Saltar ao contido

Primo xemelgo

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

Un número primo xemelgo é un número primo que é 2 menos ou 2 máis que outro número primo, por exemplo, un membro do par (17, 19) ou do par (41, 43). Noutras palabras, un primo xemelgo é un primo que ten un intervalo entre primos de dous. Tamén pode darse o nome a ambos os dous como par primo.

Os primos xemelgos vólvense cada vez máis raros a medida que se examinan intervalos máis grandes, de acordo coa tendencia xeral das diferenzas entre números primos adxacentes a facerse máis grandes a medida que os propios números se fan máis grandes. Porén, descoñécese se hai infinitos números primos xemelgos (a chamada conxectura dos primos xemelgos). O significativo avance[1] dado polo traballo de Yitang Zhang no 2013, así como o traballo de James Maynard, Terence Tao e outros, foi un progreso substancial para demostrar que hai infinitos números primos xemelgos, mais polo momento isto segue sen resolverse.[2]

Problemas sen solucionar en matemáticas:

Hai infinitos primos xemelgos?

Propiedades

[editar | editar a fonte]

Os primeiros pares primos xemelgos son (sen considerar o 2)

(3, 5), (5, 7), (11, 13), (17, 19), (29, 31), (41, 43), (59, 61), (71, 73), (101, 103), (107, 109), (137, 139), ... (secuencia A077800 na OEIS)

Cinco é o único primo que pertence a dous pares, xa que cada par primo xemelgo maior que (3, 5) ten a forma para algún número natural n; é dicir, o número entre os dous primos é múltiplo de 6.[3] Por tanto, a suma de calquera par de primos xemelgos (que non sexan 3 e 5) é divisible por 12.

Teorema de Brun

[editar | editar a fonte]

En 1915, Viggo Brun demostrou que a suma dos recíprocos dos primos xemelgos era converxente.[4] Este famoso resultado, chamado teorema de Brun, foi o primeiro uso da criba de Brun e axudou a iniciar o desenvolvemento da moderna teoría da criba. A versión moderna do argumento de Brun pode usarse para mostrar que o número de primos xemelgos menores que N non supera

para algunha constante C > 0.[5] De feito, está limitado superiormente por onde é a constante primo xemelgo (lixeiramente menor que 2/3), que se indica a continuación.[6]

Conxectura dos primos xemelgos

[editar | editar a fonte]

A cuestión de se existen infinitos números primos xemelgos ten sido unha das grandes cuestións abertas na teoría dos números durante moitos anos. En 1849, de Polignac fixo a conxectura máis xeral de que para cada número natural k, hai infinitos números primos p tal que p + 2k tamén é primo.[7] O caso k = 1 da conxectura de Polignac é a conxectura do primo xemelgo.

Unha forma máis forte da conxectura do primo xemelgo, a conxectura de Hardy-Littlewood (ver máis abaixo), postula unha lei de distribución para os primos xemelgos semellante ao teorema dos números primos.

O 17 de abril do 2013, Yitang Zhang anunciou unha proba de que para algún N enteiro que é inferior a 70 millóns, hai infinitos pares de primos que difiren en N.[8] O artigo de Zhang foi aceptado a principios de maio do 2013.[9] Terence Tao propuxo posteriormente un proxecto colaborativo, o Proxecto Polymath, para optimizar o límite de Zhang.[10]

A partir do 14 abril do 2014, un ano despois do anuncio de Zhang, o límite reduciuse a 246.[11] Estes límites mellorados foron descubertos mediante un enfoque diferente que era máis sinxelo que o de Zhang e foi descuberto de forma independente por James Maynard e Terence Tao. Este segundo enfoque tamén deu límites para o f (m) máis pequeno necesario para garantir que infinitos intervalos de ancho f (m) conteñan polo menos m primos. A maiores (ver tamén a seguinte sección) asumindo a conxectura de Elliott-Halberstam e a súa forma xeneralizada, a wiki do Proxecto Polymath afirma que a cota é 12 e 6, respectivamente.[11]

Un fortalecemento da conxectura de Goldbach, se se proba, tamén probaría que hai un número infinito de primos xemelgos, así como a existencia de ceros de Siegel.

Outros teoremas máis febles que a conxectura dos primos xemelgos

[editar | editar a fonte]

En 1940, Paul Erdős demostrou que hai unha constante c < 1 e infinitos números primos p tal que p′ − p < c ln p onde p′ denota o seguinte primo despois de p. O que isto significa é que podemos atopar infinitos intervalos que conteñan dous primos (p, p′) sempre que estes intervalos medren lentamente en tamaño mentres pasamos a números primos cada vez máis grandes. Aquí, "medrar lentamente" significa que a lonxitude destes intervalos pode crecer logarítmicamente. Este resultado foi mellorando sucesivamente; en 1986 Helmut Maier demostrou que se pode utilizar unha constante c < 0.25. En 2004 Daniel Goldston e Cem Yıldırım demostraron que a constante podería mellorarse aínda máis ata c = 0.085786... . En 2005, Goldston, Pintz e Yıldırım estabeleceron que c se pode escoller para que sexa arbitrariamente pequeno,[12][13] é dicir

Asumindo a conxectura de Elliott-Halberstam ou unha versión lixeiramente feble, puideron demostrar que hai infinitos n tal que polo menos dous de n, n + 2, n + 6, n + 8, n + 12, n + 18 ou n + 20 son primos. Baixo unha hipótese máis forte demostraron que para infinitos n, polo menos dous de n, n + 2, n + 4 e n + 6 son primos.

O resultado de Yitang Zhang,

é unha gran mellora no resultado Goldston–Graham–Pintz–Yıldırım. A optimización do proxecto Polymath do límite de Zhang e o traballo de Maynard reduciron o límite: o límite inferior é como máximo 246.[14][15]

Conxecturas

[editar | editar a fonte]

Primeira conxectura de Hardy-Littlewood

[editar | editar a fonte]

A primeira conxectura de Hardy-Littlewood (chamada en honor a GH Hardy e John Littlewood) é unha xeneralización da conxectura dos primos xemelgos. Trata da distribución de constelacións de primos, incluíndo números primos xemelgos, en analoxía co teorema dos números primos. denota o número de primos px tal que p + 2 tamén é primo. Definimos a constante primo xemelgo C2 como (Aquí o produto esténdese sobre todos os números primos p ≥ 3), daquela un caso especial da primeira conxectura de Hardy-Littlewood resulta en no sentido de que o cociente das dúas expresións tende a 1 cando x se achega ao infinito.[5] (O segundo ~ non forma parte da conxectura e está demostrado pola integración por partes).

A conxectura pódese xustificar (mais non probarse) supoñendo que describe a función de densidade da distribución dos primos. Esta suposición, que é suxerida polo teorema dos números primos, implica a conxectura dos primos xemelgos, como se mostra na fórmula para .

A conxectura de Polignac

[editar | editar a fonte]

A conxectura de Polignac de 1849 afirma que para cada número enteiro par positivo k, hai infinitos pares primos consecutivos p e p′ tal que p′ − p = k (é dicir, hai infinitos intrvalos entre primos de tamaño k ). O caso k = 2 é a conxectura dos primos xemelgos. A conxectura aínda non foi comprobada nin desmentida para ningún valor específico de k, mais o resultado de Zhang demostra que é certo para polo menos un valor de k (actualmente descoñecido). De feito, se tal k non existise, daqula para calquera número natural par positivo N hai como máximo un número finito n tal que para todo m < N e así para n suficientemente grande temos o que contradiría o resultado de Zhang. [7]

Primos xemelgos grandes

[editar | editar a fonte]

A partir de 2007, dous proxectos de computación distribuída, Twin Prime Search e PrimeGrid, produciron varios récords números primos xemelgos máis grandes. No 2016 o par primo xemelgo máis grande coñecido era 2996863034895 × 21290000 ± 1 ,[16] con 388 342 díxitos decimais. Foi descuberto en setembro de 2016.[17]

Hai 808.675.888.577.436 pares de primos xemelgos inferiores .[18][19]

Primo illado

[editar | editar a fonte]

Un primo illado (ou primo non xemelgo) é un número primo p tal que nin p − 2 nin p + 2 é primo. Noutras palabras, p non forma parte dun par primo xemelgo. Por exemplo, 23 é un primo illado, xa que 21 e 25 son ambos os dous compostos.

Os primeiros primeiros illados son

2, 23, 37, 47, 53, 67, 79, 83, 89, 97 ,... (secuencia A007510 na OEIS).

Do teorema de Brun despréndese que case todos os primos están illados no sentido de que a razón entre o número de primos illados inferiores a un determinado limiar n e o número de todos os primos inferiores a n tende a 1 segundo n tende ao infinito.

  1. Thomas, Kelly Devine (Summer 2014). "Yitang Zhang's spectacular mathematical journey". The Institute Letter (Princeton, NJ: Institute for Advanced Study) – vía ias.edu. 
  2. Tao, Terry, Ph.D. (presenter) (7 October 2014). "Small and large gaps between the primes" (video lecture). UCLA Department of Mathematics – vía YouTube. 
  3. "The first 100,000 twin primes (only first member of pair)" (plain text). Lists. The Prime Pages (primes.utm.edu). Martin, TN: U.T. Martin. 
  4. Brun, V. (1915). "Über das Goldbachsche Gesetz und die Anzahl der Primzahlpaare" [On Goldbach's rule and the number of prime number pairs]. Archiv for Mathematik og Naturvidenskab 34 (8): 3–19. ISSN 0365-4524. JFM 45.0330.16. 
  5. 5,0 5,1 Bateman, Paul T.; Diamond, Harold G. (2004). Analytic Number Theory. World Scientific. pp. 313 and 334–335. ISBN 981-256-080-7. Zbl 1074.11001. 
  6. Halberstam, Heini; Richert, Hans-Egon (2010). Sieve Methods. Dover Publications. p. 117. 
  7. 7,0 7,1 de Polignac, A. (1849). "Recherches nouvelles sur les nombres premiers" [New research on prime numbers]. Comptes rendus 29: 397–401. 
  8. McKee, Maggie (14 de maio de 2013). "First proof that infinitely many prime numbers come in pairs". Nature. ISSN 0028-0836. doi:10.1038/nature.2013.12989. 
  9. Zhang, Yitang (2014). "Bounded gaps between primes". Annals of Mathematics 179 (3): 1121–1174. MR 3171761. doi:10.4007/annals.2014.179.3.7. 
  10. Tao, Terence (4 June 2013). "Polymath proposal: Bounded gaps between primes". 
  11. 11,0 11,1 "Bounded gaps between primes". Polymath (michaelnielsen.org). Consultado o 2014-03-27. 
  12. Goldston, Daniel Alan; Motohashi, Yoichi; Pintz, János; Yıldırım, Cem Yalçın (2006). "Small gaps between primes exist". Japan Academy. Proceedings. Series A. Mathematical Sciences 82 (4): 61–65. MR 2222213. arXiv:math.NT/0505300. doi:10.3792/pjaa.82.61. 
  13. Goldston, D.A.; Graham, S.W.; Pintz, J.; Yıldırım, C.Y. (2009). "Small gaps between primes or almost primes". Transactions of the American Mathematical Society 361 (10): 5285–5330. MR 2515812. arXiv:math.NT/0506067. doi:10.1090/S0002-9947-09-04788-6. 
  14. Maynard, James (2015). "Small gaps between primes". Annals of Mathematics. Second Series 181 (1): 383–413. MR 3272929. arXiv:1311.4600. doi:10.4007/annals.2015.181.1.7. 
  15. Polymath, D.H.J. (2014). "Variants of the Selberg sieve, and bounded intervals containing many primes". Research in the Mathematical Sciences 1. artc. 12, 83. MR 3373710. arXiv:1407.4897. doi:10.1186/s40687-014-0012-7. 
  16. Caldwell, Chris K. " 2996863034895 × 21290000 − 1 ". The Prime Database. Martin, TN: UT Martin. 
  17. "World record twin primes found!". primegrid.com. 20 de setembro de 2016. 
  18. (secuencia A007508 na OEIS)
  19. Oliveira e Silva, Tomás (7 April 2008). "Tables of values of π(x) and of π2(x)". Aveiro University. Consultado o 7 de xaneiro de 2011. 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]