a fórmula de Paso chegou aos 20 votos que, sumados aos de Juan Nepomuceno Solá, Pascual Ruiz Huidobro, Cornelio Saavedra e Castelli, sumaron 155 votos a favor da destitución do vicerrei fronte a 69 que apoiaron a súa permanencia no cargo.

O 25 de maio foi nomeado secretario de Facenda da Primeira Xunta. Alí acompañou a maioría das propostas do outro secretario, Mariano Moreno. O 12 de xuño de 1810 cruzou a Montevideo para explicar a posición da Xunta ás autoridades da cidade, pero foi expulsado e enviado de novo a Buenos Aires, séndolle comunicado á Xunta que era descoñecido en Montevideo ata que recoñecese a soberanía do Consello de Rexencia.

Paso e Moreno foron os únicos que se opuxeron á incorporación dos deputados do interior á Xunta, pero tras a marcha de Moreno aliñouse co presidente desta, Cornelio Saavedra. Xunto con este e Domingo Matheu, foron os únicos membros da Primeira Xunta que permaneceron na Xunta Grande despois da Revolución do 5 e 6 de abril de 1811.

En setembro de 1811, integrou a deputación que asinou en Montevideo o armisticio co vicerrei Francisco Javier de Elío, polo que se deixaba ao goberno de Montevideo toda a Banda Oriental.

Os dous triunviratos

As desordes de finais de 1811 foron provocadas por grupos de activistas, entre os que había grupos de inimigos de Saavedra, así como un grupo dirixido polo propio Paso. O cabido substituíu a Xunta por un Triunvirato, do que formaron parte Feliciano Chiclana, Manuel de Sarratea e Juan José Paso. A finais de ano, o que quedaba da Xunta Grande foi expulsado de Buenos Aires.

O goberno quedou en mans dun dos seus secretarios, Bernardino Rivadavia, quen lle deu unha orientación vacilante pero represiva. Paso tivo serios altercados con Chiclana, e ambos dimitiron en abril de 1812, aínda que só se aceptou a dimisión de Paso. Este comezou entón a opoñerse ao Primeiro Triunvirato, e con cautela, pero con decisión, sacou á rúa os seus axitadores.

Cando chegaron a Buenos Aires as noticias da Batalla de Tucumán, vitoria clave obtida por Belgrano contradicindo expresamente as ordes de Rivadavia, o grupo de Paso e a Loxia Lautaro saíron á rúa. Tres rexementos, dirixidos por José de San Martín, ocuparon o centro da cidade e obrigaron á dimisión do Triunvirato.

No seu lugar, elixiuse un Segundo Triunvirato . Estaba integrado por Paso, Antonio Álvarez Jonte e Niolás Rodríguez Peña. Tampouco este novo goberno conseguiu gobernar por si só, ao estar dominado pola Loxia Lautaro. Con todo, conseguiron activar a guerra pola Independencia, tanto no Alto Perú como fronte a Montevideo, e convocar a Asemblea Xeral Constituínte do Ano XIII. Pero isto tamén estaba dominado pola Loxia. Paso foi, de novo, o primeiro en ser substituído, en abril de 1813.

O Directorio e a Declaración de Independencia

A mediados de 1814, Juan José Paso foi enviado nunha misión diplomática a Chile para buscar a Cornelio de Saavedra que era sospeitoso de conspirar, pero tivo que regresar a Bos Aires en vésperas do desastre de Rancagua. Ao ano seguinte participou no derrocamento de Carlos María de Alvear e foi nomeado Auditor Xeral de Guerra do Exército e despois foi o segundo Conselleiro Xeral do Goberno da Provincia de Tucumán .

En 1816, foi nomeado deputado por Buenos Aires no Congreso de Tucumán . Foi o seu secretario durante toda a súa existencia, e tivo a honra de ler a Acta de Independencia o 9 de xullo de 1816.

Deputado constituínte

Tras o traslado do Congreso a Buenos Aires, pronunciouse a favor da monarquía constitucional e participou na elaboración do Estatuto Provisional de Goberno de 1817 e da Constitución unitaria de 1819.

Foi tamén asesor do Director Supremo das Provincias Unidas do Río da Prata, José Rondeau, e salvou a vida ao almirante Guillermo Brown aconsellando ao seu xefe que o perdoase nun xuízo inxusto por deserción.

Baixo o goberno de Manuel de Sarratea, o seu adversario político, estivo brevemente preso. Foi deputado provincial en Buenos Aires entre 1822 e 1824, sendo presidente dese órgano lexislativo, e redactou as leis para a fundación do Banco de Desconto, o fomento da imprenta e a organización do Exército Nacional. Foi elixido deputado por Buenos Aires no Congreso de 1824, apoiando o nomeamento de Rivadavia como primeiro presidente das Provincias Unidas do Río da Prata e votou a Constitución arxentina de 1826.

Despois de 1827, non volveu aparecer en funcións públicas, pero apoiou os gobernos federais de Manuel Dorrego e Juan Manuel de Rosas dos que foi asesor.

Morte

Faleceu na localidade de San José de Flores o 10 de setembro de 1833 e os seus restos repousan no cemiterio da Recoleta, na cidade de Buenos Aires.

Véxase tamén

Ligazóns externas

• Biografía El Historiador de Felipe Pigna
• Biografía cementerio de la Recoleta (en inglés)