La Flaca

La Flaca
País	España
Lugar	Barcelona
Lingua	lingua castelá
Fundación	27 de marzo de 1869
Circulación
ISSN	2254-5700
Na rede
https://arca.bnc.cat/arcabib_pro/ca/consulta/registro.do?id=2054 e http://www.bnc.cat/digital/arca/index.php?fname=titols/flaca.htm
[ editar datos en Wikidata ]

Portada do nº 1

La Flaca: revista liberal e anticarlista, ou simplemente La Flaca, foi unha revista española de tipo satírico, de tendencia política republicana e federal, publicada en Barcelona durante o Sexenio Democrático, momento no que a recentemente estreada liberdade de prensa permitiu este tipo de publicacións.

De periodicidade semanal e, normalmente, de catro páxinas editouse en Barcelona, en lingua castelá, entre o 27 de marzo de 1869 e o 3 de marzo de 1876 e a súa difusión chegou a ser internacional ao se vender en Francia, Italia e Ultramar. Atribúeselle ser a introductora da litografía a cor, de xeito habitual, na prensa española que empregaba nas caricaturas satíricas sobre a situación política do momento o que provocou que, dado o seu ideario liberal e anticarlista, sufrira varias suspensións e para evitalas seguiu sendo editadas baixo diferentes cabeceiras como La Carcajada, La Risotada, La Risa, El Lío, La Madeja, La Madeja Política.

Foi considerada como a máis crítica e incisiva das revistas da súa época e entre os seus colaboradores destaca o seu principal caricaturista Tomás Padró i Pedret.

Análise

A denominación de La Flaca e da imaxe caricaturesca que se representa na primeira páxina, unha matrona escuálida con escudo e coroa de loureiro, acompañada dun león tamén escuálido, ironiza sobre a iconografía imposta durante o século XIX do emparellamento da matrona e o león, símbolos da alianza da monarquía e o pobo, querendo dar a entender que esta alianza quedou reducida á mínima expresión, é dicir, aos ósos.

Tamén se ten indicado que, co título, pretendía replicar a outra publicación, tamén de tipo satírico, pero de ideoloxía falsamente liberal e carlista, La Gorda (1868-1870) publicada en Madrid, pois era así como se denominaba coloquialmente a Isabel II.

Nas catro páxinas incluía na primeira e na última ilustracións a cor de tipo caricaturesco sobre as circunstancias políticas do momento, aparecendo os principais dirixentes políticos como Prim, Serrano ou Topete; é dicir, a nova casta política empoleirada pola "Gloriosa", aos que criticaba polas escasas reformas que se levaban a cabo e que estaban a levar a España (representada como unha muller famélica "fraca") ao desastre.

Era furibundamente antimonárquica, anticlerical e antigubernativa, especialmente criticaba a Prim por traer, de novo, a monarquía a España.

Traxectoria

Para evitar a censura, foi mudando de cabeceiras segundo a necesidade até distinguir 5 etapas:

Etapas e cabeceiras relacionadas con La Flaca

Etapa	Nome da cabeceira	Números	Principia	Finaliza	Observacións
1ª	La Flaca	1-100	27 de marzo de 1869	3 de setembro de 1871	Co nº 100 suspéndese por primeira vez a publicación, polo que comezará a mudar de nome de cabeceira.
2ª	La Carcajada	1-37	17 de xaneiro de 1872	31 de outubro de 1872	O nº 17 e o 19 son censurados e retirados ao que respostan dende a revista con novas cabeceiras para os substituír: La Risotada (2 números: o 1 e o 6 de xuño de 1872) e La Risa (1 número, o 15 de xuño de 1872).
3ª	La Flaca	38-84	7 de novembro de 1872	4 de outubro de 1873	Son 47 números que continúan coa numeración da anterior revista La Carcajada.
4ª	La Madeja Política	1-50	1 de novembro de 1873	19 de decembro de 1874	Os números do 15 ao 21 son substituídos por El Lío (publicará 7 números, do 7 de febreiro até o18 de abril de 1874). Reanúdase a numeración de La Madeja Política no n º 22.
5ª	La Madeja	1-22	2 de xaneiro de 1875	2 de marzo de 1876

Galería

• 
  Caricatura alusiva ao carlismo (agosto 1859)
• 
  Caricatura da IªRepública, publicada en 1873. Pi i Margall vese desbordado polo federalismo, representado nos cativos ataviados cos distintos traxes regionais, mentres Castelar intenta pór orde instruíndo os alumnos.
• 
  Caricatura alusiva ao Sexenio Democrático
• 
  Caricatura alusiva sobre a procura de pretendientes como rei.
• 
  Caricatura alusiva á poxa da monarquía.
• 
  Caricatura alusiva a independencia de Cuba
• 
  Caricatura sobre as desputas entre a república unitaria e a república federal

Véxase tamén

Bibliografía

• Almuíña, Celso (2015). Laguna Platero, Antonio; Reig Cruañes, Pepe, eds. La prensa satírica como instrumento de crítica política durante el siglo XIX. En: El humor en la historia de la comunicación en Europa y América. Col. Estudios. Nº 146 (Cuenca: Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha). pp. 33–34. ISBN 978-84-9044-131-2.

Outros artigos

• La Gorda

Ligazóns externas

• Ficha de La Flaca en ARCA (Arxiu de Revistes Catalanes Antigües).