Xoán I de Castela

Xoán I de Castela
	;
Biografía
Nacemento	24 de agosto de 1358 ; Épila, España
Morte	9 de outubro de 1390 (32 anos); Alcalá de Henares, España
Causa da morte	morte accidental, caída de cabalo
Lugar de sepultura	Sepulcher of John I of Castile (en)
Monarca de Castela e León
	1379 – 1390 ; ← Henrique II de Castela – Henrique III de Castela →
Rei Coroa de Castela
Señor de Biscaia
Datos persoais
Relixión	Catolicismo
Actividade
Ocupación	guerreiro, político
Outro
Título	Señor de Biscaia ; Rei de Castela ; Rei de León ; Señor de Cuéllar ; Señor de Molina ; Rei de Galicia
Familia	Casa de Trastámara
Cónxuxe	Beatriz de Portugal (1383 (Gregoriano)–); Leonor de Aragón e de Sicilia (1375 (Gregoriano)–)
Fillos	Henrique III de Castela; () Leonor de Aragón e de Sicilia; Fernando I de Aragón; () Leonor de Aragón e de Sicilia; Miguel de Castela e Leão (disputado); () Beatriz de Portugal
Pais	Henrique II de Castela e Xoana Manuel de Villena
Irmáns	Fadrique de Castilla; Leonor de Trastámara; Beatriz de Castilla; Afonso, conde de Gijón e Noronha; Leonor de Castilla la de los Leones; Pedro Enríquez de Castilla; Henry of Castile; Inés Enríquez de Castilla; Isabel Enríquez de Castilla
Descrito pola fonte	Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron; Encyclopædia Britannica

Xoán I de Trastámara (nado en Épila, Zaragoza en 1358 e finado en Alcalá de Henares en 1390) foi rei de Castela entre o 24 de agosto de 1379 e o 9 de outubro de 1390.

Foi o segundo rei da dinastía de Trastámara, fillo de Henrique II o das Mercés e de Xoana, filla de Xoán Manuel de Villena, cabeza dunha rama máis nova da casa real de Castela. Naceu en Aragón durante o desterro do seu pai cando aínda non era rei. Foi o derradeiro rei castelán coroado solemnemente. Despois del, os monarcas asumiron a dignidade real por proclamación e aclamación.

Traxectoria

Casou con Leonor de Aragón, filla de Pedro IV o Cerimonioso, en Soria en 1375. Desta unión naceron:

Henrique o Doente (1379 - 1406), rei de Castela como Henrique III;
Fernando o de Antequera (1380 - 1416), rei de Aragón como Fernando I.

Ó morrer Leonor, casou con Beatriz de Portugal, herdeira do trono de Portugal. Desta unión naceu Miguel, morto de neno.

Ó falecer sen herdeiros varóns o rei Fernando I de Portugal, pai da súa segunda esposa, Xoán I optou ó trono, quedando Pedro González, o seu aio, como un dos rexentes de Castela en 1384.

Ó ano seguinte, Xoán foi á guerra contra Xoán de Avis, fillo bastardo de Pedro I de Portugal e por tanto medio irmán de Fernando I. Esa guerra rematou na desastrosa derrota de Aljubarrota, na que, trala desbandada das tropas castelás, conseguiu salvar a vida grazas ao seu aio, que faleceu.

Guerra dos Cen Anos

Artigo principal: Guerra dos Cen Anos.

Henrique II recibira a axuda de cabaleiros franceses dirixidos polo propio Bertrand Du Guesclin durante o seu enfrontamento con Pedro I o Cruel. A vitoria final de Henrique na guerra civil castelá brindou a Francia un poderoso aliado no plano naval. Tanto Henrique como o seu fillo Xoán enviaron a armada castelá, que destruíu a escuadra inglesa en La Rochelle (1372) e saqueou numerosos portos ingleses (como Rye, Rotingdean, Lewes, Folkestone, Plymouth, Portsmouth, Wight ou Hastings) entre 1377 e 1380, ano en que o almirante castelán Fernando Sánchez de Tovar chegou mesmo a ameazar Londres. Sir Ricardo Knolles en 1360 e o duque de Lancaster, Xoán de Gante, en 1363 formaron corpos expedicionarios que atacaron o continente, pero foron detidos.

Mantivo amizade con Carlos III de Navarra, casado coa súa irmá Leonor, poñendo fin ós conflitos entre os dous reinos.

Política interior

No marco da Guerra dos Cen Anos, Inglaterra e Castela víronse involucradas nun conflito dinástico: as fillas de Pedro I, Costanza e Isabel, casaran co duque de Lancaster e con Edmundo de Langley, duque de York, fillos do rei Eduardo III de Inglaterra.

Con estas unións, e considerándose herdeiras lexítimas de Pedro I, reclamaban o reino. En 1388, Xoán puxo fin á loita pactando o matrimonio do seu fillo e herdeiro Henrique con Catarina, filla de Costanza, ós que se lles outorgou a condición de Príncipes de Asturias polo acordo de Baiona. Así quedaron unidas as dúas ramas sucesorias de Afonso XI e instaurouse o título de Príncipe de Asturias, que en diante ostentou sempre o herdeiro da coroa de Castela e logo de España. Henrique foi o primeiro príncipe en posuír este título e mailas rendas inherentes, pois o territorio asturiano lles pertencía como patrimonio.

Notas

Predecesor: Henrique II	Rei de Castela e de León 1379-1390	Sucesor: Henrique III
Predecesor: Henrique II	Rei de Galiza 1379-1386 e 1387-1390	Sucesor: Xoán de Gante entre 1386 e 1387 Henrique III