Saltar ao contido

Pesimismo

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Un optimista e un pesimista, cadro do pintor Vladimir Makovsky, 1893.

Pesimismo (do latín pessimum, "o peor"), doutrina filosófica que sostén (invertendo a tese leibniziana) que vivimos no peor dos mundos posibles.

Dentro do contexto do pensamento occidental, esta idea xorde co chamado "pesimismo grego" ou coa doutrina do filósofo cirenaico Hexesias. Xa Plutarco refire, tomándoa de Aristóteles, a famosa lenda do Sileno, quen declara:

Unha vida vivida no descoñecemento dos propios males é a menos penosa. É imposible para os homes que lles suceda a mellor das cousas, nin que poidan compartir a natureza do que é mellor. Por isto é o mellor, para todos os homes e mulleres, non nacer; e o segundo logo disto -a primeira cousa que poden conseguir os homes- é, unha vez nados, morrer tan rápido como se poida. (Consolatio ad Apollonium, 27, 115B-C)

Con todo, a fundamentación máis ou menos sistemática do pesimismo ten lugar cos filósofos do irracionalismo do século XIX, tales como Schopenhauer, Mainländer, Eduard von Hartmann e Søren Kierkegaard, e algúns grandes poetas asumírono, como Giacomo Leopardi. Xa no século XX, enrólanse tamén nesta corrente de pensamento Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre e Emil Cioran.

É posible referirse tamén a certo contexto pesimista inherente ás relixións (particularmente o budismo), aínda que todas tenden, en maior ou menor medida, a garantir algún tipo de redención. Para o cristianismo, por exemplo, a esperanza é unha das chamadas virtudes teologales.

O pesimismo adhire, en consonancia co espírito de certas eséxesis bíblicas, á noción de que este mundo é a morada do mal. Por iso é polo que este concepto se relaciona, bastante frecuentemente, con doutrinas tales como o escepticismo, o nihilismo, o maniqueísmo, o ascetismo e ata o misticismo, entre outras.

Polo demais, a noción de pesimismo oponse ao concepto filosófico de optimismo.