Saltar ao contido

Louis Pasteur

Editar as ligazóns
Este é un dos 1000 artigos que toda Wikipedia debería ter
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Pasteur»)

Infotaula de personaLouis Pasteur

Editar o valor em Wikidata
Biografía
Nacemento27 de decembro de 1822 Editar o valor em Wikidata
Dole (Restauración Francesa) Editar o valor em Wikidata
Morte28 de setembro de 1895 Editar o valor em Wikidata (72 anos)
Castle of Villeneuve-l'Étang () Editar o valor em Wikidata
Causa da morteParada cardiorrespiratoria Editar o valor em Wikidata
Lugar de sepulturaInstituto Pasteur (1896–)
Catedral de Notre-Dame de París (–1896) Editar o valor em Wikidata
13º Cadeira 17 da Academia Francesa (pt) Traducir
8 de decembro de 1881 – 28 de setembro de 1895
← Émile Littré (pt) Traducir – Gaston Paris (pt) Traducir → Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
País de nacionalidadeFrancia Editar o valor em Wikidata
RelixiónCatolicismo Editar o valor em Wikidata
EducaciónÉcole Normale Supérieure - graduado en ciencias (1844–1845)
Lycée Saint-Louis (pt) Traducir
Universidade de París Editar o valor em Wikidata
Director de teseAntoine Jérôme Balard Editar o valor em Wikidata
Actividade
Campo de traballoQuímica e microbioloxía Editar o valor em Wikidata
Ocupaciónmicrobiólogo , naturalista , biólogo , litógrafo , artista , agrónomo , profesor universitario , bioquímico , químico , botánico Editar o valor em Wikidata
EmpregadorÉcole Normale Supérieure (1857–)
Universidad de Lille (pt) Traducir (1854–1857)
Universidade de Estrasburgo (1848–)
Université Lille Nord de France (pt) Traducir
Ecole Centrale de Lille
Instituto Pasteur
Universidad de Lille 1 (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
Membro de
Academia Nacional das Ciências (Itália) (pt) Traducir (membro estranxeiro) (1892–)
Academia Naciona de Ciencias dos Estados Unidos (asociado estranxeiro da Academia Nacional de Ciencias) (1883–)
Academia Francesa (1881–1895)
Hellenic Philological Society of Constantinople (en) Traducir (membro de honra) (1881–)
Academia francesa das ciencias (1873–1895)
Royal Society (Membro estranxeiro da Royal Society) (1869–)
Academias de ciências de Lille (pt) Traducir (1854–)
Poznań Society of Friends of Learning (en) Traducir
Academia de Ciencias de Rusia
Academia Serbia das Ciencias e das Artes
Academia das Artes e das Ciencias dos Estados Unidos
Real Academia de Artes e Ciencias dos Países Baixos
Academia de Ciencias de Hungría
Real Academia das Ciencias de Suecia
Sociedade Filomática de Paris (pt) Traducir
Academia Nacional de Medicina (França) (pt) Traducir
Accademia Nazionale dei Lincei
Academia das Ciencias de San Petersburgo
Sociedade Filosófica Estadounidense
Royal Academy of Medicine of Belgium (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
AlumnosCharles Friedel (pt) Traducir, Charles Chamberland e Émile Roux (pt) Traducir Editar o valor em Wikidata
LinguaLingua francesa Editar o valor em Wikidata
Orde relixiosaOrde Franciscana Editar o valor em Wikidata
Obra
Obras destacables
DoutorandoVictor Babeș, Émile Roux (pt) Traducir, Albert Calmette (pt) Traducir, Nikolay Gamaleya (pt) Traducir e Étienne Wasserzug (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Abreviación dun autor en botánicaPasteur Editar o valor em Wikidata
Arquivos en
Familia
CónxuxeMarie Pasteur (1849–)
FillosMarie-Louise Pasteur (pt) Traducir, Jean-Baptiste Pasteur (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
PaiJean-Joseph Pasteur (en) Traducir Editar o valor em Wikidata
Premios
Sinatura
Editar o valor em Wikidata
BNE: XX1009166 WikiTree: Pasteur-13 Find a Grave: 1644 Editar o valor em Wikidata

Louis Pasteur, nado en Dole (departamento do Jura) o 27 de decembro de 1822 e finado o 28 de setembro de 1895, foi un químico francés cuxos descubrimentos tiveron enorme importancia en diversos campos das ciencias naturais, sobre todo na química e microbioloxía. A el débese a técnica coñecida como pasteurización. A través de experimentos refutou definitivamente a teoría da xeración espontánea e desenvolveu a teoría xerminal das enfermidades infecciosas. Polos seus traballos é considerado o pioneiro da microbioloxía moderna, iniciando a chamada «Idade de Ouro da Microbioloxía».

Aínda que a teoría microbiana foi moi controvertida nos seus inicios, hoxe en día é fundamental na medicina moderna e a microbioloxía clínica e conduciu a innovacións tan importantes como o desenvolvemento das vacinas, os antibióticos, a esterilización e a hixiene como métodos efectivos de cura e prevención contra a propagación das doenzas infecciosas.[1][2] Esta idea representa o inicio da medicina científica, ao demostrar que a enfermidade é o efecto visible (signos e síntomas) dunha causa que pode ser buscada e eliminada mediante un tratamento específico. No caso das enfermidades infecciosas, débese buscar o xerme causante de cada enfermidade para achar un modo de combatelo.

As súas contribucións na química orgánica foron o descubrimento do dimorfismo do ácido tartárico, ao observar ao microscopio que o ácido racémico presentaba dous tipos de cristal, con simetría especular. Foi xa que logo o descubridor das formas dextroxiras e levoxiras que desviaban o plano de polarización da luz co mesmo ángulo pero en sentido contrario.

Traxectoria[editar | editar a fonte]

A casa natal de Pasteu en Dole (Departamento de Jura

Primeiros anos[editar | editar a fonte]

Retratos dos pais de Pasteur, pintados por el mesmo

Louis Pasteur naceu o 27 de decembro de 1822, en Dole, Jura,[3] Francia, no seo dunha familia católica dun pobre curtidor.[4] Foi o terceiro fillo de Jean-Joseph Pasteur e Jeanne-Etiennette Roqui e as súas irmás eran Virginie, Josephine e Emilie Pasteur. O seu pai, logo de ser sarxento no exército napoleónico, retomou a profesión familiar de curtidor. A súa irmá Emilie tiña unha enfermidade que lle producía un atraso mental e tiña a mente dun neno de cinco anos. En 1825 a familia deixou Dole para ir a Marnoz, para finalmente instalarse en Arbois en 1830. A familia trasládase a Marnoz en 1826 e a Arbois en 1827.[5][6] Pasteur ingresou na escola primaria en 1831.[7] Era disléxico e disgráfico.[8][9][10]

O mozo Pasteur seguiu en Arbois os cursos da escola mutua logo entrou no colexio da cidade. É nesta época que se fixo coñecer polos seus talentos de pintor; por outra banda fixo numerosos retratos de membros da súa familia e dos habitantes da pequena cidade.

Non foi un alumno especialmente aplicado ou brillante na escola nin na Universidade, xa que os seus intereses eran a pesca e a pintura.[4] É nesta época que se fixo coñecer polos seus talentos de pintor; debuxou moitos pasteis e retratos dos seus pais, amigos e veciños.[11] Pasteur cursou estudos secundarios no Collège d'Arbois.[12] En outubro de 1838, parte cara París para matricularse nun internado, pero entralle morriña e regresa en novembro.[13]

En 1839, ingresa no Collège Royal de Besançon para estudar filosofía e licénciase en Letras en 1840.[14] Foi nomeado titor no colexio de Besançon, á vez que continuaba unha carreira de ciencias con especialización en matemáticas.[15] Suspendeu o seu primeiro exame en 1841. Conseguiu aprobar o baccalauréat (bacharelato de ciencias xerais) de Dijon, onde obtivo a licenciatura en Ciencias Matemáticas (Bachelier ès Sciences Mathématiques) en 1842,[16] pero cunha nota mediocre en química.[17]

Máis tarde, en 1842, Pasteur realizou a proba de acceso á École Normale Supérieure.[18] Durante o exame, tivo que loitar contra o cansazo e só sentiuse cómodo coa física e as matemáticas.[19] Pasou a primeira serie de probas, pero como a súa clasificación era baixa, Pasteur decidiu non continuar e volver tentalo o ano seguinte.[20] Volveu ao internado parisiense para preparar o exame. Tamén asistiu a clases no Lycée Saint-Louis e as conferencias de Jean-Baptiste Dumas na Sorbonne.[21] En 1843, aproba o exame cunha cualificación alta e ingresa na École Normale Supérieure.[22] En 1845 obtivo a licenciatura en ciencias.[23] En 1846, foi nomeado profesor de física no Collège de Tournon (agora chamado Lycée Gabriel-Faure) en Ardèche. Pero o químico Antoine Jérôme Balard quixo que volvese á École Normale Supérieure como axudante de laboratorio (agrégé préparateur).[24] Uniuse a Balard e simultaneamente comezou as súas investigacións en cristalografía e en 1847, presentou as súas dúas teses, unha en química e outra en física: (a) Tese de Química:"Recherches sur la capacité de saturation de l'acide arsénieux. Etudes des arsénites de potasse, de soude et d'ammoniaque."; (b) Tese de Física: "1. Études des phénomènes relatifs à la polarisation rotatoire des liquides 2. Aplicación da polarización rotatoria dos líquidos á solución de diversas cuestións de química".[25][23][26]

Tras exercer brevemente como profesor de física no Liceo de Dijon en 1848, pasou a ser profesor de química, en 1849, na Universidade de Estrasburgo,[27] onde coñeceu e cortexou a Marie Laurent, filla do reitor da universidade. casan o 29 de maio de 1849,[28] e xuntos tiveron cinco fillos, dos que só dous sobreviviron á idade adulta;[29] os outros tres morreron de tifo.

Carreira[editar | editar a fonte]

Louis Pasteur, biólogo e químico francés, 1878, pola Gerschel.

Pasteur foi nomeado profesor de química na Universidade de Estrasburgo en 1848, e ocupou a cátedra de química en 1852.[30] En febreiro de 1854, para ter tempo de realizar traballos que puidesen valerlle o título correspondente do Instituto, obtén tres meses de permiso retribuido coa axuda dun certificado médico de convenencia.[31] Prolongou o permiso até o 1 de agosto, data de inicio dos exames. "Dígolle ao Ministro que irei facer os exames para non aumentar a vergoña do servizo. Tamén para non deixar a outro unha suma de 6 ou 700 francos".[32]

Nese mesmo ano 1854, foi nomeado decano da nova facultade de ciencias da Universidade de Lille, onde iniciou os seus estudos sobre a fermentación.[33] Foi nesta ocasión cando Pasteur pronunciou a súa tan citada observación: "dans lles champs de l'observation, le hasard ne favorise que lles esprits préparés" ("No campo da observación, o azar só favorece ás mentes preparadas")..[34]

En 1857 trasladouse a París como director de estudos científicos da École Normale Supérieure, onde asumiu o control desde 1858 ata 1867 e introduciu unha serie de reformas para mellorar o nivel do traballo científico. Os exames fixéronse máis ríxidos, o que propiciou mellores resultados, unha maior competencia e un aumento do prestixio. Con todo, moitos dos seus decretos eran ríxidos e autoritarios, o que provocou dúas graves revoltas estudantís. Durante "a revolta das xudías" decretou que todos os luns servísese e comese un estofado de cordeiro que os alumnos se negaron a comer. Noutra ocasión ameazou con expulsar a calquera alumno que fose sorprendido fumando, e 73 dos 80 alumnos da escola dimitiron.[35] Fixo grandes descubrimentos.

En 1863 foi nomeado profesor de xeoloxía, física e química na École nationale supérieure deas Beaux-Arts, cargo que ocupou até a súa dimisión en 1867. En 1867 ocupou a cátedra de química orgánica da Sorbona,[36] pero máis tarde renunciou ao cargo por problemas de saúde.[37] En 1867 creouse, a petición de Pasteur, o laboratorio de química fisiolóxica da École Normale,[36] e foi director do laboratorio desde 1867 ata 1888.[38] En 1887 creou en París o Instituto Pasteur, do que foi director o resto da súa vida.[39][40][41]

Investigación[editar | editar a fonte]

Asimetría molecular[editar | editar a fonte]

Pasteur separou as formas de cristal esquerda e dereita entre si para formar dúas pilas de cristais: en solución, unha forma rotaba a luz cara á esquerda e a outra cara á dereita, mentres que unha mestura igual das dúas formas anulaba o efecto da outra e non rotaba a luz polarizada.

Nos seus primeiros traballos como químico, que comezou na École Normale Supérieure e continuou en Estrasburgo e Lille, Pasteur examinou as propiedades químicas, ópticas e cristalográficas dun grupo de compostos coñecidos como tartaratos.[42]

En 1848 resolveu un problema relativo á natureza do ácido tartárico.[43][44][45][46] Unha solución deste composto derivado dos seres vivos facía xirar o plano de polarización da luz que o atravesaba.[42] O problema era que o ácido tartárico derivado por síntese química non tiña tal efecto, aínda que as súas reaccións químicas eran idénticas e a súa composición elemental era a mesma.[47]

Pasteur observou que os cristais de tartaratos tiñan caras pequenas. Logo observou que, nas mesturas racémicas de tartaratos, a metade dos cristais eran destros e a outra metade zurdos. En solución, o composto destro era dextroxiro e o zurdo levóxiro.[42] Pasteur determinou que a actividade óptica estaba relacionada coa forma dos cristais, e que unha disposición interna asimétrica das moléculas do composto era a responsable da torsión da luz.[33] Os tartaratos (2R,3R)- e (2S,3S)- eran imaxes especulares isométricas e non superpoñibles entre si. Era a primeira vez que alguén demostraba a quiralidade molecular, e tamén a primeira explicación do isómeroismo.[42]

Algúns historiadores consideran que os traballos de Pasteur neste campo son as súas "achegas máis profundas e orixinais á ciencia" e o seu "maior descubrimento científico"."[42]

En 1854 foi nomeado decano da Facultade de Ciencias na Universidade de Lille.

Fermentación e teoría xerminal das enfermidades[editar | editar a fonte]

L. Pasteur, Facultade de Medicina de Rosario (Arxentina), de Erminio Blotta

Pasteur sentiuse motivado para investigar a fermentación mentres traballaba en Lille. En 1856, un fabricante de viño local, M. Bigot, cuxo fillo era un dos alumnos de Pasteur, pediulle consello sobre os problemas da fabricación de alcol de remolacha e a acidificación.[48][49] Pasteur comezou as súas investigacións sobre o tema repetindo e confirmando os traballos de Theodor Schwann, quen demostrou unha década antes que os fermentos estaban vivas.

A petición de viticultores e cervexeiros da rexión, comezou a investiga-la razón pola cal se acedan o viño e a cervexa. De novo grazas ó microscopio consegue identifica-lo lévedo responsable. Propuxo elimina-lo problema quentando a bebida lentamente ata atinxir 48 graos centígrados para mata-los lévedos, e despois encerra-lo líquido en cubas ben seladas. Este proceso deu lugar á actual técnica de pasteurización dos alimentos.

Demostrou que todo proceso de fermentación e descomposición orgánica se debe á acción de organismos vivos e que o crecemento dos microorganismos en caldos nutritivos non era debido á xeración espontánea. Para demostralo expuxo caldos fervidos en matraces provistos dun filtro que evitaba o paso de partículas de po ata o caldo de cultivo, simultaneamente expuxo outros matraces que carecían dese filtro pero que posuían un colo moi alongado e tortuoso que dificultaba o paso do aire, e polo mesmo das partículas de po, ata o caldo de cultivo. Ó cabo dun tempo observou que nada crecía nos caldos demostrando así que os organismos vivos que aparecían nos matraces sen filtro ou sen colos longos proviñan do exterior, probablemente do po ou en forma de esporas. Desta maneira Pasteur amosou que os microorganismos non se formaban espontaneamente no interior do caldo, refutando así a teoría da xeración espontánea e demostrando que todo ser vivo procede doutro ser vivo anterior, un principio científico que foi a base da teoría xerminal.

En Inglaterra, o cirurxián Joseph Lister pensou que podía aplica-los coñecementos de Pasteur e elimina-los organismos vivos das feridas e incisións cirúrxicas (1865).

O propio Pasteur, en 1871 obrigou ós médicos dos hospitais militares a ferve-lo instrumental e as vendaxes. Describiu un forno, chamado "forno Pasteur", útil para esterilizar instrumental cirúrxico e material de laboratorio.

Utilizou un novo método para eliminar microorganismos que poden degradar ó viño, a cervexa ou leite, elevando a súa temperatura ata os 55 graos durante un tempo curto. Este procedemento denominouse "pasteurización" e tivo unha aplicación universal na industria alimentaria.

Desenvolveu a metodoloxía para atenuar a virulencia de microorganismos patóxenos que puideron ser entón utilizados para a fabricación de vacinas. O mesmo obtivo vacinas eficaces contra o cólera dos polos, o ántrax e a erisipeloide do porco. Posteriormente obtivo a vacina contra o virus da rabia que foi probada con éxito por primeira vez para tratar ó mozo Joseph Meister infectado de rabia.

Días finais e legado[editar | editar a fonte]

Famoso retrato de Albert Edelfelt en 1885.

Expuxo a "teoría xerminal das enfermidades infecciosas", segundo a cal toda enfermidade infecciosa ten a súa causa (etioloxía) nun xerme con capacidade para se propagar entre as persoas. Esta sinxela idea representa o inicio a medicina científica, ó demostrar que a enfermidade é o efecto visible (signos e síntomas) dunha causa que pode ser buscada e eliminada mediante un tratamento específico. No caso das enfermidades infecciosas débese procurar o xerme causante de cada enfermidade para achar un modo de combatelo.

Polos seus traballos é considerado o pioneiro da microbioloxía moderna que inicia así a chamada "Idade de Ouro da Microbioloxía".

"Anímote a que te intereses por eses dominios sagrados chamados expresivamente laboratorios. Ten en conta que son os templos do futuro, a saúde e o benestar. En eles a humanidade crecerá, fortalecerase e mellorará. Alí, a humanidade aprenderá a progresar entendendo a harmonía da natureza, evitando así a súa tendencia cara a barbarie, o fanatismo e a destrución". Louis Pasteur

A el se lle debe a técnica coñecida como pasteurización.

Galería de imaxes[editar | editar a fonte]

Notas[editar | editar a fonte]

  1. ↑ Madigan M, Martinko J (editores). (2005). Prentice Hall, ed. Brock Biology of Microorganisms (11th ed. ed.). ISBN 0131443291. 
  2. ↑ Moledo, Leonardo; Magnani, Esteban (2009) [Obra orixinal 2006]. "6. Pasteur y la teoría de la infección microbiana". En Capital Intelectual. Diez teorías que conmovieron al mundo: de Copérnico al big bang. Arxentina. ISBN 9789876141673. 
  3. ↑ Debré, Patrice (25 octubre 2000). JHU Press, ed. Louis Pasteur (en inglés). ISBN 9780801865299. Consultado o 6 novembro 2010. , páx. 529-538.
  4. ↑ 4,0 4,1 James J. Walsh. "Louis Pasteur". Catholic Encyclopedia. 
  5. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 6–7. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  6. ↑ Robbins, Louise (2001). Louis Pasteur and the Hidden World of Microbes. New York: Oxford University Press. p. 14. ISBN 978-0-19-512227-5. 
  7. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. p. 8. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  8. ↑ Phillips, Cynthia; Priwer, Shana (2018). 101 Things You Didn't Know about Einstein: Sex, Science, and the Secrets of the Universe. Adams Media. p. 21. 
  9. ↑ Geffner, Donna (2013). "Famous People with Learning Disabilities". Gemm Learning. Arquivado dende o orixinal o 3 de xaneiro de 2023. Consultado o 6 de xuño do 2024. 
  10. ↑ Thomson, Oliver (2013). A Short History of Human Error. Arena Books Ltd. p. 92. ISBN 978-1909421264. 
  11. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 12–13. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  12. ↑ Robbins, Louise (2001). Louis Pasteur and the Hidden World of Microbes. Nova York: Oxford University Press. p. 15. ISBN 978-0-19-512227-5. 
  13. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 11–12. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  14. ↑ Keim, Albert; Lumet, Louis (1914). Louis Pasteur. Frederick A. Stokes Company. pp. 10, 12. 
  15. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 14, 17. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  16. ↑ "Louis Pasteur (1822–1895) | ENS". www.ens.psl.eu. Arquivado dende o orixinal o 30 de outubro de 2021. Consultado o 18 de xuño do 2024. 
  17. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 19–20. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  18. ↑ Robbins, Louise (2001). Louis Pasteur and the Hidden World of Microbes. New York: Oxford University Press. p. 18. ISBN 978-0-19-512227-5. 
  19. ↑ Debré, Patrice (2000-11-27). Louis Pasteur (en inglés). JHU Press. p. 21. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  20. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 20–21. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  21. ↑ Keim, Albert; Lumet, Louis (1914). Louis Pasteur. Frederick A. Stokes Company. pp. 15–17. 
  22. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 23–24. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. p. 502. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  24. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 29–30. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  25. ↑ Louis Pasteur, Thèse de Chimie, Thèse de Physique. 1847. Arquivado dende o orixinal o 31 de outubro de 2021. Consultado o 20 de xuño do 2024. 
  26. ↑ Keim, Albert; Lumet, Louis (1914). Louis Pasteur. Frederick A. Stokes Company. pp. 28–29. 
  27. ↑ Keim, Albert; Lumet, Louis (1914). Louis Pasteur. Frederick A. Stokes Company. pp. 37–38. 
  28. ↑ Holmes, Samuel J. (1924). Louis Pasteur. Harcourt, Brace and company. pp. 34–36. 
  29. ↑ Robbins, Louise E. (2001). Louis Pasteur and the Hidden World of Microbes. Oxford University Press. p. 56. ISBN 978-0-19-028404-6. 
  30. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 502–503. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  31. ↑ ""Sen este traballo que me pedían para a Correspondencia do Instituto, quedaríame en Estrasburgo. Pero entendes que este permiso que me deron para estas misións con soldo completo é unha irregularidade que hai que cubrir con unha razón de saude". (Pasteur, carta do 25 de febreiro de 1854 ao seu: en Pasteur, Correspondencia, t. 1, Paris, 1940, p. 261.)
  32. ↑ Pasteur, carta do 8 de maio de 1854 ao seu pai, en Pasteur, Correspondence, t. 1, Paris, 1940, p. 267. Pierre-Yves Laurioz sinala este episodio da carreira de Pasteur, Louis Pasteur. La réalité après la légende, Paris, 2003, pp. 79–81. On Pasteur's attitude towards money, see Richard Moreau, La Préhistoire de Pasteur, Paris, L'Harmattan, 2000, pp. 257–262.
  33. ↑ 33,0 33,1 "Louis Pasteur". Science History Institute. xuño de 2016. Arquivado dende o orixinal o 21 de marzo de 2018. Consultado o 19 de xuño do 2024. 
  34. ↑ L. Pasteur, "Discours prononcé à Douai, le 7 décembre 1854, à l'occasion de l'installation solennelle de la Faculté des lettres de Douai et de la Faculté des sciences de Lille" (Discurso pronunciado en Douai o 7 de decembro de 1854 con motivo da súa toma de posesión formal na Facultade de Letras de Douai e na Facultade de Ciencias de Lille), reimpreso en: Pasteur Vallery-Radot, ed., Oeuvres de Pasteur (París, France: Masson and Co., 1939), vol. 7, p. 131 Arquivado 9 de xaneiro de 2012 en Wayback Machine..
  35. ↑ Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Translated by Elborg Forster. Baltimore: Johns Hopkins University Press. pp. 119–120. ISBN 978-0-8018-6529-9. Consultado o 19 de xuño do 2024. 
  36. ↑ 36,0 36,1 Debré, Patrice (2000). Louis Pasteur. Traducido por Forster, Elborg. Baltimore: JHU Press. pp. 505–507. ISBN 978-0-8018-6529-9. 
  37. ↑ Vallery-Radot, René (1919). The Life of Pasteur. Traducido por Devonshire, R. L. Londres: Constable & Company. p. 246. 
  38. ↑ Heilbron, J. L., ed. (2003). "Pasteur, Louis". The Oxford Companion to the History of Modern Science. Oxford University Press. p. 617. ISBN 978-0-19-974376-6. 
  39. ↑ Feinstein, S (2008). Louis Pasteur: The Father of Microbiology. Enslow Publishers, Inc. pp. 1–128. ISBN 978-1-59845-078-1. 
  40. ↑ Fleming, Alexander (1952). "Freelance of Science". British Medical Journal 2 (4778). p. 269. PMC 2020971. doi:10.1136/bmj.2.4778.269. 
  41. ↑ Hook, Sue Vander (2011). Louis Pasteur: Groundbreaking Chemist & Biologist. Minnesota: ABDO Publishing Company. pp. 8–112. ISBN 978-1-61758-941-6. 
  42. ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 H.D. Flack (2009) "Louis Pasteur's discovery of molecular chirality and spontaneous resolution in 1848, together with a complete review of his crystallographic and chemical work," Arquivado 8 de setembro de 2019 en Wayback Machine. Acta Crystallographica, Section A, vol. 65, pp. 371–389.
  43. ↑ L. Pasteur (1848) "Mémoire sur la relation qui peut exister entre la forme cristalline et la composition chimique, et sur la cause de la polarisation rotatoire" Arquivado 21 de outubro de 2016 en Wayback Machine. (Memoir on the relationship that can exist between crystalline form and chemical composition, and on the cause of rotary polarization)," Comptes rendus de l'Académie des sciences (París), 26: 535–538.
  44. ↑ L. Pasteur (1848) "Sur les relations qui peuvent exister entre la forme cristalline, la composition chimique et le sens de la polarisation rotatoire" (Sobre as relacións que poden existir entre a forma cristalina, e a composición química, e o sentido da polarización rotatoria), Annales de Chimie et de Physique, 3rd series, vol. 24, no. 6, pp. 442–459.
  45. ↑ George B. Kauffman and Robin D. Myers (1998)"Pasteur's resolution of racemic acid: A sesquicentennial retrospect and a new translation," The Chemical Educator, vol. 3, no. 6, [cómpre nº de páxina].
  46. ↑ Joseph Gal: Louis Pasteur, Language, and Molecular Chirality. I. Background and Dissymmetry, Chirality 23 (2011) 1–16.
  47. ↑ Cohn, David V (18 de decembro de 2006). "Pasteur". University of Louisville. Arquivado dende o orixinal o 23 de marzo de 2017. Consultado o 20 de xuño do 2024. Afortunadamente, os colegas de Pasteur, Chamberlain [sic] e Roux, seguiron os resultados dun médico investigador, Jean-Joseph-Henri Toussaint, que informara un ano antes de que o soro de ántrax con ácido carbólico quentado inmunizaba contra o ántrax. Estes resultados foron difíciles de reproducir e descartados aínda que, como se demostrou, Toussaint estivera no bo camiño. Isto levou a Pasteur e aos seus axudantes a substituíla por unha vacina contra o carbúnculo preparada cun método similar ao de Toussaint e diferente do que Pasteur anunciara. 
  48. ↑ Vallery-Radot, René (1919). The Life of Pasteur. Traducido por Devonshire, R. L. Londres: Constable & Company. p. 79. 
  49. ↑ Ligon, B. Lee (2002). "Biography: Louis Pasteur: A controversial figure in a debate on scientific ethics". Seminars in Pediatric Infectious Diseases 13 (2). pp. 134–141. PMID 12122952. doi:10.1053/spid.2002.125138. 

Véxase tamén[editar | editar a fonte]

Bibliografía[editar | editar a fonte]

Outros artigos[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas[editar | editar a fonte]

Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Louis_Pasteur&oldid=6768060»