Saltar ao contido

Unidade (teoría dos aneis)

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

En álxebra, unha unidade ou elemento invertíbel[a] dun anel é un elemento invertíbel para a multiplicación do anel. É dicir, un elemento u dun anel R é unha unidade se existe v en R tal que

onde 1 é a identidade multiplicativa; o elemento v é único para esta propiedade e chámase inverso multiplicativo de u.[1][2] O conxunto de unidades de R forma un grupo R× baixo a multiplicación, chamado grupo de unidades ou grupo de unidades de R.[b] Outras notacións para o grupo de unidades son R, U(R).

A identidade multiplicativa 1 e a súa inversa aditiva −1 son sempre unidades. De xeito máis xeral, calquera raíz da unidade nun anel R é unha unidade: se rn = 1, entón rn−1 é un inverso multiplicativo de r. Nun anel distinto de cero, o elemento 0 non é unha unidade, polo que R× non é pechado baixo a suma. Un anel distinto de cero R no que cada elemento distinto de cero é unha unidade (é dicir, R× = R ∖ {0}) chámase anel de división (ou corpo non conmutativo). Un anel de división conmutativo chámase corpo. Por exemplo, o grupo de unidade do corpo dos números reais R é R ∖ {0} (todos os números agás o cero).

Anel de enteiros

[editar | editar a fonte]

No anel de enteiros Z, as únicas unidades son 1 e −1.

No anel Z/nZ de enteiros módulo n, as unidades son as clases de congruencia (mod n) representadas por enteiros coprimos a n. Constitúen o grupo multiplicativo de números enteiros módulo n.

Anel de números enteiros dun corpo numérico

[editar | editar a fonte]

No anel Z[3] obtido ao estender Z co enteiro cadrático 3, temos (2 + 3)(2 − 3) = 1, polo que 2 + 3 é unha unidade, e tamén o son as súas potencias, polo que Z[3] ten infinitas unidades.

De xeito máis xeral, para o anel de enteiros R nun corpo numérico F, o teorema das unidades de Dirichlet afirma que R× é isomorfo ao grupo

onde é o grupo (finito, cíclico) de raíces da unidade en R, e n é o rango do grupo de unidades, con valor

onde son o número de mergullos reais e o número de pares de mergullos complexos de F, respectivamente.

Relacionando esta fórmula co exemplo Z[3]: o grupo de unidades dun (o anel de enteiros dun) corpo cadrático real é infinito de rango 2, xa que .

Polinomios e series formais de potencias

[editar | editar a fonte]

Para un anel conmutativo R, as unidades do anel de polinomios R[x] son os polinomios

tal que a0 é unha unidade en R e os restantes coeficientes son nilpotentes, é dicir, satisfán para algún N [4]. En particular, se R é un dominio, entón as unidades de R[x] son as unidades de R. As unidades do anel da serie formal de potencias son as series formais de potencias

tal que a0 é unha unidade en R. [4]

Aneis de matrices

[editar | editar a fonte]

O grupo de unidades do anel Mn(R) de matrices n × n sobre un anel R é o grupo GLn(R) de matrices invertíbeis. Para un anel conmutativo R, un elemento A de Mn(R) é invertíbel se e só se o determinante de A é invertíbel en R. Nese caso, A−1 pódese dar explicitamente en termos da matriz adxunta.

Para os elementos x e y nun anel R, se é invertíbel, entón ten inverso ; [5] esta fórmula pódese intuir, mais non demostrar, mediante o seguinte cálculo nun anel de series formais de potencias non conmutativas: Consulte a identidade de Hua para ver resultados similares.

Grupo das unidades

[editar | editar a fonte]

Un anel conmutativo é un anel local se RR× é un ideal máximal.

Como pode verse, se RR× é un ideal, entón é necesariamente un ideal máximal e R é local xa que un ideal máximal é disxunto de R×.

Se R é un corpo finito, entón R× é un grupo cíclico de orde |R| − 1.

Todo homomorfismo de aneis f : RS induce un homomorfismo de grupos R×S×, xa que f mapea unidades en unidades. De feito, a formación do grupo de unidades define un functor dende a categoría de aneis ata a categoría de grupos.

O esquema do grupo é isomorfo ao esquema de grupos multiplicativos sobre calquera base, polo que para calquera anel conmutativo R, os grupos e son canonicamente isomorfos a U(R). Teña en conta que o functor (é dicir, RU(R) ) é representábel no sentido: para aneis conmutativos R. Explicitamente, isto significa que hai unha bixección natural entre o conxunto dos homomorfismos do anel e o conxunto de elementos unidade de R (en contraste, representa o grupo aditivo , o functor desmontaxe da categoría de aneis conmutativos á categoría dos grupos abelianos).

  1. No caso dos aneis, o uso de "elemento invertíbel" tómase como evidentemente referido á multiplicación, xa que todos os elementos dun anel son invertíbeis para a suma.
  2. A notación R×, introducida por André Weil, úsase habitualmente na teoría de números, onde os grupos de unidades xorden con frecuencia.[3] O símbolo × é un lembrete de que a operación do grupo é a multiplicación. A maiores, un superíndice × non se usa con frecuencia noutros contextos, mentres que un superíndice * a miúdo denota dual.
Referencias

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]