Saltar ao contido

Río Níxer

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Modelo:Xeografía físicaRío Níxer
(ff) 𞤃𞤢𞥄𞤴𞤮 𞤔𞤢𞥄𞤤𞤭𞤦𞤢
(ha) كوَرَ
(yo) Ọya Editar o valor en Wikidata
Imaxe
Tiporío Editar o valor en Wikidata
Inicio
ContinenteÁfrica Editar o valor en Wikidata
País da cuncaGuinea Editar o valor en Wikidata
LocalizaciónGuinea Editar o valor en Wikidata
Final
Localizacióngolfo de Guinea Editar o valor en Wikidata
Editar o valor en Wikidata Mapa
 9°05′50″N 10°40′58″O / 9.0972, -10.6828
5°19′20″N 6°28′09″L / 5.3222, 6.4692
Afluentes
20
Conca hidrográficaNiger basin (en) Traducir Editar o valor en Wikidata
Características
Altitude200 m Editar o valor en Wikidata
Dimensións4.180 (lonxitude) km
Superficie da cunca hidrográfica2.117.700 km² Editar o valor en Wikidata
Medicións
Caudal8.630 m³/s Editar o valor en Wikidata
BNE: XX453549

O río Níxer é un longo río da África Occidental que flúe en direccións NE, SE e S a través de Guinea, Malí, Níxer, Benín e Nixeria, até desaguar no golfo de Guinea (océano Atlántico) formando o gran delta do Níxer. Ten unha lonxitude de 4180 km,[1] que o sitúan como o terceiro río máis longo de África —tras o Nilo e o Congo— e o 13.º máis longo do mundo. A súa orixe atópase nas Terras Altas de Guinea no sueste de Guinea preto da fronteira con Serra Leoa.[2][3] Drena tamén unha gran conca de 2.117.700 km²,[4] a undécima do mundo e a cuarta de África (avantaxada só pola do Nilo, o Congo e a do lago Chad).[5]

É un río navegable desde Bamaco (Malí), o que o converte na principal vía de comunicación, transporte e comercio entre os países da zona. O seu principal afluente é o río Benue. Na súa confluencia con outro dos seus afluentes, o Bani, no centro de Malí, o Níxer bifúrcase e forma un delta interior, unha área pantanosa duns 400 km de lonxitude. Nesta rexión atópanse cidades como Mopti, Sévaré e Djenné.

O Níxer en Koulikoro, Malí.

Etimoloxía

[editar | editar a fonte]

O nome de Níxer, que é o nome usado polos xeógrafos europeos, probablemente provén do termo bérberes usado polos tuaregs "ger-n-ger" que significa "río de ríos".[6]

O Níxer ten diferentes nomes nos distintos idiomas da rexión:

  • Fula: Maayo Jaaliba 𞤃𞤢𞥄𞤴𞤮 𞤔𞤢𞥄𞤤𞤭𞤦𞤢
  • Mandinga: Jeliba ߖߋ߬ߟߌߓߊ߬ or Joliba ߖߏ߬ߟߌߓߊ߬ "río grande"
  • Tuareg: Eġərəw n-Igərǝwăn ⴴⵔⵓ ⵏ ⴴⵔⵓⵏ "río de ríos"
  • Songai: Isa beri "o río"
  • Zarma: Isa Beeri "río grande"[7]
  • Hausa: Kwara كوَرَ
  • Nupe: Èdù
  • Ioruba: Ọia "chamado así pola deusa ioruba Ọia, que se cre que encarna o río»
  • Igbo: Orimiri or Orimili "auga grande"
  • Ijaw: Toru Beni "a auga do río"

O uso máis antigo do nome "Níxer" para o río é do explorador mourisco León o Africano[8] no seu Della descrittione dell’Africa et delle cose notabili che ivi sono, publicado en italiano en 1550.[Cómpre referencia] Non obstante, "Nigris" foi xa o nome dun río en África occidental, como mencionan Plinio o Vello e Solino, entre outros.[9] Se este río era o mesmo que o Níxer actual, ou si tratábase máis ben do río tamén coñecido como Ger (actualmente coñecido como Oued Guir, en Marrocos), é obxecto de debate. Dicíase que este Níxer dividía «África propiamente dita» da terra dos etíopes (occidentais) ao sur, e o seu nome (así como o do río Ger) podería provir da frase beréber «gr-n-grwn» que significa «río de ríos», como o nome actual tuareg do río Níxer.[10]

Os mapas medievais europeos aplicaban o nome de «Níxer» ao curso medio do río, na actual Malí, pero «Quorra» («Kworra») ao curso inferior na actual Nixeria, xa que naquela época non se recoñecía que fosen o mesmo río.[8] Cando as potencias coloniais europeas comezaron a enviar barcos ao longo da costa occidental de África nos séculos XVI e XVII, postulouse a miúdo que o río Senegal era o extremo marítimo do Níxer. Pensábase que o delta do Níxer, que desembocaba no Atlántico a través de pantanos de mangleirais e miles de brazos secundarios ao longo de máis de 160 km, pensábase que eran zonas húmidas costeiras. Foi só coas visitas no século XVIII de Mungo Park, quen viaxou polo río Níxer e visitou os grandes imperios sahelianos da súa época, que os europeos identificaron correctamente o curso do Níxer e estenderon o nome a todo o seu curso.

As nacións modernas de Nixeria e Níxer toman o seu nome do río, o que marca a disputa das reclamacións nacionais por parte das potencias coloniais da conca do río Níxer «superior», «inferior» e «medio» durante a conquista de África a finais do século XIX.

Xeografía

[editar | editar a fonte]
O gran recodo do río Níxer, visto desde o espazo, crea un arco verde a través do marrón do Sahel e a sabana. A masa verde da esquerda é o delta interior do Níxer, e no extremo esquerdo están os afluentes do río Senegal.
Casas de barro na illa central do lago Debo, un amplo tramo do río Níxer.

O río Níxer é un río relativamente claro, que transporta só unha décima parte de sedimentos que o Nilo porque as cabeceiras do Níxer atópanse en rochas antigas que proporcionan pouco limo.[11] Do mesmo xeito que o Nilo, o Níxer alágase anualmente; isto comeza en setembro, alcanza o seu punto máximo en novembro e termina en maio.[11] Unha característica inusual do río é o delta interior do Níxer, que se forma onde a súa pendente diminúe repentinamente.[11] O resultado é unha rexión de arroios trenzados, pantanos e grandes lagos; as inundacións estacionais fan que o delta sexa extremadamente produtivo tanto para a pesca como para a agricultura.

Neno traendo de volta a súa canoa no río Níxer (2022)

O río perde case dous terzos do seu caudal potencial no delta interior, entre Ségou e Tombouctou, debido á filtración e a evaporación. A auga do río Bani, que desemboca no delta en Mopti, non compensa as perdas. A perda media estímase en 31 km3/ano, pero varía considerablemente dun ano a outro.[12] Ao río únenselle varios afluentes, pero tamén perde máis auga por evaporación. A cantidade de auga que entraba en Nixeria estimábase en 25 km3/ano antes da década de 1980 e en 13,5 km3/ano durante a década de 1980.

O afluente máis importante é o río Benue, que se une ao Níxer en Lokoja (Nixeria). O volume total de afluentes en Nixeria é seis veces maior que a entrada en Nixeria, cun caudal preto da desembocadura do río de 177,0 km3/ano antes da década de 1980 e de 147,3 km3/ano durante a década de 1980.[12]

Mapa do Níxer, que mostra a súa conca hidrográfica e o seu «delta interior»."

O Níxer forma unha das rutas máis inusuais de calquera río importante, unha forma de búmerang que desconcertou aos geógrafos durante dous séculos. Nace nos montes Loma (Tembakounda), montañas fronteirizas entre Guinea e Serra Leoa, 240 km (150 millas) terra dentro desde o océano Atlántico, tomando primeiro dirección norte e logo nordeste, pasando por Bamaco (capital de Malí) e despois por Timbuctu, no medio do deserto do Sáhara, efectuando unha apertada curva en dirección sueste, pasando por Niamey, capital do Níxer, e servindo de fronteira entre este país e o Benín, para desaugar finalmente no golfo de Guinea, nun enorme delta no Sur de Nixeria.

Esta estraña xeografía produciuse aparentemente porque o río Níxer é a unión de dous antigos ríos. O Níxer superior, desde o nacemento ao oeste de Tombouctou até o recodo do río actual preto de Tombouctou, desembocaba nun lago agora seco ao nordés de Tombouctou, mentres que o Níxer inferior comezaba ao sur de Tombouctou e fluía cara ao sur até o golfo de Guinea. Co tempo, a erosión augas arriba do Níxer inferior provocou a captura do Níxer superior por parte do Níxer inferior.[13]

A parte norte do río, coñecida como o «recodo do Níxer», é unha zona importante porque é o río principal e a fonte de auga nesa parte do Sáhara. Isto converteuno no punto focal do comercio a través do Sáhara occidental e o centro dos reinos sahelianos de Malí e Gao. A conca do río Níxer que o rodea é unha das seccións fisiográficas distintivas da provincia de Sudán, que á súa vez forma parte da división fisiográfica masiva africana máis grande.

Conca de drenaxe

[editar | editar a fonte]

A conca do río Níxer, situada no oeste de África, cobre o 7,5 % do continente e esténdese por dez países.

Conca do río Níxer: áreas e precipitacións por país[12]

País Área do país

dentro da conca

Media de

precipitacións

na conca

(mm)

(km2) (%)
Alxeria Alxeria 193,449 8.5 20
Benín Benín 46,384 2.0 1,055
Burkina Faso Burkina Faso 76,621 3.4 655
Camerún Camerún 89,249 3.9 1,330
Chad Chad 20,339 0.9 975
Costa do Marfil Costa do Marfil 23,770 1.0 1,466
Guinea Guinea 96,880 4.3 1,635
Malí Malí 578,850 25.5 440
Níxer Níxer 564,211 24.8 280
Nixeria Nixeria 584,193 25.7 1,185
Conca do Níxer 2,273,946 100.0 690
Río Níxer en Bomadi

Estacións hidrométricas do río Níxer[14][15] [16][1]

Estación Quilómetro

do río


(rkm)

Altitude

(m)

Tamaño da cunca

(km2)

Descarga media plurianual
Ano

medida

(m3/s) (km3)
Delta do Níxer 0 0 2,273,946 1914 7,922.3 250
Baixo Níxer
Onitsha 270 14 2,240,019 1914 6,470.8 204
Lokoja 480 34 2,204,500 1914 5,754.7 182
Baro 600 47 1,845,300 1914 2,349.8 74
Jebba 810 73 1,751,000 1970 1,457.3 46
Kainji Dam 900 100 1,711,300 1970 1,153.9 36
Níxer medio
Gaya 1,120 156 1,404,600 1929 1,086.7 34
Malanville 1,130 157 1,399,238 1929 1,086.7 34
Niamey 1,420 176 791,121 1929 893.4 28
Ansongo 1,770 241 647,527 1949 806.8 26
Gao 1,860 245 549,876 1947 875.6 28
Tombouctou 2,460 256 382,469 1975 950.7 30
Delta interior
Diré 2,540 257 372,588 1924 1,113 35
Mopti 2,900 261 308,186 1922 1,742.9 55
Alto Níxer
Ké Macina 3,050 271 143,361 1945 1,330 42
Ségou 3,200 280 132,838 1945 1,344.5 42
Koulikoro 3,440 289 119,029 1907 1,351 43
Bamaco 3,500 316 114,800 1907 1,371.2 43
Siguiri 3,600 337 67,631 1967 919 29
Kouroussa 3,800 357 18,900 1950 232 7
Faranah 4,040 424 3,196 1950 69.5 2

Caudal medio, mínimo e máximo do río Níxer en Koulikoro (Níxer superior), Niamey (Níxer medio) e Lokoja (Níxer inferior). Período do 01/06/2000 ao 31/05/2024.[17][18][19][20]

Ano da auga Descarga (m3/s)
Koulikoro Niamey Lokoja
Min Media Max Min Media Max Min Media Max
2000/01 149 1,150 3,860 70.6 942 1,810 2,112 8,504 32,080
2001/02 140 1,270 5,520 48.9 895 1,680 2,157 5,338 18,885
2002/03 177 904 3,120 90.4 796 1,610 2,000 5,297 17,012
2003/04 92.7 1,230 5,210 21.6 922 1,870 1,592 6,225 19,025
2004/05 120 876 3,370 59 890 1,880 2,107 5,683 16,098
2005/06 121 1,060 3,400 73.9 856 1,660 1,801 4,849 13,792
2006/07 143 1,111 3,631 47.4 855 1,710 1,781 5,291 19,389
2007/08 34.2 962 4,854 33.2 925 1,840 2,227 6,767 19,941
2008/09 135 1,443 4,837 34 945 1,830 1,535 6,161 20,426
2009/10 142 1,302 4,660 2,101 7,637 20,534
2010/11 170 1,260 3,916 2,166 7,225 21,272
2011/12 92 924 3,912 801 1,835 5,736 16,912
2012/13 149 1,146 4,562 73 1,115 2,492 1,731 8,612 31,692
2013/14 137 1,080 6,297 852 1,546 5,783 16,430
2014/15 104 863 3,695 53 752 1,542 1,570 6,352 19,664
2015/16 129 1,002 3,719 53 958 2,123 1,753 6,054 27,285
2016/17 106 974 5,845 1,059 2,550 7,272 20,613
2017/18 77 677 2,338 107 801 1,791 2,058 6,781 21,020
2018/19 43 1,256 7,555 1,223 2,046 7,900 25,612
2019/20 174 933 4,158 10 1,060 2,677 1,594 8,751 24,800
2020/21 66 999 5,023 58 1,418 3,398 2,131 7,570 28,082
2021/22 77 824 3,275 135 1,106 2,121 2,021 5,913 17,688
2022/23 66 891 3,851 44 1,074 1,869 1,997 8,288 33,136
2023/24 55 748 3,401 44 874 1,595 2,107 7,491 20,578

Caudal medio do río Níxer no delta do Níxer (período de 2010 a 2018):[21]

Ano Caudal medio
(km3) (m3/s) (cfs)
2010 288.1 9,130 322,410
2011 245.7 7,786 274,960
2012 320.3 10,150 358,440
2013 224.4 7,111 251,120
2014 251.2 7,960 281,110
2015 235.3 7,456 263,320
2016 286.8 9,088 320,950
2017 270.9 8,585 303,160
2018 311.6 9,874 348,700
2010–2018 270.5 8,572 302,710

Río Níxer en Lokoja

[editar | editar a fonte]

Caudal medio, mínimo e máximo do río Níxer en Lokoja (de 1946 a 2023):[22][17][18][19][20]

Ano da auga Desgarga (m3/s) Ano da auga Desgarga (m3/s)
Min media Max Min media Max
1946/47 788 4,824 16,600 1985/86 1,110 4,601 15,800
1947/48 1,010 6,258 21,000 1986/87 1,210 4,027 11,400
1948/49 915 6,427 20,900 1987/88 1,390 3,849 11,800
1949/50 842 5,849 19,200 1988/89 1,070 4,615 15,100
1950/51 935 4,755 15,000 1989/90 1,110 5,589 16,300
1951/52 1,290 6,662 20,400 1990/91 1,790 5,045 14,800
1952/53 2,260 5,674 18,300 1991/92 1,770 6,387 18,400
1953/54 1,840 6,405 18,500 1992/93 1,930 5,570 15,300
1954/55 2,130 7,733 24,900 1993/94 1,949 4,908 11,895
1955/56 2,400 8,247 24,600 1994/95 1,945 5,915 20,418
1956/57 1,870 5,394 18,100 1995/96 1,945 6,284 17,713
1957/58 1,480 7,769 23,600 1996/97 2,103 6,020 19,914
1958/59 2,020 4,828 14,700 1997/98 2,406 5,677 15,548
1959/60 1,530 5,228 18,300 1998/99 2,315 7,175 23,491
1960/61 1,250 6,707 22,200 1999/00 2,618 7,652 23,090
1961/62 979 4,912 15,500 2000/01 2,112 8,504 32,080
1962/63 1,150 7,101 24,100 2001/02 2,157 5,338 18,885
1963/64 1,710 6,764 20,500 2002/03 2,000 5,297 17,012
1964/65 1,160 6,128 20,800 2003/04 1,592 6,225 19,025
1965/66 1,310 5,914 18,600 2004/05 2,107 5,683 16,098
1966/67 1,320 6,545 20,000 2005/06 1,801 4,849 13,792
1967/68 928 5,812 19,700 2006/07 1,781 5,291 19,389
1968/69 1,720 6,558 18,800 2007/08 2,227 6,767 19,941
1969/70 1,630 7,927 23,500 2008/09 1,535 6,161 20,426
1970/71 1,640 6,229 20,100 2009/10 2,101 7,637 20,534
1971/72 1,270 5,360 17,600 2010/11 2,166 7,225 21,272
1972/73 1,410 4,489 14,400 2011/12 1,835 5,736 16,912
1973/74 839 3,698 12,200 2012/13 1,731 8,612 31,692
1974/75 832 5,275 17,100 2013/14 1,546 5,783 16,430
1975/76 1,300 5,848 19,600 2014/15 1,570 6,352 19,664
1976/77 1,320 5,136 12,000 2015/16 1,753 6,054 27,285
1977/78 1,310 4,662 15,500 2016/17 2,550 6,555 20,613
1978/79 1,080 5,636 17,000 2017/18 2,058 6,781 21,020
1979/80 1,210 5,510 17,800 2018/19 2,046 7,900 25,612
1980/81 1,400 5,215 16,700 2019/20 1,594 8,751 24,800
1981/82 1,340 5,312 18,400 2020/21 2,131 7,570 28,082
1982/83 1,330 4,270 11,600 2021/22 2,021 5,913 17,688
1983/84 862 2,877 9,180 2022/23 1,997 8,288 33,136
1984/85 862 3,058 8,490 2023/24 2,107 7,491 20,578

Como parte da rexión do Sahel da África Occidental, o río Níxer ten un clima cálido caracterizado por temperaturas moi altas durante todo o ano; unha estación seca longa e intensa de outubro a maio; e unha estación chuviosa breve e irregular vinculada ao monzón da África Occidental.[23]

Actividade comercial ao longo da beira do río en Boubon, en Níxer

Coñecemento extraafricano

[editar | editar a fonte]

Os portugueses João de Santarém e Pedro Escobar alcanzaron a foz do río Níxer en 1471.

A gran confusión entre os europeos, que crían que podía ser o mesmo río Senegal, ou relacionado co Nilo, non foi disipada até que foi explorado en 1830 por Richard Lander. Entre 1866 e 1867, vindo desde o Sáhara, o explorador alemán Gerhard Rohlfs, percorreuno en grande tramo, ata conseguir saír pola súa desembocadura.

Afluentes

[editar | editar a fonte]

Destacan o Bani e o Benue.

O río Níxer e os seus afluentes
Tramo País Ramal Nome afluente Desembocadura Lonxitude (km) Conca (km²) Caudal (m³/s) Países que atravesa
Curso Superior Guinea I - Río Niantan Río Níxer Guinea
- D Río Mafou Río Níxer Guinea
- D Río Niandan Río Níxer 190 Guinea
- D Río Milo Río Níxer Guinea
I - Río Tinkisso Río Níxer 268 18.700 181 Guinea
Malí - D Río Ié Río Níxer Guinea e Malí
- D Río Sankarani Río Níxer 400 34.200 286 Costa do Marfil, Guinea e Malí
Delta interior Malí - D Río Bani Río Níxer 775 Guinea
- - - Río Baoulé Río Bakoye / Río Senegal Malí
- - - Río Bagoé Río Níxer 350 33.430 170 Costa do Marfil e Malí
- - - Río Banifing Río Níxer Malí
Curso Medio Nixer - D Río Gorouol Río Níxer 465 Burkina Faso e Níxer
- D Río Dargol Río Níxer Burkina Faso e Níxer
- D Río Sirba Río Níxer Burkina Faso e Níxer
- - Río Goroubi Río Níxer 300 18.000 6 Burkina Faso e Níxer
- - Río Diamangou Río Níxer
- D Río Tapoa Río Níxer Burkina Faso e Níxer
Benín-Níxer - D Río Mekrou Río Níger 410 Burkina Faso, Níxer e Benín
- D Río Alibori Río Níxer Benín
- D Río Sota Río Níxer 250 15.000 31 Benín
Benín-Níxer-Nixeria I - Río Tondigamé Goulbi Río Níger Níxer
Curso Bajo Nixeria I - Río Sokoto Río Níxer Nixeria
- - - Río Zamfara Río Sokoto Nixeria
- - - Río Gulbin Ka Río Sokoto Nixeria
I - Río Malendo Río Níxer Nixeria
I - Río Kontagora Río Níxer Nixeria
- D Río Eri Río Níxer Nixeria
- D Río Moshi Río Níxer Nixeria
I - Río Eku Río Níxer Nixeria
- D Río Awuir Río Níxer Nixeria
I - Río Kaduna Río Níxer 550 Nixeria
I - Río Gabko Río Níxer Nixeria
I - Río Gurara Río Níxer Nixeria
I - Río Benue Río Níxer 1.370 Nixeria e o Camerún
- - - Río Gongola Río Sokoto Nixeria
- - - Río Donga Río Sokoto Nixeria
- - - Río Taraba Río Sokoto Nixeria
- - - Río Katsina-Ala Río Sokoto Nixeria
I - Río Anambra Río Níxer Nixeria
- - Río Forcados (efluente) Golfo de Guinea 198 Nixeria
- - Río Nun (efluente) Golfo de Guinea Nixeria
  1. 1,0 1,1 Inger, Andersen; Ousmane, Dione; Martha, Jarosewich-Holder; Jean-Claude, Olivry; Katherin, George Golitzen (2005). The Niger River Basin - A Vision for Sustainable Management. World Bank. ISBN 9780821362037. Arquivado dende o orixinal o 2023-01-04. Consultado o 27 de xaneiro do 2025. 
  2. "Niger River". geography.name. Arquivado dende o orixinal o 26 de abril de 2021. Consultado o 27 de xaneiro do 202521. 
  3. Thompson, Samuel (2005). "Niger River". En McColl, R. W. Encyclopedia of World Geography. Facts On File, Inc. p. 665. ISBN 9780816072293. 
  4. Gleick, Peter H. (2000). The World's Water, 2000-2001: The Biennial Report on Freshwater. Island Press. p. 33. ISBN 978-1-55963-792-3 – vía Internet Archive. 
  5. Gleick, Peter H. (2000). The World's Water, 2000-2001: The Biennial Report on Freshwater. Island Press. pp. 33. ISBN 1559637927. ; dispoñible en liña en Google Books
  6. Fuglestad, Finn. (1983). A history of Niger : 1850-1960. Cambridge University Press. ISBN 0-521-25268-7. OCLC 757218390. Consultado o 27 de xaneiro do 2025. 
  7. Idrissa, Abdourahmane; Decalo, Samuel (June 1, 2012). Historical Dictionary of Niger (4th ed.). Plymouth, UK: Scarecrow Press. p. 274. ISBN 978-0810860940. 
  8. 8,0 8,1 Cana, Frank Richardson (1911). "Niger". En Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica 19 (11ª ed.). Cambridge University Press (en inglés). p. 676. 
  9. "Dictionary of Greek and Roman Geography (1854), NIGEIR". www.perseus.tufts.edu. Arquivado dende o orixinal o 2024-04-01. Consultado o 2024-04-01. 
  10. Hunwick, John O. (2003) [1999]. Timbuktu and the Songhay Empire: Al-Sadi's Tarikh al-Sudan down to 1613 and other contemporary documents. Leiden: Brill. p. 275 Fn 22. ISBN 978-90-04-11207-0. 
  11. 11,0 11,1 11,2 Reader 2001, p. 191.
  12. 12,0 12,1 12,2 "Irrigation potential in Africa: A basin approach, The Niger Basin". www.fao.org. FAO. 1997. Consultado o 28 de xaneiro do 2025. 
  13. Tom L. McKnight; Darrel Hess (2005). "16, "The Fluvial Processes"". Physical Geography: A Landscape Appreciation (8th ed.). Upper Saddle River, New Jersey: Pearson, Prentice Hall. p. 462. ISBN 978-0-13-145139-1. 
  14. "GRDC". Arquivado dende o orixinal o 2023-01-11. Consultado o 30 de xaneiro do 2025. 
  15. "Niger". Arquivado dende o orixinal o 2024-04-01. Consultado o 30 de xaneiro do 2025. 
  16. "Niger River". 14 de xuño de 2023. Arquivado dende o orixinal o 30 de decembro de 2022. Consultado o 30 de xaneiro do 2025. 
  17. 17,0 17,1 "Niger-Hycos". 2022. Arquivado dende o orixinal o 2023-02-01. Consultado o 16 de febreiro do 2025. 
  18. 18,0 18,1 Tommaso, Abrate; Prof. Pierre, Hubert (2007). "Essai de segmentation des sèries annuelles des dèbits du Niger aux stations de Koulikoro, Niamey at Lokoja" (PDF). [Ligazón morta]
  19. 19,0 19,1 "AUTORITE DU BASSIN DU NIGER". 
  20. 20,0 20,1 "BILAN HYDROLOGIQUE DU BASSIN DU NIGER ANNEE 2023/2024". Arquivado dende o orixinal o 2024-09-17. Consultado o 2024-09-17. 
  21. Water Accounting in the Niger River Basin. 2020. ISBN 978-92-5-133378-5. doi:10.4060/cb1274en. 
  22. "Liste des stations avec des mesure de type Debit et du groupe NIGERIA". [Ligazón morta]
  23. Kiley, Penny (2011-12-01). "Climate change, water and conflict in the Niger river basin". International Alert (en inglés). Arquivado dende o orixinal o 2023-10-04. Consultado o 28 de xaneiro do 2025. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]