Saltar ao contido

Talín

Editar as ligazóns
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Talín.
Modelo:Xeografía políticaTalín
Tallinn (et) Editar o valor en Wikidata
Bandeira
Bandeira
Brasón
Brasón
Vista nocturna
Imaxe
Localización
lang=gl Editar o valor en Wikidata Mapa
 59°26′14″N 24°44′42″L / 59.4372, 24.745
PaísEstonia
CondadosCondado de Harju Editar o valor en Wikidata
Capital de
Estonia (1991–) Editar o valor en Wikidata
Poboación
Poboación457.572 (2024) Editar o valor en Wikidata (2.871,13 hab./km²)
Xeografía
Superficie159,37 km² Editar o valor en Wikidata
Bañado porGolfo de Finlandia Editar o valor en Wikidata
Altitude28 m Editar o valor en Wikidata
Datos históricos
CreaciónAntes de 1154 Editar o valor en Wikidata
Evento clave
1221asedio de Talín
21 de agosto de 1570asedio de Reval de 1570-1571
18 de agosto de 1710asedio de Reval de 1710 Editar o valor en Wikidata
Organización política
• Alcalde Editar o valor en WikidataMihhail Kõlvart (2019–) Editar o valor en Wikidata
Membro de
Identificador descritivo
Código postal10111 Editar o valor en Wikidata
Fuso horario
Prefixo telefónico64 Editar o valor en Wikidata
Outro
Irmandado con
Vilnius (1993–) Editar o valor en Wikidata
Sitio webtallinn.ee Editar o valor en Wikidata
Facebook: CityOfTallinn Twitter: tallinnofficial Instagram: tallinnalinn LinkedIn: tallinn-city-office BNE: XX453073 Editar o valor en Wikidata

Talín[1] ou Tallin[2] (en estoniano: Tallinn, antigamente: Reval) é a capital e a cidade máis poboada de Estonia. Situada nunha baía do norte do país, na beira do golfo de Finlandia do mar Báltico, ten unha poboación de aproximadamente 461 000 habitantes (segundo datos de 2025)[3] e atópase administrativamente no condado de Harju. Talín é o principal centro gobernamental, financeiro, industrial e cultural de Estonia. Atópase a 187 km ao noroeste da segunda cidade máis grande do país, Tartu; porén, só a 80 km ao sur de Helsinqui, Finlandia, tamén a 320 km ao oeste de San Petersburgo, Rusia, a 300 km ao norte de Riga, Letonia, e a 380 km ao leste de Estocolmo, Suecia. Desde o século XIII ata a primeira metade do século XX, Talín foi coñecida na maior parte do mundo polas variantes do seu outro nome histórico, Reval.[4]

Talín recibiu os dereitos da cidade de Lübeck en 1248;[5] porén, a evidencia máis antiga de asentamentos humanos na zona remóntase a hai case 5 000 anos.[6] A poboación nativa medieval do que hoxe é Talín e o norte de Estonia foi unha das últimas civilizacións "pagás" de Europa en adoptar o cristianismo despois das cruzadas do norte sancionadas polo Papa no século XIII.[7][4] A primeira reclamación rexistrada sobre o lugar foi presentada por Dinamarca despois dunha incursión exitosa en 1219 dirixida polo rei Valdemar II, seguida dun período de alternancia de gobernantes escandinavos e teutóns. Debido á situación estratéxica á beira do mar, o seu porto converteuse nun importante centro comercial, especialmente entre os séculos XIV e XVI, cando Talín adquiriu importancia como a cidade membro máis ao norte da Liga Hanseática.[4] A cidade vella de Talín é unha das cidades medievais mellor conservadas de Europa e está catalogada como Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.[8]

En 2012, Talín tiña o maior número de novas empresas por persoa entre todas as capitais e cidades máis grandes de Europa.[9] Talín é o berce de moitas empresas internacionais de alta tecnoloxía, incluíndo Skype e Wise.[10][4] A cidade é o fogar da sede da axencia IT da Unión Europea,[11] e do Centro Cooperativo de Excelencia en Ciberdefensa da OTAN. En 2007, Talín figuraba entre as 10 mellores cidades dixitais do mundo,[12] e en 2022 tamén figuraba entre as mellores 10 "cidades europeas medianas do futuro".[13]

Historia

[editar | editar a fonte]
Igrexa Ortodoxa Alexander Nevsky.

As primeiras pegadas de ocupación humana da zona atópanse no segundo milenio antes da nosa era. Nos séculos IX e X Talín era un centro comercial importante. En 1219 a vila foi conquistada polas tropas danesas que constrúen unha fortaleza en pedra para defendela. Durante a Idade Media a vila era membro da Hansa, en 1346 pasou á Orde dos Cabaleiros Teutónicos, en 1561 pasou aos suecos e en 1710 aos rusos. Foi bombardeada durante a segunda guerra mundial.

Poboación

[editar | editar a fonte]

A poboación da cidade é de preto de 500.400 habitantes (2000), rexistrados 401.694 (marzo de 2005).

De acordo co Eurostat, a axencia de estatística da Unión Europea, de tódalas cidades capitais dos países membros da UE, Talín ten a maior porcentaxe de nacionais de fóra da UE: o 27,8% da poboación non é cidadá da UE. Isto se debe ó gran número de rusos, que participaran na migración planeada doutras repúblicas da Unión Soviética para Talín e para outras localidades do norte de Estonia. Actualmente, moitos destes emigrantes, así como os seus descendentes, aínda non teñen a cidadanía estoniana. As leis de nacionalidade estonianas tratan de preserva-la identidade nacional, excluíndo moitos cidadáns de orixe rusa da cidadanía.

Na cidade a lingua maioritaria é a lingua estoniana, nativa do país (parte do grupo das linguas ugrofinesas), próxima á lingua finesa, xunto co ruso. O inglés e o propio finés tamén son bastante comprendidos na cidade.

Evolución da poboación:

1816: 12.000

1834: 15.300

1851: 24.000

1881: 45.900

1897: 58.800

1925: 119.800

1989: 500.000

2000: 400.400

Cultura e educación

[editar | editar a fonte]
Praza principal de Talín.
Murallas da cidade.

Ademais de Talín, a cidade posúe outros nomes históricos como: Koluvan, Lindanise, Lindanisa (Lindanäs), xunto con algunhas variacións de "Reval" — Revalia, Revel e Reveln. A orixe do nome "Tallinn" segue a debaterse, aínda que se sabe que é de orixe estoniana. Algúns pensan que deriva de "Taani-linn" (que significa "Cidade dinamarquesa"), ou de "Talu linn" (que significa "Cidade agrícola").

Talín é sede da Universidade Tecnolóxica de Talín, ademais doutras institucións de educación superior, como por exemplo:

  • Universidade Pedagóxica de Talín
  • Academia Estoniana da Música
  • Academia Estoniana da Arte
  • Academia Estoniana da Defensa do Estado
  • Instituto de Teoloxía da Igrexa Evanxélica Luterana Estoniana

Deportes

[editar | editar a fonte]

Durante os Xogos Olímpicos de 1980 levouse a cabo unha regata en Talín. Co gallo dos xogos creáronse moitas construcións para as olimpíadas, como por exemplo o Salón Municipal, o Hotel Olímpico, a Oficina Postal e o Centro de Regatas. Grazas ás olimpíadas, a baía de Talín, ata entón moi contaminada, sufriu un gran cambio ó comezarse a depuración das augas fecais e dos refugallos da industria antes verquidos directamente ao mar Báltico.

Xeografía

[editar | editar a fonte]
Vista da costa e o porto de Talín.

Talin está situada na costa sur do Golfo de Finlandia, no centronorte de Estonia. O principal porto mercante do país atópase en Talín (porto de Muuga).

O maior lago de Talín é o lago Ülemiste (9.6 km²), a principal fonte da auga potábel da cidade. O lago Harku é o segundo maior lago de Talín cunha área de 1´6 km². Ó contrario de moitas cidades, o principal río de Talín atópase en Pirita, arrabalde da cidade na que as beiras do río están protexidas grazas á súa beleza natural.

O punto máis alto da cidade atópase a 64 metros por enriba do nivel do mar, o cumio está situado no distrito de Nõmme, no suroeste da cidade.

A cidade de Talín posúe unha costa de 46 quilómetros, constituída por tres grandes penínsulas: a península de Kopli, a península de Paljassaare e a península de Kakumäe.

Transportes

[editar | editar a fonte]
Imaxe do aeroporto de Talín.
Imaxe dun dos tranvías de Talín.

Aéreo

[editar | editar a fonte]

Talín posúe un aeroporto, situado aproximadamente a 4 km nos arrabaldes da cidade. Ademais de conexións regulares a varios aeroportos de Europa, ten un servizo de helicóptero a Helsinqui, que é coñecido como a conexión máis rápida existente entre dúas cidades capitais.

Terrestre

[editar | editar a fonte]

A cidade ten conexións ferroviarias a varias cidades, como Tartu, Pärnu, Narva, Riga, Moscova, e San Petersburgo. Tamén existen autobuses cara a estes destinos e outras partes do país.

Talín está conectada a Polonia pola estrada coñecida como "Vía Báltica", que percorre Estonia, Letonia, Lituania e Polonia.

Transbordadores

[editar | editar a fonte]

Varios transbordadores conectan a Talín con Helsinqui (Finlandia), Estocolmo (Suecia), Åland (Finlandia), San Petersburgo (Rusia) e Rostock (Alemaña).

Talín é un importante centro de compra para os finlandeses, os cales atravesan o golfo de Finlandia con transbordadores de alta velocidade. Os prezos das bebidas alcólicas en Estonia son moito máis baixos que en Finlandia, que grava con impostos altísimos as bebidas alcólicas. Debido a iso, moitos finlandeses fan viaxes dun día para comprar bebidas e produtos de saúde que non son cubertos polos servizos sociais finlandeses (como por exemplo, os lentes).

Cidades irmás

[editar | editar a fonte]
Predecesor:
Alemaña Essen
Hungría Pécs
Istambul
Capital Europea da cultura
xunto con Finlandia Turku
2011 		Sucesor:
Portugal Guimarães
Eslovenia Maribor

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Varios. Universidade de Vigo, ed. "Lingua galega. Dúbidas lingüísticas." (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 01 de xuño de 2014. Consultado o 7 de xuño de 2013. 
  2. ↑ Goretti Sanmartín Rei et al. Servizo de Normalización Lingüística, Universidade da Coruña, ed. Criterios para o uso da lingua (PDF). ISBN 84-9749-199-8. 
  3. ↑ "Population by sex, age and place of residence after the 2017 administrative reform, 1 January". Statistics Estonia. Arquivado dende o orixinal o 14 de xullo de 2021. Consultado o 10 de febreiro de 2024. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Spray, Aaron (30 de xaneiro de 2023). "Why Estonia's Historic Capital City Of Tallinn Is Worth Visiting". Thetravel.com. Arquivado dende o orixinal o 5 de marzo de 2023. Consultado o 5 de marzo de 2023. 
  5. ↑ "Tallinn on noorem, kui õpikus kirjas!". Delfi. 28 de outubro de 2003. Arquivado dende o orixinal o 29 de agosto de 2017. Consultado o 6 de xullo de 2017. 
  6. ↑ "Villu Kadakas: pringlikütid Vabaduse väljakul". 25 de abril de 2009. Arquivado dende o orixinal o 16 de agosto de 2011. Consultado o 6 de xullo de 2017. 
  7. ↑ "Country Profile – LegaCarta". Arquivado dende o orixinal o 22 de setembro de 2020. Consultado o 26 de novembro de 2019. 
  8. ↑ "Historic Centre (Old Town) of Tallinn". UNESCO World Heritage Centre. 7 de decembro de 1997. Arquivado dende o orixinal o 5 de xaneiro de 2020. Consultado o 29 de setembro de 2013. 
  9. ↑ Rooney, Ben (14 de xuño de 2012). "The Many Reasons Estonia Is a Tech Start-Up Nation". The Wall Street Journal. Arquivado dende o orixinal o 25 de marzo de 2019. Consultado o 11 de marzo de 2017. 
  10. ↑ Germany, SPIEGEL ONLINE, Hamburg (14 de marzo de 2015). "Start-ups in Tallinn: Estland, das Silicon Valley Europas? – SPIEGEL ONLINE – Netzwelt". Der Spiegel. Arquivado dende o orixinal o 25 de marzo de 2019. Consultado o 28 de abril de 2016. 
  11. ↑ Ingrid Teesalu (9 de xuño de 2011). "It's Official: Tallinn To Become EU's IT Headquarters". ERR. Arquivado dende o orixinal o 2 de novembro de 2011. Consultado o 27 de abril de 2012. 
  12. ↑ "Tech capitals of the world". The Age. 15 de maio de 2012. Arquivado dende o orixinal o 22 de abril de 2012. Consultado o 20 de maio de 2012. 
  13. ↑ Hankewitz, Sten (17 de marzo de 2022). "Tallinn in the top ten of the "Europe's cities of the future" ranking". Estonian World. Consultado o 7 de outubro de 2022. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Talín&oldid=7027140»