Saltar ao contido

Interlingue

Editar as ligazóns
Este é un artigo bo da Galipedia
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Historia do interlingue»)

Interlingue
Interlingue
Outros nomes:Occidental (entre 1922-1947)
Creado por: Edgar de Wahl1922
Emprego e uso: —
Total de falantes: sen datos
Posición: Non se atopa entre os 100 primeiros.
Categoria (propósito): Lingua artificial
 Interlingue
Status oficial
Lingua oficial de: Non é oficial en ningún país.
Regulado por: Interlingue-Union (IU)
Códigos de lingua
ISO 639-1: ie
ISO 639-2: ile
ISO 639-3: ile
SIL: -
Mapa
Status
Símbolo do interlingue.

Interlingue ou occidental (chamado así entre 1922 e 1947) é unha lingua artificial creada por Edgar von Wahl, un dos primeiros esperantistas. Von Wahl naceu en Olviopol, hoxe Ucraína e entón provincia do Imperio ruso, no seo dunha familia de lingua alemá. Foi un dos pioneiros do esperanto e Ludwik Zamenhof seguiu os seus consellos. Sen formación académica específica, tiña instinto lingüístico. Oficial da mariña de guerra, optou polo bando tsarista na Revolución de 1917. Tralo triunfo dos soviets, exiliouse en Francia, cambiando o seu apelido por De Wahl. Descontento co esperanto, decidiu crear o seu propio proxecto, ao que chamou occidental. Publicou en 1922 o seu proxecto de lingua. Formulou a regra de Wahl. Conseguiu reunir un pequeno grupo de seguidores, que seguiría editando a revista Cosmoglotta ata os anos 1950. En 1947 decidiron cambiar o nome polo de Interlingue (non interlingua, nome usado por Peano para o seu "Latino sine flexione", e tamén por Alexander Gode no proxecto de IALA de 1953). Con todo, a asociación non volveu dar sinais de vida ata a década de 1990, a través de Internet.

Historia

[editar | editar a fonte]
O primeiro número de Kosmoglott (máis tarde Cosmoglotta), publicado ás présas tras o anuncio de que a Sociedade de Nacións estudaba o problema dunha lingua internacional.

Comezos

[editar | editar a fonte]

As actividades do idioma e os seus usuarios poden verse a través da revista Cosmoglotta, a cal se empezou a publicar en 1922 en Tallin, Estonia, baixo o nome de Kosmoglott. A lingua que De Wahl anunciou aquel ano era o produto de anos de experimentos persoais baixo o nome de auli (de lingua auxiliar en inglés, auxiliary language), a cal usou entre 1906 e 1921 e gañou o sobrenome de proto-occidental. Durante o desenvolvemento do idioma, De Wahl explicou o seu enfoque nunha carta a un coñecido, o Baron de Orczy, escrita en auli:

A miña dirección na creación da lingua universal paréceche bastante regresiva... Enténdoo bastante ben, porque a estou empezando desde o outro extremo. Non empezo co alfabeto e a gramática e logo adapto o vocabulario, senón todo o contrario: tomo todo o material internacional de palabras, sufixos, finais, formas gramaticais, etc., e logo traballo para organizar o material, ordéno, compilo, interpolo, extrapolo e cribo[1].

De Wahl tamén se escribiu a miúdo co matemático italiano e creador do latino sine flexione, Guiseppe Peano, e foi apreciado pola súa selección de vocabulario internacional, escribindo que:

Creo que o "vocabulario commune" do Profesor Peano é xa unha obra científica máis valiosa que toda a literatura escolástica do ido sobre cousas imaxinarias evocadas polo "fundamento" de Zamenhof"[1].
Participantes nunha reunión de occidental en Viena, 1928: Engelbert Pigal, Karl Janotta, A. Deminger, Hanns Hörbiger, Eugen Moess, Franz Houdek, Johann Robert Hörbiger.
Encontro de usuarios da lingua occidental (interlingüe) en Viena en 1927.

Tras o seu anuncio en 1922, Occidental estaba case completo[2][3].​ De Wahl non tivo a intención de anunciar o idioma durante algúns anos pero despois de escoitar que a Sociedade de Nacións (SDN) comezara unha investigación sobre a cuestión dun idioma internacional, decidiu acelerar a súa publicación[4]​ e despois de recibir unha resposta favorable o ano anterior do Subsecretario Xeral da SDN, Nitobe Inazō, que adoptase unha resolución sobre o tema en 1921[5].​ A primeira publicación coñecida en Occidental, un folleto titulado Transcendent Algebra de Jacob Linzbach, apareceu pouco antes do debut de Kosmoglott[6].​

O occidental comezou a reunir seguidores debido á súa lexibilidade, a pesar dunha completa falta de gramáticas e dicionarios[7].​ Dous anos máis tarde, en 1924, De Wahl escribiu que se estaba comunicando cunhas 30 persoas "en bo occidental" a pesar da falta de material de aprendizaxe[8].​ Dúas sociedades idistas adheríronse ao occidental no mesmo ano, unha en Viena (Austria) chamada IdoSocieto Progreso (rebautizada como Societé Cosmoglott Progress) e Societo Progreso en Brno (Checoslovaquia), que cambiou o seu nome a Federali (Federation del amicos del lingue international).[9]​ O primeiro dicionario, Radicarium Directiv, unha colección de raíces occidentais e os seus equivalentes en oito idiomas, publicouse ao ano seguinte[10].​

Kosmoglott tamén foi un foro para outros idiomas planeados, aínda que aínda estaba escrito principalmente en occidental. Ata 1924, a revista tamén estivo afiliada á Academia pro Interlingua, que promovía o Latino sine flexione de Peano.[11]​ O nome cambiouse a Cosmoglotta en 1927 cando comezou a promover oficialmente o occidental en lugar doutros idiomas, e en xaneiro a oficina editorial e administrativa da revista trasladouse ao barrio de Mauer en Viena, agora parte de Liesing.[12][13] Gran parte do éxito inicial do occidental neste período proveu da nova localización central da oficina, xunto cos esforzos de Engelbert Pigal, tamén de Austria, cuxo artigo Li Ovre de Edgar de Wahl ("A obra de Edgar de Wahl") xerou interese no occidental por parte de usuarios do ido.[13]​ O uso en Francia comezou en 1928 e, a principios da década seguinte, a comunidade occidental estableceuse en Alemaña, Austria, Suecia, Checoslovaquia e Suíza[14].

Período de Viena e segunda guerra mundial

[editar | editar a fonte]
Postal con texto occidental creada en 1928 en Viena.

O período de Viena estivo tamén marcado pola estabilidade financeira. Coa axuda de dous apoios principais, Hans Hörbiger, de Viena, e G.A. Moore, de Londres, a revista Cosmoglotta prosperou a pesar da crise económica. Despois da morte de ambos en 1931, a revista viuse forzada a depender de novo das ganancias xeradas polas subscricións e as republicacións.[15].

O crecente movemento comezou a facer campaña de maneira máis asertiva a favor do occidental a principios da década de 1930,[16] aproveitando a súa lexibilidade a primeira vista ao poñerse en contacto con organizacións como empresas, embaixadas, imprentas e a Liga de Nacións con cartas enteiramente en Occidental que a miúdo se entendían e contestaban.[17][18] Esas cartas a miúdo incluían o pé de páxina Scrit in lingue international "Occidental" ("Escrito no idioma internacional Occidental"). Tamén se produciu un gran número de "documentos" numerados[19]​ neste momento para introducir o concepto dun idioma internacional e defender o occidental como a resposta á "torre de Babel" de Europa.[20] Neste período realizáronse por primeira vez gravacións de occidental falado en discos de gramófono para a súa distribución.[21][22]​

Os anos de 1935 a 1939 foron particularmente activos para Cosmoglotta e publicouse unha segunda edición da revista. Orixinalmente titulada Cosmoglotta-Informationes,[23], pronto foi rebautizada como Cosmoglotta B, centrándose en elementos de interese máis interno como cuestións lingüísticas, informes do occidental nas noticias e actualizacións financeiras. A principios de 1936, sen contar os 110 números de Cosmoglotta e outras revistas e boletíns, existían un total de 80 publicacións en e sobre o occidental.[24][25].

Pero os anos previos á Segunda guerra mundial expuxeron dificultades para o occidental e outros idiomas artificiais. Prohibíronse en Alemaña,[26] Austria,[27] e Checoslovaquia;[28] víronse obrigados a se disolveren e mantivéronse baixo vixilancia pola Gestapo,​[29] que tamén destruíu materiais de ensino.[30] A prohibición das linguas auxiliares en Alemaña foi particularmente daniña xa que era alí onde vivían a maioría dos occidentalistas nese momento.[31]. A imposibilidade de aceptar o pago das subscricións foi un golpe financeiro que continuou despois da guerra[32]​ xunto coa división de Alemaña en zonas de influencia, non todas as cales permitiron pagos.[33]

De Wahl, en Talín, non puido comunicarse coa Unión Occidental en Suíza desde o 1939 ata outubro de 1947, primeiro debido á guerra e logo á interceptación do correo entre Suíza e a Unión Soviética​.[34][35] Sen darse conta disto, De Wahl estaba desconcertado pola falta de resposta ás súas continuas cartas; incluso unha gran colección de poesía traducida ao occidental nunca foi entregada. A única carta que recibiu en Suíza foi en 1947, preguntando á Occidental Union por que non respondera ningunha das súas.[36]​ Mentres tanto, a casa de De Wahl e toda a súa biblioteca foran destruídas durante o bombardeo de Talín. O propio De Wahl foi encarcerado durante un tempo despois de negarse a saír de Estonia para ir a Alemaña, e logo refuxiouse nun hospital psiquiátrico onde viviu a súa vida.[37][38]

O estalido da guerra en 1939 detivo as publicacións de ambos os Cosmoglottas ata 1940, pero en 1941 Cosmoglotta B comezou a publicarse unha vez máis e continuou ata 1950.[39] Publicouse unha edición de Cosmoglotta A ou B todos os meses entre xaneiro de 1937 e setembro de 1939, e logo (despois do impacto inicial da guerra) todos os meses desde setembro do 1941 ata xuño de 1951.[39] Durante a guerra, só aqueles en Suíza e Suecia puideron dedicarse por completo ao idioma, levando a cabo actividades de forma semioficial​.[40][41]

Durante a guerra, os occidentalistas notaron que a miúdo se permitía que o idioma se enviase por telegrama dentro e fóra de Suíza (especialmente desde e cara a Suecia)[42]​ mesmo sen recoñecemento oficial, supoñendo que os censores podían entendelo​[43] e poderían pensar que estaban escritos en español ou romanche,[44], un idioma menor pero oficial en Suíza que nese momento carecía dunha ortografía estandarizada. Isto permitiu que tivese lugar algunha comunicación entre os occidentalistas en Suíza e Suecia. Aos outros centros de actividade occidental en Europa non lles foi tan ben, xa que as existencias de materiais de estudo en Viena e Talín foron destruídas en bombardeos[45]​ e numerosos occidentalistas foron enviados a campos de concentración en Alemaña e Checoslovaquia.[46][47].

Os contactos restablecéronse pouco despois da guerra polos que quedaron, con cartas de países como Francia, Checoslovaquia, Finlandia e Gran Bretaña que chegaron a Cosmoglotta. Os escritores dixeron que estaban listos para comezar de novo as actividades para o idioma.[48][49]. Cosmoglotta tiña subscritores en 58 cidades de Suíza​[50] uns meses antes do final da segunda guerra mundial en Europa, e Cosmoglotta A comezou a publicarse novamente en 1946​.[39]

Estandarización do idioma

[editar | editar a fonte]

Durante a guerra moitos occidentalistas dedicáronse a estandarizar o idioma.[51]​ De Wahl creara o occidental cunha serie de características inmutables, pero cría que seguir as "leis da vida" dáballe unha base o suficientemente firme como para seguir unha "evolución natural".[52] A súa flexibilidade "permitiría que o tempo e a práctica ocupásense das modificacións que resultasen necesarias".[53]​ Como resultado, algunhas palabras tiñan máis dunha forma permitida, o que non podía resolverse por decreto, deixando así a decisión final á comunidade ao incluír ambas as formas posibles nos primeiros dicionarios do idioma.[54]​ Un exemplo é o verbo scrir (escribir) e unha posible outra forma scripter, xa que ambos creaban derivacións reconocibles internacionalmente: scritura e scritor de scrir, ou scriptura e scriptor de scripter.[55]​ De Wahl expresou a súa preferencia por scrir, atopando scripter algo pesado, pero comentou que este último certamente estaba permitido e que o occidental podería tomar unha evolución similar ás linguas naturais nos que ambas as formas vólvense de uso común, coa forma máis longa tendo un carácter máis pesado e formal e a forma máis breve un ton máis lixeiro e cotián (como story e history en inglés).[55]

A ortografía era outra área na que existían varias posibilidades, a saber, a ortografía etimológica (adtractiv, opression), a ortografía histórica (attractiv, oppression) ou a ortografía simplificada (attractiv, opression).[56] A primeira opción case nunca se usou, e a ortografía simplificada finalmente converteuse no estándar en 1939.[57] Gran parte da estandarización do idioma levou a cabo desta maneira a través da preferencia da comunidade (por exemplo, propuxéronse tanto ac​[58] como anc para a palabra "tamén", pero a comunidade decidiuse rapidamente por anc), pero non todo foi así. Coas dúbidas pendentes sobre a forma oficial dalgunhas palabras e a falta de material xeral destinado ao público en xeral,[59] dedicouse moito tempo durante a segunda guerra mundial á estandarización do idioma e a creación de cursos, e debido á continuación da guerra, en agosto de 1943 tomouse a decisión de crear unha academia interina para oficializar este proceso.[51]

Este proceso comezara pouco antes da guerra, e os occidentalistas suízos, atopándose illados do resto do continente, optaron por concentrarse nos materiais de instrución para telos listos ao final da guerra.[60][61]​ Ao facelo, con frecuencia atopáronse confrontados coa decisión entre dúas formas "teoricamente igualmente boas" que permaneceran no uso popular, pero cuxa presenza podería ser confusa para un novo aprendiz do idioma.[62]​ A academia sostivo que os esforzos de estandarización basearíanse no uso real, afirmando que:

...a estandarización da lingua ten límites naturais. 'Estandarizar' o idioma non significa oficializar arbitrariamente unha das posibles solucións e rexeitar as outras como indesexables e irritantes. Só estandarízanse solucións que xa foron apoiadas pola práctica.”[63]

IALA, interlingua e cambio de nome a interlingue

[editar | editar a fonte]

A Asociación Internacional de Idiomas Auxiliares (IALA), fundada en 1924​[64] para estudar e determinar o mellor idioma planificado para a comunicación internacional, foi vista ao principio con receo pola comunidade occidental. A súa cofundadora, Alice Vanderbilt Morris, era esperantista, do mesmo xeito que moitos dos seus empregados,[65]​ e moitos occidentalistas, incluído o propio De Wahl,[65] crían que o seu liderado baixo o esperantista William Edward Collinson (coñecido entre os lectores de Cosmoglotta por un artigo do seu título "Algúns puntos débiles do occidental")​[66] significaba que fora creado cun equipo de lingüistas profesionais baixo un pretexto neutral e científico para reforzar unha recomendación final para o esperanto. Con todo, as relacións melloraron pronto, xa que quedou claro que a IALA pretendía ser o máis imparcial posible ao familiarizarse con todos os idiomas planificados existentes. Ric Berger, un prominente occidentalista que logo se uniu a interlingua na década de 1950, detallou unha desas visitas que fixo en 1935 a Morris a cal mellorou enormemente a súa opinión sobre a organización:

A miña opinión persoal non era tan pesimista, xa que, ao atoparme en Bruxelas en 1935, busquei á Sra. Morris e pronto obtiven unha audiencia con ela onde a miña encantadora anfitrioa convidoume a falar en occidental. Pediulle ao seu esposo, o embaixador estadounidense, que viñese escoitarme para confirmar o que parecía interesarlles moito: un idioma no que se poden entender todas as palabras sen habelo aprendido! [...] A Sra. Morris podería usar a súa fortuna simplemente para apoiar o esperanto, que era o seu dereito como esperantista convencida. Pero en lugar diso [...] decidiu doar o seu diñeiro a un tribunal lingüístico neutral para resolver cientificamente o problema, aínda que a sentenza fóra en contra das súas conviccións.[67]

En 1945, a IALA anunciou que planeaba crear a súa propia linguaxe e mostrou catro posibles versións baixo consideración, todas as cales eran naturalistas[68] no canto de esquemáticas. Os occidentalistas estaban en xeral compracidos de que a IALA decidise crear unha linguaxe de natuTexto en cursivareza tan similar ao occidental, véndoo como unha asociación crible que daba peso ao seu argumento de que un idioma auxiliar debería proceder do estudo dos idiomas naturais no canto de tentar encaixar nun sistema artificial. Ric Berger foi particularmente positivo ao describir o idioma que a IALA estaba a crear como unha vitoria para a "escola natural" ("Li naturalitá esset victoriosi!")​[68] e "case o mesmo idioma" en 1948[69].​ Con todo, aínda tiña reservas, dubidando de que un proxecto cun aspecto e unha estrutura tan similares sería capaz de "provocar repentinamente a caída dos prexuízos [contra as linguas planificadas] e crear a unidade entre os partidarios das linguas internacionais".[70]​ Tamén temía que simplemente podería "dispersar aos partidarios do idioma natural sen nada que mostrar" despois de que o occidental crease "unidade na escola naturalista" durante tanto tempo.[70]​

Aínda que os dous idiomas tiñan un vocabulario idéntico nun 90 por cento[71]​ sen ter en conta as diferenzas ortográficas (por exemplo, con filosofie e philosophia consideradas a mesma palabra), estrutural e derivacionalmente eran moi diferentes. A Regra de De Wahl no occidental eliminara na súa maioría os verbos latinos de dobre raíz (verbos como actuar: ager, act- ou enviar: mitter, miss-), mentres que o interlingua simplemente aceptábaos como parte integrante dun sistema naturalista.[72]​ Os idiomas de control (italiano, español e/ou portugués, francés, inglés) utilizados polo interlingua para formar o seu vocabulario na súa maioría requiren que unha palabra elixible se atope en tres idiomas de orixe (a "regra de tres"),[73]​ o que entraría en conflito co substrato xermánico do occidental e varias outras palabras que serían, por definición, inelixibles nun idioma unificado que retivese a metodoloxía do interlingua. A aceptación de palabras occidentais como mann, strax, old e sestra (Interlingua: viro, inmediatamente, vetere, soror) no interlingua só podería facerse eliminando os idiomas de control, o núcleo mesmo da metodoloxía do interlingua para determinar o seu vocabulario. O interlingua tamén permitía conxugacións verbais irregulares opcionais como so, son e sia[74] como primeira persoa do singular, terceira persoa do plural e subxuntivo de esser, o verbo 'ser'.

O occidental tamén se estaba recuperando da guerra. Cosmoglotta continuou informando ata 1946 sobre quen sobreviviran á guerra, quen deles estaban listos para participar novamente e quen aínda estaban fóra de contacto.[75][76] A revista viuse afectada financeiramente os custos de impresión inflados da posguerra e a súa incapacidade para cobrar pagos de certos países[77], en marcado contraste coa ben financiada​[78] IALA con sede en Nova York.[78][79]

A política internacional foi outra dificultade para os occidentalistas despois da guerra. O comezo da Guerra Fría creou unha situación particularmente incómoda para a Occidental-Union,[80][81][82]​ cuxo nomee lamentablemente coincidía co dunha liga política antirrusa; os occidentalistas suízos crían que esa era a razón pola que se interceptaron todas as cartas de De Wahl desde Talín.[83] De Wahl permaneceu inconsciente dos desenvolvementos no idioma e a proposta polo resto da súa vida[84].​ A principios de 1948 os occidentalistas checoslovacos comezaran a solicitar un novo nome que lles permitise continuar coas súas actividades lingüísticas sen sospeitas, propoñendo o nome de Interal (International auxiliari lingue), ao que o sindicato respondeu que o termo Interlingue sería máis apropiado e que eran libres de introducir o idioma como " Interlingue (Occidental)", ou mesmo eliminar a mención de Occidental entre paréntese se así o desexaban.[85]​ Ric Berger comezou a avogar por un cambio de nome de Occidental a Interlingue en 1948[86] que tamén esperaba que axudaría nunha fusión entre os dous idiomas.[87] A votación oficial sobre o cambio de nome a Interlingue tivo lugar no pleno de Occidental Union en 1949 e foi aprobada cun apoio do 91 por cento, o que fixo que o nome oficial Interlingue, con Interlingue (Occidental) tamén permitido, a partir de setembro de 1949.[88]

O debut do Interlingua en 1951 debilitou ao interlingue-occidental, que ata entón non fora cuestionado no campo dos idiomas auxiliares planificados naturalistas. A percepción de Vĕra Barandovská-Frank sobre a situación nese momento foi a seguinte (traducido do esperanto):

No campo das linguaxes planificadas naturalistas, o occidental- interlingue non fora cuestionado ata ese momento (especialmente despois da morte de Otto Jespersen, autor de Novial), xa que todos os novos proxectos eran case imitacións del. Isto tamén se aplicaba ao interlingua, pero levaba consigo un dicionario de 27 000 palabras elaborado por lingüistas profesionais que xeraba un gran respecto, a pesar de que en principio só confirmaba o camiño que iniciara De Wahl. O Senado da Interlingue- Union e a Interlingue- Academie aceptaron as propostas de que (1) a Interlingue- Union convértase nun membro colectivo da IALA e (2) a Interlingue- Union seguise sendo favorable á actividade futura da IALA e moralmente apoiala. A primeira proposta non foi aceptada, pero a segunda si, dando unha colaboración práctica e apoio ao interlingua.

André Martinet, o penúltimo director da IALA, fixo observacións similares ás de Matejka. Confesou que a súa variante preferida da interlingua era a máis próxima ao interlingue que a oficializada por Gode. Nestas circunstancias, os esforzos de Ric Berger para trasladar a todos os usuarios do interlingue en masa ao interlingua de IALA foi un shock. A súa herexía causou dúbidas e interrupcións nos círculos do interlingue, especialmente despois de que se involucrou na publicación de "Revista de Interlingua". Demostrouse que a idea anterior dunha fusión natural de ambos os idiomas non era realista, e o novo idioma converteuse nun rival.[89][90]

Don Harlow resumiu de maneira semellante o ano 1951 para o occidental:

O interlingua tiña un electorado listo para usar. Pasaran case trinta anos desde a creación do occidental, cuxa forza no mundo "naturalista" había impedido que outros proxectos "naturalistas" desenvolvesen os seus propios movementos. Pero a estrela do occidental desvaneceuse desde a guerra. Agora, como un raio caído do ceo, chegou este agasallo enviado polo ceo: un novo idioma construído aínda máis "naturalista" que o occidental. A pesar dos intentos dos partidarios acérrimos do occidental de evitar o inevitable, por exemplo, mediante tácticas como cambiar o nome do seu idioma ao de interlingue, a maioría dos occidentalistas restantes fixeron a breve peregrinación ao santuario do interlingua​[78].

Estancamento e rexurdimento

[editar | editar a fonte]
Número 326 de Cosmoglotta para o período de xaneiro a decembro de 2020.

Aínda que a migración de tantos usuarios ao interlingua debilitara gravemente ao interlingue, a consecuente caída da actividade foi gradual e produciuse durante décadas[91][92]​ Cosmoglotta B deixou de publicarse despois de 1950 e a frecuencia de Cosmoglotta A comezou a diminuír gradualmente: unha vez cada dous meses desde 1952 e logo unha vez por trimestre desde 1963.[39]. Outros boletíns en Interlingue seguiron aparecendo durante este tempo, como Cive del Munde (Suíza), Voce de Praha (Checoslovaquia), Sved Interlinguist (Suecia), International Memorandum (Reino Unido), Interlinguistic Novas (Francia), Jurnale Scolari International (Francia), Bulletine Pedagogic International (Francia), Super li Frontieras (Francia), Interlingue-Postillon (1958, Alemaña), Novas de Oriente (1958, Xapón), Amicitie european (1959, Suíza), Teorie e practica (Suíza-Checoslovaquia, 1967), e Novas in Interlingue (Checoslovaquia, 1971).[90] Barandovská-Frank cre que a diminución do interese en Occidental-Interlingue produciuse en conxunto co envellecemento da xeración que primeiro sentiu atraída por outros idiomas planificados (traducidos do esperanto):

A maioría dos interesados no interlingue pertencían á xeración que coñeceu á súa vez o volapük, o esperanto e o ido, atopando daquela a solución máis estética (esencialmente naturalista) no occidental- interlingue. Posteriormente, moitos se trasladaron á interlingua de IALA, que con todo non demostrou ter moito máis éxito a pesar da impresión que causou a súa orixe científica, e aqueles que permaneceron leais ao occidental- interlingue non lograron transmitir o seu entusiasmo a unha nova xeración[90]​.

A actividade no interlingue alcanzou o seu punto máis baixo durante a década de 1980 e principios da de 1990, cando a publicación de Cosmoglotta cesou durante algúns anos. Mentres que o número 269 publicouse en 1972 despois de publicar unha vez por tempada entre 1963,[39]​ o número 289 non se alcanzou ata o verán de 2000​[93] para unha media de menos dun número por ano. Segundo Harlow, "en 1985, o último periódico de Occidental, Cosmoglotta, deixou de publicarse, e dise que o seu editor, Adrian Pilgrim, describiu ao occidental como un "idioma morto".[78] Unha década máis tarde, un documental en 1994 por Steve Hawley e Steyger sobre idiomas planificados presentou ao falante do interlingue Donald Gasper como "un dos últimos falantes que quedaban do idioma occidental"[94].

Como foi o caso doutros idiomas planificados, a chegada de Internet estimulou o renacemento do occidental​. No ano 1999 o fundouse o primeiro Yahoo! Group en occidental,[95][96] Cosmoglotta comezara a publicar de maneira intermitente novamente e o idioma converteuse nun tema de discusión na literatura sobre idiomas auxiliares.[97]​ Un exemplo é The Esperanto Book publicado en 1995 por Harlow, quen escribiu que o occidental tiña unha énfase intencional nas formas europeas e que algúns dos seus principais seguidores adoptaron unha filosofía eurocéntrica, o que pode obstaculizar a súa difusión.[78][98] Aínda así, a opinión oposta[99][100][101] tamén era común na comunidade e o occidental gañou adeptos en moitas nacións, incluídas as nacións asiáticas.[102][103] En 2004 aprobouse unha Wikipedia en interlingue. Nos últimos anos renováronse as reunións oficiais de falantes do idioma: unha en Ulm en 2013[104],​ outra en Múnic en 2014 con tres participantes​[105] e unha terceira en Ulm o ano seguinte con cinco.[106]

A edición máis recente de Cosmoglotta é o volume 327, correspondente ao período de xaneiro a xuño de 2021[107].

O ano 2021 viu novos libros publicados en occidental, incluídas tres obras de Vicente Costalago: Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas[108], Antologie hispan[109]​ e Fabules, racontas e mites[110].

Filosofía

[editar | editar a fonte]
Adhesivo de 1930 creado para salientar a lexibilidade a primeira vista: Li lingue quel vu comprende (A lingua que entendes) e Occidental propaga se self (Occidental promóvese a si mesmo).

De Wahl aprendeu sobre as linguas artificiais cando oíu falar do volapük a Waldemar Rosenberger, un compañeiro de traballo do pai de De Wahl.[111]​ De Wahl terminou converténdose nun dos primeiros usuarios do esperanto, que descubriu en 1888 durante o seu período como volapükista e para o cal estaba compilando un dicionario de termos mariños[111]. Rapidamente converteuse nun fervente partidario do esperanto durante varios anos, onde colaborou con Zamenhof nalgunhas partes do deseño do idioma[112]​ e traduciu unha das primeiras obras ao esperanto: "Princidino Mary",[113]​ publicado en 1889 orixinalmente baixo o nome de Princino Mary. Seguiu sendo esperantista ata 1894 cando fracasou a votación para reformar o esperanto. Nesta votación, de Wahl foi un dos dous que votaron nin polo esperanto sen cambios nin pola reforma proposta por Zamenhof, senón por unha reforma completamente nova.[114] O occidental non se anunciaría ata 28 anos despois de que De Wahl abandonase o esperanto, un período no que pasou traballando con outros creadores de idiomas e tratando de desenvolver un sistema que combinase tanto naturalismo como regularidade. Esta combinación de naturalismo e regularidade converteríase nun dos vantaxes aos que se fai referencia con maior frecuencia na promoción do occidental despois da súa publicación.[115][116][117][118][119]

Mentres desenvolvía o occidental, de Wahl traballou con Waldermar Rosenberger (Idiom Neutral), Julius Lott (Mundolingue) e Antoni Grabowski (latín moderno por un tempo, pero logo volveu ao esperanto).[120] O método buscado por estes "partidarios do naturalismo" foi a destilación de palabras existentes nos seus partes para obter as raíces internacionais dentro delas, como naturalisation a nat-ur-al-is-ation, que logo se usaría noutras palabras para manter as palabras raíz ao mínimo mentres se mantén unha aparencia natural: precie (prezo), preciosi (precioso), apreciar (apreciar), apreciation (apreciación), apreciabil (apreciable), despreciar (depreciar), despreciation (depreciación).[121]​ A descomposición de palabras existentes deu lugar a un gran número de afixos. Por exemplo, tan só aqueles usados para formar substantivos que se refiren a un tipo de persoa son: -er- (molinero - molinero), -or- (redactor - redactor), -ari- (millionario - millonario), -on- (spion, espía), -ard (mentard, mentireiro), -astr- (poetastro, poetucho), -es (franceso, francés), -essa (reyessa, raíña). Segundo de Wahl sempre era preferible optar por un sufixo produtivo que forzar a formación de palabras novas de raíces completamente novas máis tarde. Ademais disto, a rega de de Wahl que se desenvolveu máis tarde permitiu unha derivación regular para os verbos latinos con dobre raíz.[122]

A Delegación para a Adopción dunha Lingua Auxiliar Internacional, un corpo de académicos formado para estudar o problema dunha lingua internacional e que recomendou o esperanto con reformas (chegando á lingua coñecida como ido), ocorreu en 1907 antes de que se anunciase o occidental. de Wahl elixiu enviar un memorando de principios sobre o cal basear un idioma internacional, un memorando que chegou despois de que o comité xa se levantou.[123] Louis Couturat, que xa estaba familiarizado con De Wahl e os seus colaboradores, só notouno de pasada. Os principios establecidos no memorando enuméranse nunha solicitude para que o comité declarase[124]:

  1. que ningún dos sistemas existentes é satisfactorio;
  2. que o idioma internacional a construír debe estar baseado en material internacional;
  3. que debe ter un sistema preciso de formación de palabras que, polas súas propias regras, obteña palabras verdadeiramente internacionais;
  4. que debe ter unha gramática natural que non produza formas antinaturais;
  5. que debe ter unha ortografía internacional.

De Wahl publicou en 1922 unha modificación do principio de Otto Jespersen de que "é mellor o idioma internacional que en cada punto ofrece a maior facilidade ao maior número",[125]​ afirmando que o idioma internacional debe ser máis fácil para a maioría dos que o necesitan (lit. quen debe aplicalo),[126]​ ou noutras palabras, aqueles que o necesitan nas relacións internacionais.[127] De Wahl cría que non sempre era necesario ter en conta o número de falantes, especialmente en áreas especializadas como a botánica, onde, por exemplo, o termo Oenethera biennis (un tipo de planta) debería implementarse sen cambios nun idioma internacional, mesmo se toda a poboación mundial de botánicos, os que máis están familiarizados coa palabra e probablemente os que a utilicen, non superase as 10.000 persoas.[126]

Isto tamén implicaba que as palabras pertencentes a culturas particulares debían importarse sen modificacións, o que De Wahl cría que achegaba novas ideas de valor á cultura europea que se enfermou "" despois da Primeira guerra mundial. Citou os termos karma, kotau (kowtow), geisha e mahdí en 1924 como exemplos daqueles que non deben poñerse nun "corpiño vocálico"​[101] a través de terminacións obrigatorias (por exemplo, karmo, koŭ toŭou, gejŝou, madho en esperanto) cando se importan ao idioma internacional:

Tales palabras, aínda non moi numerosas, tiveron un gran incremento no século pasado, e crecerán en proporcións desorbitadas no futuro cando, a través da comunicación internacional, as ideas das estables culturas orientais asolaguen e inflúan na enferma Europa, que está agora perdendo o seu equilibrio. E canto máis mutiladas estean as palabras, máis mutiladas estarán as ideas que representan.[101]

​

Nun artigo sobre o desenvolvemento futuro do idioma, De Wahl escribiu en 1927 que debido ao dominio europeo nas ciencias e outras áreas, o occidental requiría unha forma e unha derivación reconocibles para os europeos, pero que tamén debería estar equipado cunha estrutura gramatical capaz de tomar formas máis analíticas e non derivadas no futuro (como os equivalentes de "bake man" por panadeiro ou "wise way" por sabedoría) se as tendencias lingüísticas mundiais comezaron a mostrar preferencia por elas.[128]

De Wahl cría que se debía manter un bo equilibrio entre a regularidade esquemática e o naturalismo nun idioma internacional, onde demasiado do primeiro pode ser conveniente para o aprendiz temperán pero detestable para un falante, e viceversa:

"Non se fan excepcións para dificultar o estudo dos estranxeiros, senón para que o falar sexa máis curto e fluído [...] Está claro que neste idioma como o máis impersonal, abstracto e comercial de todos, a regularidade será maior e máis ampla que en todos os demais idiomas e modismos nacionais e tribais. Pero nunca poderá alcanzar un esquematismo total [...] Tamén aquí a verdadeira solución será unha harmonización dos dous principios contrarios. Require a penetración sensible da necesidade real no instinto da superpoblación internacional”.[129]

Aínda que o vocabulario era principalmente romance,[130][131][132] de Wahl optou por un gran substrato xermánico que considerou máis expresivo para o vocabulario técnico e material (self, ost (este), svimmar (nadar), moss (musgo), etc.), con léxico romance e grego máis apropiado na derivación de palabras internacionais (fémina por muller para formar feminin, can por can para formar canin (canino), etc.) así como concepcións mentais, corporais e naturais[133] As linguas romances minoritarias como o ladino, o provenzal (occitano) e o catalán xunto cos crioulos foron importantes no desenvolvemento do occidental para de Wahl,[134][135] quen escribiu xa en 1912 que a súa lingua en desenvolvemento era máis similar ao provenzal que ao italiano ou ao español.[136]​ A revista suíza Der Landbote fixo un comentario similar ao revisar o idioma en 1945, comentando con humor que "ao ler os poucos exemplos de occidental dános a impresión dun catalán a medio aprender por un estranxeiro que non entende moito a gramática".[137]​

De Wahl salientou que a aparencia natural do occidental non implicaba unha importación por xunto de expresións e usos nacionais, e advertiu que facelo conduciría ao caos. Un dos seus artigos sobre este tema estaba dirixido a usuarios ingleses e franceses que, segundo el, vían incorrectamente ao occidental como unha mestura dos dous:

"(A aparencia caótica do occidental) non é culpa do occidental en si, senón dos seus usuarios e especialmente dos franceses e ingleses, ou aqueles que pensan que o idioma internacional debe ser unha mestura deses dous idiomas [...] iso é un erro fundamental, especialmente se estas formas presentan excepcións e irregularidades no sistema do occidental".[138]

Alphonse Matejka escribiu en Cosmoglotta que De Wahl "sempre reivindicou un mínimo de autonomía para a súa lingua e loitou encarnizadamente contra todas as proposicións que pretendían aumentar o naturalismo da lingua só imitando cegamente as linguas romances, ou como dixo crudamente de Wahl nunha das súas cartas a min, 'imitando o francés ou o inglés".[139]

O que o occidental favorecese a regularidade conduciu a un vocabulario que era reconocible pero diferente da norma internacional, como ínpossibil no canto de impossibil (ín + poss + ibil), scientic (científico, de scient- ie + - ic), e descrition (descrición, de descri- r + - tion). Esta é unha das maiores diferenzas coa interlingua, que ten un vocabulario tomado dos chamados "prototipos"[140] (o devanceiro común máis recente dos seus idiomas de orixe), mentres que o interlingue/occidental centrouse na derivación activa e espontánea. O vocabulario considerouse tecnicamente permisible mesmo se non coincidía coas formas doutros idiomas vivos, e estas palabras derivadas describíronse como "formas que os idiomas vivos haberían podido producir utilizando os seus propios medios".[141]

Gramática

[editar | editar a fonte]

Alfabeto

[editar | editar a fonte]
A (a), B (be), C (ce), D (de), E (e), F (ef), G (ge), H (ha), I (i), J (jot), K (ka), L (el), M (em), N (en), O (o), P (pe), Q (qu), R (er), S (es), T (te), U (u), V (ve), W (duplic ve), X (ix), Y (ypsilon), Z (zet)[142]

As letras pronúncianse como en galego, excepto:

  • c antes de e, i, e pronúnciase como ts, no resto de casos, como k;
  • g ande de e, i, e pronúnciase como j en francés, no resto dos casos, como a g de gato;
  • h pronúnciase como en inglés;
  • j como en francés;
  • q pronúnciase como en alemán e inglés;
  • t pronúnciase ts antes de ia, ie, io, iu, no resto de casos, como en español;
  • v como en inglés;
  • x = ks;
  • z = ds;
  • zz = ts (como en pizza en italiano);
  • ch como a ch andaluza ou como k antes de consoantes

Artigo

[editar | editar a fonte]

Como o inglés, o occidental ten un artigo determinado e outro indeterminado. O artigo determinado é li, e o indeterminado, un.

O final do artigo determinado pódese cambiar a lo (masculino), la (feminino), lu (neutro), lis (plural), los (masculino plural), e las (feminino plural). Destas formas, as máis comúns son lu e lis: lu é igual que o lo do español, como en Ne li aprension de un lingue es lu essential, ma su usation (O esencial dun idioma non é a súa aprendizaxe senón o seu uso) e lis úsase con palabras que son difíciles de escribir en plural como lis s (as eses).

Substantivos

[editar | editar a fonte]

O plural faise engadindo -s despois dunha vocal, ou -es despois da maioría de consoantes. Para evitar cambios de pronuncia e de acentuación, ás palabras que terminan en -c, -g e -m só se lles engade unha -s: un libre, du libres, un angul, tri angules, li tric, li trics, li plug, li plugs, li album, pluri albums, li tram, du trams.

Pronomes persoais

[editar | editar a fonte]
Galego Suxeito Obxecto Posesivo Determinante posesivo
eu yo me mei mi
ti tu te tui tu
el il le sui su
ela ella la
iso it
nós noi nos nostri nor
vós vu vos vestri vor
eles illos los lor lor
elas ellas
eles (xeral) ili

Correlativos

[editar | editar a fonte]
Para interrogar Para mostrar Indeterminado Negación Ningunha indicación Total
Cantidade quant tant alquant nequant quantcunc totmen
Tempo quande tande alquande nequande quandecunc sempre
Lugar u? ta, ci alcú necú úcunc partú
Persoas qui ti alqui nequi quicunc omni
Cousas quo to alquo nequo quocunc omno
Persoas e cousas quel tel alquel nequel quelcunc chascun
Calidade qual tal alqual nequal qualcunc
Modo quam tam alquam nequam quamcunc

Adverbios

[editar | editar a fonte]

O interlingue ten adverbios primarios e adverbios derivados. Os adverbios primarios non se xeran a partir doutras partes do discurso e, por tanto, non se forman usando terminacións especiais: tre (moi), semper (sempre), etc.

Os adverbios derivados fórmanse agregando o sufixo -men a un adxectivo (rapid = rápido, rapidmen = rapidamente), relacionado co francés - ment, a español -mente e outros. A terminación - men inspirouse no francés provenzal e falado (que non pronuncia a t en -ment) e elixiuse sobre -mente para evitar conflitos coa terminación do substantivo - ment e outros substantivos no idioma derivados do tempo pasado en -t[143][144].​ Os adxectivos poden usarse como adverbios cando o sentido é claro:​

Il ha bon laborat = Traballou ben

Noi serchat long = Buscamos moito tempo

Derivación

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Regula de De Wahl.
Un exemplo de derivación tomado da revista Cosmoglotta.
Diagrama de fluxo mostrando a derivación de nomes a partir de verbos usando a Regra de Wahl.

A aplicación da regra de De Wahl aos verbos, e o uso de numerosos sufixos e prefixos, creouse para resolver as irregularidades coas que os creadores doutros proxectos lingüísticos anteriores ao occidental infestaran as súas obras. Estes víronse obrigados a elixir entre regularidade e formas antinaturais, ou irregularidade e formas naturais. A opinión predominante antes da súa aplicación era que as formas naturais debían sacrificarse co fin da regularidade, mentres que aqueles que optaban polo naturalismo víanse obrigados a admitir numerosas irregularidades ao facelo ( Idiom Neutral, por exemplo, tiña unha lista de 81 verbos con radicais especiais​ usados ao formar derivados), un paradoxo resumido por Louis Couturat en 1903 da seguinte maneira:

En resumo, un atópase fronte á antinomia de que as palabras que son internacionais non son regulares e as palabras que son regulares non son internacionais; a opinión predominante [de naturalistas como Julius Lott e de Wahl] era que a regularidade debía sacrificarse pola internacionalidade na formación das palabras.

As regras creadas por de Wahl para resolver isto describíronse por primeira vez en 1909​ nas Discusións da Academia pro Interlingua de Peano e son as seguintes:

  1. Se despois da eliminación de -r ou -er do infinitivo, a raíz termina en vogal, agrégase a -t final. Crear (crear), crea/t-, crea/t/or, crea/t/ion, crea/t/iv, crea/t/ura.
  2. Se a raíz termina nas consoantes d ou r, transfórmanse en s: decid/er (decidir), deci/s-, deci/s/ion deci/s/iv. Adherer (adherirse), adhe/s-, adhe/s/ion.
  3. En todos os demais casos, con seis excepcións, a eliminación da terminación dá a raíz exacta: duct/er, duct-, duct/ion.

Unha vez aplicadas estas regras, o occidental quedou con seis opoñas excepción. Son:

  1. ced/er, cess- (concesión)
  2. sed/er, sess- (sesión)
  3. mov/er, mot- (moción)
  4. ten/er, tent- (tentación)
  5. vert/er, vers- (versión)
  6. veni/r, vent- (advento)

Os sufixos agréganse á raíz verbal ou ao tema presente do verbo (o infinitivo menos - r). Un exemplo disto último é o sufijo - ment: move/r, move/ment (non movetment), experi/r, experi/ment (non experimentment) e -ntie (inglés -nce): tolera/r (tolerar), tolera/ntie, existe/r (existir), existe/ntie.

Facilidade de aprendizaxe

[editar | editar a fonte]

Como lingua auxiliar internacional que é, a facilidade de aprendizaxe e o ter un vocabulario recoñecible foi un principio clave na creación do Occidental. A revista Cosmoglotta a miúdo presentaba cartas de novos e antigos usuarios doutros idiomas internacionais (principalmente esperanto e ido) que daban fe da sinxeleza do idioma:[145]​ cartas de novos usuarios para demostrar o seu rápido dominio do idioma,[146][147][148]​ e certificacións de usuarios experimentados de idiomas auxiliares para compartir as súas experiencias. Debido a que moitos usuarios do idioma atopárano despois de aprender o esperanto por primeira vez, é difícil atopar datos sobre a capacidade de aprendizaxe do idioma para quen non teñen experiencia noutros idiomas auxiliares internacionais. Con todo, un experimento para determinar o tempo de aprendizaxe levou a cabo nos anos 1956 a 1957 nunha escola secundaria católica suíza ( gymnasium) en Disentis sobre o tempo necesario para aprendelo. O experimento mostrou que os estudantes que participaron no estudo, que tiñan experiencia previa con francés, latín e grego, dominaron o interlingue tanto escrito como falado despois de 30 horas de estudo.

Literatura

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Literatura en interlingue.

A maioría dos textos literarios en occidental, tanto orixinais como traducidos, foron publicados en Cosmoglotta. Outros textos foron publicados na revista Helvetia, e outros, en menor cantidade, como libros.

A literatura en occidental pódese dividir en varios períodos:

  • Primeiro período entre 1921 e 1927
  • Período de Viena entre 1927 e 1949
  • Período de estancamento entre 1950 e 1999
  • Reavivamento en Internet a partir de 1999

As últimas obras literarias publicadas en occidental son:

  • Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas, escrita por Vicente Costalago[149] e publicada o 27 de marzo de 2021.
  • Antologie hispan, escrita por Vicente Costalago[150] e publicada o 26 de agosto de 2021.
  • Fabules, racontas e mites, escrita por Vicente Costalago[151] e publicada o 20 de decembro de 2021.

Outros textos non literarios

[editar | editar a fonte]

Aínda que as principais obras escritas en occidental foron obras literarias, existen outras publicacións neste idioma que non se poderían cualificar como tales. É o caso de obras como:

  • Le Axiome de Paralleles de Euclides a Hilbert, de Carl-Erik Sjöstedt. Publicado en 1986, trátase dunha enciclopedia de matemáticas.
  • Algúns libros de texto publicados en Internet por Vicente Costalago, como é o caso de Historie,[152] Cultura classic,[153] Geographie[154] e Mathematica,[155] todos eles publicados en 2020.

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,0 1,1 "Occidental A, 1946, p. 24". 
  2. ↑ "Kosmoglott, 1925, p.40". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-19. Translation: "I found the most precise sense of "-atu" for example no earlier than 1924 ... maybe with time I will also find the precise sense of "-il, -esc, -itudo", etc." 
  3. ↑ "Cosmoglotta B, 1947, p. 15". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2018-12-28. 
  4. ↑ "Cosmoglotta A, 1946, p. 27". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-06. 
  5. ↑ "Kosmoglott 001, 1922, p. 4". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-08-02. 
  6. ↑ "Transcendental Algebra". Arquivado dende o orixinal o 2019-08-22. Consultado o 2019-11-30. 
  7. ↑ "Kosmoglott, 1925, p.7". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2018-12-28. 
  8. ↑ "Kosmoglott, 1924, p. 14". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-07. Translation: "He asserts that Occidental, despite being easily readable, is very difficult to write and that one could hardly find 10 people in the world able to write it without errors. Well, with me alone there is already three times that number corresponding in good Occidental." 
  9. ↑ ""Kosmoglot" – la unua interlingvistika societo en Ruslando" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2020-09-22. Consultado o 2020-08-11. 
  10. ↑ Wahl, E. de (1925). Radicarium directiv del lingue international (Occidental) in 8 lingues. Tallinn. OCLC 185538723. 
  11. ↑ "Kosmoglott, 1924, p. 1". Arquivado dende o orixinal o 2021-02-14. Consultado o 2020-12-15. 
  12. ↑ "Cosmoglotta, 1927, p. 1". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  13. ↑ 13,0 13,1 "Cosmoglotta A, 1947, p. 17". Arquivado dende o orixinal o 2021-02-14. Consultado o 2019-01-18. 
  14. ↑ "Helvetia, January 1930". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-09-04. ...Occ. esset unesimli propagat per Germanes, Austrianes, Svedes, Tchecoslovacos e solmen ante du annus ha penetrat in Francia. 
  15. ↑ "Cosmoglotta B, 1937, p.79". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-03-13. 
  16. ↑ "Cosmoglotta A, 1933, p. 20.". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-04-11. 
  17. ↑ "Cosmoglotta B, 1935, p. 30". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-20. 
  18. ↑ "Cosmoglotta A, 1931, p. 92". Arquivado dende o orixinal o 2020-10-27. Consultado o 2020-10-22. Un commercial firma in Tchecoslovacia scri spontanmen al redaction: "Mi firma...opera in Italia solmen per li medium de Occidental, e to in omni romanic states. To es un miraculos fact. Vu posse scrir a omni romano in Occidental e il va comprender vor idées." 
  19. ↑ ie:Sviss Association por Occidental
  20. ↑ "Cosmoglotta A, 1934, p. 52". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-20. 
  21. ↑ "Cosmoglotta A, 1934, p. 52.". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-04-13. 
  22. ↑ "Cosmoglotta B, 1935, p. 12". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-20. 
  23. ↑ "Cosmoglotta B (Cosmoglotta-Informationes), 1935, p. 1". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  24. ↑ "Cosmoglotta B, 1936, p. 17". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-23. 
  25. ↑ "Cosmoglotta B, 1936, p. 38". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-23. 
  26. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, pg. 5". Arquivado dende o orixinal o 2021-02-03. Consultado o 2019-01-20. (Translation) Regrettably, public propagation of Occidental was not possible in Germany from 1935 (the year when artificial languages were banned in Germany) until the end of the war... 
  27. ↑ Cosmoglotta B, 1945, p. 12. Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine. Translation öf the last pre-war Occidental postcard from Austria sent to Switzerland in December 1938: "My sadness from not being able to continue my interlinguistic work continues and has made me almost melancholic. Please do not send me mail in Occidental."
  28. ↑ Cosmoglotta B, 1944, p. 109. Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine. Translation: "The reality is that Occidental, like the other international languages, is prohibited in Germany, that the Occidental societies have been disbanded there (also in Czechoslovakia and Austria) even before the war, and that only regime change in those countries will make Occidental propagation a possibility again.
  29. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, p. 122". Arquivado dende o orixinal o 2021-03-24. Consultado o 2019-02-02. English translation: The final exchange of telegrams between us was your telegram in March 1938 where you asked me if I would go to The Hague to participate in the IALA conference, and my quick negative response, not followed by a letter explaining why. You certainly had guessed the cause, but you cannot know what actually happened. Immediately after the coming of Hitler I had the "honour", as president of an international organisation, to be watched by the Gestapo, which interrogated me multiple times and searched through my house, confiscating a large part of my correspondence and my interlinguistic material." 
  30. ↑ "Cosmoglotta B, 1948, p. 33.". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-16. Translation: "I myself lost my entire rich Occidental-Interlingue possessions in 1936 through home raids by the infamous Gestapo...How thankful you must be to your governments which have avoided such catastrophes that our land (Germany) has suffered, one after another, for 35 years now." 
  31. ↑ "Cosmoglotta A, 1946, p. 32". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-06. 
  32. ↑ "Cosmoglotta B, 1946, p. 11". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  33. ↑ "Cosmoglotta B, 1947, p. 107". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  34. ↑ "Cosmoglotta B, 1947, p. 100". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-02. 
  35. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, p. 100". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  36. ↑ "Cosmoglotta B, 1948, p. 99". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  37. ↑ Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2019-01-23. Consultado o 2019-01-22. Post la okupo de Tallinn per sovetia armeo estis deportita kaj malaperinta la edzino de De Wahl, lia domo komplete forbruliĝis dum bombardado, detruiĝis lia riĉa biblioteko kaj manuskriptoj. Post la alveno de naziaj trupoj De Wahl rifuzis translokiĝon al Germanio kaj estis enkarcerigita. Por savi lin, liaj amikoj lasis proklami lin mense malsana. En la jaro 1944, 77-jaraĝa, li eniris sanatorion Seewald apud Tallinn kaj restis tie ankaŭ post la milito, ne havante propran loĝejon 
  38. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, p. 98". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 39,4 "Plan de aparition de KOSMOGLOTT 1922-1926 e COSMOGLOTTA 1927-1972 (Austrian National Library)". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-28. 
  40. ↑ "Cosmoglotta B, 1941, p. 1". Arquivado dende o orixinal o 2021-07-09. Consultado o 2021-07-05. 
  41. ↑ "Cosmoglotta B, 1943, p. 85". Arquivado dende o orixinal o 2021-07-09. Consultado o 2021-07-05. 
  42. ↑ "Cosmoglotta B, 1946, p.8.". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-02-07. Consultado o 2018-12-22. English translation: "At the assembly of the Swiss Association for Occidental in Bienne it was noted with satisfaction that despite the war the cooperation at least with the Swedish worldlanguage friends was always able to be maintained, in that the letters and telegrams written in Occidental passed by the censors without problem." 
  43. ↑ "Cosmoglotta B, 1943, p. 6". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2018-12-10. 
  44. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 15". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2018-12-10. 
  45. ↑ "Cosmoglotta B, 1946, p.9". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2018-12-22. 
  46. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 119.". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2018-12-22. English translation: "When I arrived in Prague after my escape from the concentration of Leitmeritz, I had literally nothing except a ragged prison uniform, the so-called "pyjama" of the prison camps...Soon after I arrived in Prague I published an ad to search friends of the international language..." 
  47. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 83.". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2018-12-22. English translation: "The letters from France are starting to arrive in Switzerland. Especially appreciated are those from Mr. Lerond, a teacher in Bréville tra Donville (Manche) and from Mr. René Chabaud, who happily returned safe and sound from a prison camp in Germany." 
  48. ↑ "Cosmoglotta B, 1946, p. 108". Arquivado dende o orixinal o 2021-08-01. Consultado o 2021-08-01. 
  49. ↑ "Cosmoglotta B, 1946. p. 119-120". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-17. 
  50. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 24". Arquivado dende o orixinal o 2021-03-30. Consultado o 2018-12-10. 
  51. ↑ 51,0 51,1 Cosmoglotta B, 1943, p. 85: Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine. English translation: "Because the president and secretary of the Academy are located in countries in a state of war, the leading Occidentalists of the neutral countries, Switzerland and Sweden, believe it necessary to set up an INTERIM ACADEMY which will function until the other will be able to resume its work. The decisions of this interim academy will be conditional, i.e.: must be validated by the regular Academy after the war, and due to that it will deliver to it all documents justifying its decisions, with detailed reasons."
  52. ↑ "Kosmoglott, 1922, p. 65". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-16. 
  53. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p. 95". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-08-22. 
  54. ↑ Cosmoglotta B, 1945, p. 3: Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine. Translation: "For some hundreds of international words there are two forms between which it is not easy to know which one is better. E. de Wahl wisely wrote both in the first dictionaries, with the intention to let practice make the decision."
  55. ↑ 55,0 55,1 Kosmoglott, 1925, p. 14. May 1925. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-16. 
  56. ↑ "Cosmoglotta B, 1944, p. 66". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2018-12-07. 
  57. ↑ Schmidt, Dr. Thomas (2020). GROSSES MODERNES WÖRTERBUCH INTERLINGUE (OCCIDENTAL) - DEUTSCH. Berlin. p. 2. Von seiner Entstehung bis zum Ausbruch des Zweiten Weltkrieges 1939 wurde die Rechtschreibung der Sprache deutlich vereinfacht. Diese sogenannte „simplificat ortografie“ löste die alte „historic ortografie“ ab. 
  58. ↑ "Kosmoglott, 1926, p. 52". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-27. 
  59. ↑ "Cosmoglotta B, 1938, p. 82". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-03-23. 
  60. ↑ "Cosmoglotta B, 1938, p. 82". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-03-23. 
  61. ↑ "Cosmoglotta B, 1939, p. 1". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-03-24. 
  62. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 49". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2018-12-13. 
  63. ↑ Cosmoglotta B, 1944, p. 67: Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine. "...li standardisation del lingue have su natural límites. "Standardisar li lingue ne significa arbitrarimen oficialisar un del solutiones possibil e rejecter li altris quam índesirabil e genant. On standardisa solmen solutiones queles ja ha esset sanctionat per li practica."
  64. ↑ Esterhill, Frank J. (2000). Interlingua Institute: A History. Interlingua Institute. pp. ix. ISBN 9780917848025. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-25. 
  65. ↑ 65,0 65,1 "Cosmoglotta A, 1948, p. 84". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-31. 
  66. ↑ "Cosmoglotta A, 1937, p. 1". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-21. 
  67. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, p. 85". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-31. 
  68. ↑ 68,0 68,1 "Cosmoglotta A, 1948, p. 84". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-31. 
  69. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, p. 34". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-26. 
  70. ↑ 70,0 70,1 "Cosmoglotta B, 1948, p. 29". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-26. 
  71. ↑ Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2019-01-23. Consultado o 2019-01-22. Alphonse Matejka konstatis, ke la publikigita vortprovizo de Interlingua en 90% kongruas kun tiu de Interlingue, se oni ne rigardas ortografion (historian kaj simpligitan) kaj uzon de finaj vokaloj. 
  72. ↑ Gode, Alexander. "A grammar of Interlingua: Appendix 1 (Double-Stem Verbs)". Arquivado dende o orixinal o 2020-10-23. Consultado o 2020-10-21. 
  73. ↑ "Le tres principios principal del standardization international in interlingua". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-17. 
  74. ↑ "Interlingua-English Dictionary S". Arquivado dende o orixinal o 2007-12-13. 
  75. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 120". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-17. 
  76. ↑ "Cosmoglotta B, 1946, p. 4". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-17. 
  77. ↑ "Cosmoglotta B, 1948, p. 12". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-26. Translation: "Unfortunately, in 1947 we were not able to publish more than two printed editions: the enormous increase of printing costs and the difficulties transferring the credits accumulated in certain countries were the reasons why we had to be prudent about expenses...even though printing costs have increased by 5 times compared to before the war, the subscription fees have remained the same. Regretfully we have been forced to increase the subscription price this year to 8 Swiss francs..." 
  78. ↑ 78,0 78,1 78,2 78,3 78,4 Harlow, Don. The Esperanto Book, Chapter 3: "Archived copy". Arquivado dende o orixinal o 2012-02-04. Consultado o 2008-09-09. .
  79. ↑ "Historia de Interlingua". www.interlingua.com. Arquivado dende o orixinal o 18 de febreiro de 2022. Consultado o 2021-11-20. 
  80. ↑ "Cosmoglotta B, 1948, p. 7". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-01. Li recent evenimentes politic e li division del munde in du sectores de influentie (occidental e oriental) ha mettet nor propagatores de quelc landes in delicat situation. It ha devenit desfacil nu parlar pri un lingue de quel li nómine in cert landes evoca suspectiones in li circul politic. Pro to nor Centrale ha recivet ti-ci mensus, precipue de Tchecoslovacia, propositiones usar vice li nómine de Occidental ti de Interal (=INTER/national Auxiliari lingue). 
  81. ↑ Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2019-01-23. Consultado o 2019-01-22. La postmilita divido de Eŭropo en orientan kaj okcidentan sektoron sentigis la nomon “Occidental” propagando por kapitalisma okcidento, tial venis proponoj ŝanĝi la nomon. 
  82. ↑ Pigal, Engelbert (1950). Interlingue (Occidental), die Weltsprache. Vienna, Austria: Gesellschaft Cosmoglotta. p. 4. OCLC 67940249. Schließlich wurde aus Gründen der Neutralität mit 1. September 1949 der Name der Sprache in Interlingue geändert. 
  83. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, p. 99". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2019-02-01. Translation: "One should not forget that the name Occidental had been selected in 1922, when it had absolutely no political significance. And today, by strange chance the title of the Occidental-Union coincides with that of a political league opposed to the Russians. It is possible that in Tallinn they considered de Wahl a person requiring police surveillance. How to protest and explain the misunderstanding from so far away?" 
  84. ↑ "Occidental A, 1948, p. 98". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-15. 
  85. ↑ "Cosmoglotta B, 1948, p. 7". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-01. 
  86. ↑ "Biographias: Ric(hard) Berger". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-18. Postea, de 1934 a 1950, ille esseva co-redactor del magazin del Occidental-Union, "Cosmoglotta", e esseva le interprenditor in 1948 quando occidental - presentate per le estoniano Edgar de Wahl - cambiava nomine a interlingue. 
  87. ↑ "Cosmoglotta, summer 2000". Arquivado dende o orixinal o 2018-12-15. Consultado o 2018-12-13. Proque yo esperat que noi vell posser un vez fusionar con Interlingua, ti-ci nov nómine devet facilisar li transition por nor membres, evitante talmen, coram li publica, un nov radical changeament de nómine. Yo dunc proposit, in februar 1948, in Cosmoglotta, remplazzar li nómine Occidental per Interlingue malgré li oposition del presidente del Academie. 
  88. ↑ "Cosmoglotta A, 1949, p. 112". Arquivado dende o orixinal o 2020-07-24. Consultado o 2019-02-09. English translation: "91% of the voters have adopted the proposition of the Senate of the Occidental Union, i.e. the new name: INTERLINGUE. The usage of the name INTERLINGUE, or if one wishes INTERLINGUE (Occ.) is valid from 1.9.1949." 
  89. ↑ Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2019-01-23. Consultado o 2019-01-22. ...la simileco inter ambaŭ interlingvoj estas tiom granda, ke certe eblos iu racia sintezo inter ili, konkludis Matejka en 1951...La senato de Interlingue-Union kaj la Interlingue-Academie pritraktis la proponojn, ke (1) Interlingue Union iĝu kolektiva membro de IALA kaj (2) Interlingue-Union restu favora al estonta aktiveco de IALA kaj morale subtenu ĝin. La unua propono ne estis akceptita, sed jes la dua, do praktike kunlaboro kaj subteno de Interlingua. 
  90. ↑ 90,0 90,1 90,2 Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). p. 18. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2019-01-23. Consultado o 2019-01-22. 
  91. ↑ Interlingue en Google Books.
  92. ↑ Interlingue en Google Books.
  93. ↑ "Cosmoglotta A, Summer 2000". Arquivado dende o orixinal o 2021-09-22. Consultado o 2018-12-13. 
  94. ↑ Hawley, Steve (2010-06-01). "Language Lessons 1994". Arquivado dende o orixinal o 2019-12-11. Consultado o 2019-01-30. 
  95. ↑ "Omniglot: Interlingue (Occidental)". Arquivado dende o orixinal o 2020-09-29. Consultado o 2020-08-09. 
  96. ↑ Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2019-01-23. Consultado o 2019-01-22. 
  97. ↑ "IE-Munde - Jurnal e information pri Interlingue (Occidental)". www.ie-munde.com. Arquivado dende o orixinal o 2019-01-30. Consultado o 2019-01-30. 
  98. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p. 33". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-20. 
  99. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p. 64". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-10-18. Yo confesse que yo vide poc in li Europan cultura del ultim 1900 annus quel es tam remarcabilmen preciosi. To quo es max visibil es tyrannie, oppression, guerres e nigri superstition. 
  100. ↑ "Cosmoglotta A, 1949, p.108". Arquivado dende o orixinal o 2020-07-24. Consultado o 2020-10-18. In ti témpor yo esset in Sydney, e pro que yo havet grand interesse por li indigenes e volet converter mi blanc fratres a un bon opinion pri ili, yo scrit in li presse pri ti heroic action e comparat li brutalitá del blanc rasse con li conciliantie e self-sacrificie del negros. 
  101. ↑ 101,0 101,1 101,2 "Kosmoglott, 1924, p. 2". Arquivado dende o orixinal o 2021-02-15. Consultado o 2019-02-16. Tal paroles nu ancor ne tro numerosi, ja in li secul passat ha augmentat in grand quantitá, e in futur va crescer in exorbitant proportion, quande, per li international comunication, li idées del stabil oriental cultures va inundar e influer li maladi Europa, quel just nu perdi su equilibrie. 
  102. ↑ "Cosmoglotta A, 1937". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-29. JAPAN: Kokusaigo-Kenkyusho, Daita 11-784, Setagaya, TOKIO (Pch. Tokio 62 061) 
  103. ↑ "Cosmoglotta A, 1958, p. 66, 77" (PDF). GitHub. Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2021-09-15. Consultado o 2020-12-22. 
  104. ↑ "Litt incontra in Ulm.". IE-MUNDE (Revúe in Interlingue-Occidental) Numeró 7 - Octobre 2013. 
  105. ↑ "IE-Munde - Jurnal e information pri Interlingue (Occidental)". www.ie-munde.com. Arquivado dende o orixinal o 2019-01-30. Consultado o 2019-01-30. 
  106. ↑ "TRIESIM MINI-INCONTRA DE INTERLINGUE". IE-MUNDE (Revúe in Interlingue-Occidental) Numeró 11 – Octobre 2015. 
  107. ↑ Interlingue-Union (2021-11-01). Cosmoglotta 327/2021. 
  108. ↑ Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas
  109. ↑ "Antologie hispan". Arquivado dende o orixinal o 09 de abril de 2022. Consultado o 22 de decembro de 2021. 
  110. ↑ "Fabules, racontas e mites". Arquivado dende o orixinal o 09 de abril de 2022. Consultado o 22 de decembro de 2021. 
  111. ↑ 111,0 111,1 "Cosmoglotta A, 1946, p. 18". 
  112. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p. 56". 
  113. ↑ Lermontov, Mikhail (1896). Esperanto: Princidino Mary (PDF). Consultado o 2020-12-20. 
  114. ↑ "Cosmoglotta A, 1946, p. 19". 
  115. ↑ "Cosmoglotta A, 1929, p. 101". Inter omni projectes, Occidental es li sol quel in altissim gradu ha penat satisfar li amalgamation del du quasi contradictori postulates: regularitá e naturalitá. 
  116. ↑ "Cosmoglotta B, 1938, p. 64". Do secun li principies fundamental de Occidental: «junter quant possibil regularitá e naturalitá», just li form «radica» es li sol rect e apt por ti parol. 
  117. ↑ "Cosmoglotta A, 1929, p. 76". Nu, si li europan popules va un die introducter un tal radical ortografic reforma in su lingues quam li turcos, it va esser natural que anc li lingue international va secuer ti reforma, ma til tande, noi pensa, noi have ancor sufficent témpor e prefere ne chocar li publica e destructer li etymologie, do li regularitá e naturalitá. 
  118. ↑ "Cosmoglotta A, 1929, p. 10". Qui in li divers revues interlinguistic...retrosecue li labores de Wahl til lor origines, ti va constatar, que li autor de Occidental ja in su unesim publicationes esset un consecuent representant e protagonist del strict naturalitá del futuri lingue international; ma in contrast a altri interlinguistes del camp naturalistic, Wahl ha sempre accentuat que ti ci naturalitá deve accordar con plen regularitá del structura del lingue. 
  119. ↑ "Cosmoglotta B, 1935, p. 14". Occidental esset publicat de Prof. E. de Wahl in 1922. It ha monstrat nos que li vocabularium del grand lingues de civilisation posse esser regularisat per un sistema de derivation admirabilmen simplic, sin arbitrari formes, sin inventet regules». Pro to Occidental es un excellent combination de naturalitá e regularitá. Ti du caracteres merita esser expresset in li insigne e yo proposi representar ti du atributes per li equigambi rect-triangul sur li diametre de un circul. Li equigambie expresse que li naturalitá e li regularitá esset tractat con egal cuidas per sr. de Wahl. 
  120. ↑ "Cosmoglotta A, 1946, p. 18". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-20. 
  121. ↑ "Cosmoglotta A, 1946, p. 19". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-20. 
  122. ↑ Barandovská-Frank, Vĕra. "Latinidaj planlingvoj (AIS-kurso, 1 studunuo)" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2019-01-23. Consultado o 2019-01-22. Male al la “Regul De Wahl”, kiu ebligas en Interlingue regulajn derivaĵojn, Interlingua konservas plurajn radikojn, ekz. ag/act (agente/actor), frang/fract (frangibil/fraction), ung/unct (unguento/unction), tiel ke sen lingvistikaj antaŭscioj pri infinitiva kaj supina formoj oni ne povas diveni la ĝustan rezulton. 
  123. ↑ "Cosmoglotta A, 1946, p. 22". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-21. 
  124. ↑ "Cosmoglotta A, 1937, p. 73". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-21. 
  125. ↑ Jespersen, Otto (1929). An International Language. p. 52. ISBN 1135662606. 
  126. ↑ 126,0 126,1 "Kosmoglott, 1922, p. 19". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-16. 
  127. ↑ "Cosmoglotta B, 1941, p. 15". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-16. 
  128. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p. 86". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-12-15. 
  129. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p.95". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-03-04. 
  130. ↑ Cosmoglotta B, 1945, p. 90 Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine.: Translation: "Occidental being a neo-Latin language, the influence of the languages French, Italian and Spanish will probably still be greater than that of the Anglo-Saxons."
  131. ↑ Cosmoglotta B, 1944, p. 104 Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine.: Translation: "and what else is Occidental than a simplified Italian, or, to state it more generally, the simplified commonality of all Romance languages?"
  132. ↑ Cosmoglotta B, 1944, p. 116: Arquivado 2021-04-15 en Wayback Machine. Translation: "Latin is dead, even though it is still used for a few limited purposes. But the mother language Latin still lives in her daughters, the Romance languages—and Occidental is one of them."
  133. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p. 19". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-02-25. 
  134. ↑ "Helvetia, August 1929". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-08-01. 
  135. ↑ "Helvetia, August 1929". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-08-03. 
  136. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 7". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-08-01. 
  137. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 32". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2020-08-01. 
  138. ↑ "Cosmoglotta B, 1945, p. 38". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-22. 
  139. ↑ "ÖNB-ANNO - Cosmoglotta (Serie B)". anno.onb.ac.at. Arquivado dende o orixinal o 2021-04-15. Consultado o 2019-01-02. 
  140. ↑ Mulaik, Stanley, Ph.D. "Standardization of Grammatical Particles" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-22. 
  141. ↑ Matejka, Alphonse. "Autonomie e Regularitá in li Lingue International" (PDF). Arquivado dende o orixinal (PDF) o 2021-02-15. Consultado o 2020-12-22. We do not hesitate to form words like “ludette, plorada, substantival, plumallia, tassade, sucrage, glotton, stridore, hesitatori, successosi, flexura” etc. etc. without asking ourselves whether these words are international or not. Even when they are in fact not international, they nevertheless never have the artificial appearance that characterizes most of the derived words in Esperanto and Ido. They always represent forms that living languages would have been able to produce using their own means. 
  142. ↑ Grammatica de Interlingue in English Arquivado 2013-11-02 en Wayback Machine., F. Haas 1956
  143. ↑ "Cosmoglotta A, 1950, p. 2". Arquivado dende o orixinal o 2020-07-24. Consultado o 2020-12-19. 
  144. ↑ "Cosmoglotta A, 1948, p. 116". Arquivado dende o orixinal o 2021-04-13. Consultado o 2020-12-19. 
  145. ↑ "Cosmoglotta A, 1937, p. 23". 
  146. ↑ "Cosmoglotta B, 1938, p. 80". 
  147. ↑ "Cosmoglotta B, 1936, p.38". 
  148. ↑ "Cosmoglotta A, 1927, p.107". 
  149. ↑ Li sercha in li castelle Dewahl e altri racontas
  150. ↑ "Antologie hispan". Arquivado dende o orixinal o 09 de abril de 2022. Consultado o 22 de decembro de 2021. 
  151. ↑ "Fabules, racontas e mites". Arquivado dende o orixinal o 09 de abril de 2022. Consultado o 22 de decembro de 2021. 
  152. ↑ Historie
  153. ↑ Cultura Classic
  154. ↑ Geographie
  155. ↑ Mathematica

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Haas, Fritz. 1956. Grammatica de Interlingue in Interlingue. Interlingue-Servicie Winterthur (Svissia). [1] (en interlingua)
  • Jacob, Henry. 1947 Occidental (1922) by Edgar de Wahl en 0' A Planned Auxiliary Language Publicate: London, Dobson, London. 1947 [2] (en inglés)
  • Rodriguez, José María. 1999. Breve gramática de Interlinguie/Occidental en Gazeto Andaluzia (órgano oficial da Asociación Andaluza de Esperanto) N° 57 marzo 1999. [3] (en esperanto)
  • Stenström, Ingvar. 1997. Occidental-Interlingue: Factos e fato dun lingua international. Societate Svedese prol Interlingua. ISBN 91-971940-2-6. (en interlingua)

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Interlingue&oldid=6607075»