Tannhäuser (ópera)

Tannhäuser und der Sängerkrieg auf Wartburg Tannhäuser e o torneo de trobadores do castelo de Wartburg
Edición de Tannhäuser de 1845.
Forma	Grande ópera romántica (Grosse romantische Oper)
Actos e escenas	3 actos
Idioma orixinal do libreto	Alemán
Libretista	Richard Wagner
Fontes literarias	Dúas lendas medievais sobre o cabaleiro cruzado Tannhäuser
Estrea	19 de outubro de 1845
Teatro da estrea	Hofoper
Lugar da estrea	Dresden
Duración	4 horas 30 minutos
Música
Compositor	Richard Wagner
Personaxes
Conde Hermann (baixo) Heinrich Tannhäuser (tenor heroico) Wolfram von Eschenbach (barítono) Walther von der Vogelweide (tenor lírico) Biterolf (baixo) Heinrich der Schreiber (tenor lírico) Reinmar von Zweter (baixo) Elisabeth (soprano lírico-spinto) Venus (mezzosoprano ou soprano dramática) Un pastor (soprano) Catro paxes (2 sopranos, 2 contraltos) Nobres, peregrinos, sereas, náiades, ninfas, sátiros

Tannhäuser und der Sängerkrieg auf Wartburg (en galego Tannhäuser e o torneo de trobadores do castelo de Wartburg) é unha ópera en tres actos con música e libreto en alemán de Richard Wagner, baseada en dúas lendas alemás.

Historia e características

Wagner empregou principalmente dúas historias que aparecen na obra de Ludwig Bechstein, entre outras fontes: unha delas é a lenda do cabaleiro Tannhäuser, e a outra é a chamada Der Sängerkrieg auf der Wartburg, é dicir o «concurso de canto do Castelo de Wartburg». Os temas principais da ópera son a loita entre o amor sagrado e o profano, e a redención a través do amor, tema dominante en boa parte da obra de Wagner.

A súa estrea tivo lugar en Dresden o 16 de outubro de 1845 baixo a dirección do propio compositor. A súa sobriña, Johanna Wagner, interpretou o papel de Elisabeth.

Existen catro versións da ópera; a terceira, a versión de París, é a que se adoita interpretar con máis frecuencia. Esta ópera é unha das integrantes do Canon de Bayreuth.

Tannhäuser segue no repertorio, se ben non está entre as óperas máis representadas, aparecendo nas estatísticas de Operabase no posto 53 das cen óperas máis representadas no período 2005-10, sendo a 14ª en Alemaña e a sexta de Wagner, con 82 representacións.

Personaxes

Nota

Aínda que o libreto e a partitura sempre emprega o nome en singular Tannhäuser en direccións escénicas que implican ao rol titular ou ao indicar as pasaxes que el canta, ese nome nunca aparece como parte das letras. Máis ben, cada personaxe que se dirixe a Tannhäuser polo seu nome emprega o seu nome de pía Heinrich.

O distintivo personaxes Heinrich der Schreiber canta moitas melodías distintas de tódolos demais personaxes, e letras ocasionalmente únicas. Porén, no libreto encontra mención individual só na lista de personaxes, cos números de conxunto que inclúen ser etiquetado de Ritter (isto é, "cabaleiros", referíndose aos Minnesinger, que comparten todos un rango cabaleiresco). A partitura (polo menos na edición de Schirmer) etiqueta a súa liña de melodía simplemente "Schreiber".

Personaxe	Tesitura	Elenco na estrea 19 de outubro de 1845 (Director: Richard Wagner)	Versión revisada Elenco na estrea, 1861 (Director: Pierre-Louis Dietsch)
Tannhäuser, un Minnesinger	tenor	Josef Aloys Tichatschek	Albert Niemann
Elisabeth, a sobriña do Landgrave	soprano	Johanna Wagner	Marie Sasse
Venus	soprano ou mezzosoprano	Wilhelmine Schröder-Devrient	Fortunata Tedesco
Wolfram von Eschenbach, un Minnesinger	barítono	Anton Mitterwurzer	Morelli
Herrmann, Landgrave de Turinxia	baixo	Georg Wilhelm Dettmer	Cazaux
Walther von der Vogelweide, un Minnesinger	tenor	Max Schloss	Aimes
Biterolf, un Minnesinger	baixo	Johann Michael Wächter	Coulon
Heinrich der Schreiber, un Minnesinger	tenor	Anton Curty	König
Reinmar von Zweter, un Minnesinger	baixo	Karl Risse	Freret
Un xove pastor	soprano	Anna Thiele	Reboux
Catro paxes nobres	soprano, alto
Nobres, cabaleiros, damas, peregrinos, serenas, náiades, ninfas, bacantes; na versión de París, tamén as Tres Gracias, mozos, cupidos, sátiros e faunos

Instrumentación

A partitura de Tannhäuser está escrita para os seguintes instrumentos:

• 3 frautas (unha dobra con piccolo), 2 óboes, 2 clarinetes, clarinete baixo, 2 fagots
• 4 trompas, 3 trompetas, 3 trombóns, tuba
• Timpani, bombo, platillos, ferriños, pandeireta
• Arpa
• Archi (violíns I e II, violas, violonchelos, e contrabaixos)

En escena

• corno inglés, 4 óboes, 6 clarinetes, 4 fagots, 12 trompas, 12 trompetas, 4 trombóns, caixa, platillos, pandeireta