Ariki

Pa te Pou Ariki, ariki de Takitumu de 181?? a 1855, o seu atributo de xefe (ta'iri) nunha man e a súa lanza de guerreiro na outra

O ariki é o xefe tradicional hereditario dunha tribo (vaka) nas Illas Cook, traducido por fontes occidentais como soberano ou rei, está relacionado con outros xefes tradicionais da Polinesia como o ‘ariki (Illa de Pascua), aliki (Tokelau, Tuvalu), ali‘i (Samoa, Hawai), ari'i (Illas da Sociedade) ou ‘eiki (Tonga).

Historia

Makea Karika Ariki (sentado) e nobres da tribo Makea Karika (Rarotonga).

Cada illa estaba gobernada por varios ariki, en Rarotonga había cinco ou seis, mentres que nas outras illas había normalmente tres ou un, por baixo deles estaba a nobreza menor, mataiapo e rangatira. O control sobre os membros da tribo víñalle polo seu mana, poder, que non só derivaba do seu nacemento senón tamén polas súas habilidades e status, que podía gañar ou perder, facendo que declinase o seu mana ata perder o control da tribo. Ademais o ariki tiña o control do tapu (tabú) que prohibía a realización de determinadas actividades. A conxunción da crenza no mana e o control do tapu permitíalle o control dos súbditos sen precisar uso ningún da forza . En principio reservado aos homes a partir de mediados do século XIX permitiuse ao acceso ás mulleres. O título de ariki preservouse ata a actualidade, e as súas cerimonias e tradicións aínda se practican con vigor no arquipélago e manteñen un lugar importante na vida social insular, e unha certa influencia política que se manifesta na Cámara dos Ariki (Are Ariki), unha segunda cámara do parlamento con poder limitado establecida en 1967 e composta polos arikis

Arikis

Rarotonga

Rarotonga subdivídese en tres "vaka" (Tribos) aos que corresponden 6 ariki.

Título	Titular actual	Tribo
Pa Ariki	Pa Tepaeru Teariki Upokotini Marie Ariki Presidente da Cámara dos Ariki de 1992 a 2002	Takitumu
Kainuku Ariki	Kainuku Kapiriterangi Ariki	Takitumu
Makea Nui Ariki	título vacantes desde 1994, con varias liñas en disputa	Teauotonga
Makea Karika Ariki	Makea Karika Margaret Ariki	Teauotonga
Makea Vakatini Ariki	Makea Vakatini Joseph Ariki	Teauotonga
Tinomana Ariki	Tinomana Ruta Tuoro Ariki	Puaikura

Ngaputoru

Historicamente tres xefaturas (os Ngati Te Akatauira, os Ngati Nurau e os Ngati Paruarangi) gobernaban as illas de Atiu, Mauke, Mitiaro e Takutea designadas coa apelación xenérica de Ngaputoru, cada un dos xefes de Atiu era ariki, mentres que os xefes das outras illas eran representantes destes), pero hoxe están considerados ariki por dereito propio.

Atiu

Título	Titular actual	Tribo
Ngamaru ariki	Henry Ngamaru Ariki	Ngati Te Akatauira
Rongomatane ariki	Rongomatane Ada Teaupurepure Tetupu Ariki. Presidente da Cámara dos Ariki de 2006 a 2008	Ngati Paruarangi
Parua ariki	Mataio Kea Ariki	Ngati Nurau

Mitiaro

Título	Titular actual	Tribo
Te Maeu o te Angi	Temaeu Teikamata Mii Ariki	Ngati Te Akatauira
Tava	Tetava Poitirere Ariki	Ngati Paruarangi
Tou	Tou Travel Ariki Presidente da Cámara dos Ariki de 2002 a 2006 e de novo desde decembro de 2008	Ngati Nurau

Mauke

Título	Titular actual	Tribo
Te Au	Te Au Marae	Ngati Te Akatauira
Tararo	Tararo Temaeva Ariki	Ngati Paruarangi
Tamuera	???	Ngati Nurau

Aitutaki

As catro xefatura proveñen dunha migración de Ruatapu pola liña de Marouna

Título	Titular actual	Tribo
Vaeruarangi Ariki	Vaeruarangi Teaukura Ariki
Teurukura Ariki	Título vacante
Manarangi Ariki	Manarangi Tutai Ariki
Tamatoa Ariki	Tamatoa Purua Ariki

Mangaia

Título	Titular actual	Tribo
Numangatini ariki	Numangatini Nooroa Ariki	Nga Ariki

Manihiki e Rakahanga

Dúas illas separadas por trinta quilómetros que están constituídas por catro tribos e dous ariki.

Título	Titular actual	Tribo(s)
Te Faingaitu Ariki	Vacante, en disputa por varias liñas	Heahiro ; Mokopuwai
Te Fakaheo Ariki	Te Fakaheo Trainee Ariki	Numatua ; Tiangarotonga

Pukapuka

Título	Titular actual	Tribo
	Tetio Kaitara Pakitonga Ariki	Pukapuka