Lista de faraóns
Este artigo ou sección precisa dunha revisión ortográfica e/ou de gramática (recurso útil: corrector ortográfico en liña de galego). Podes axudarte do revisor ortográfico, activándoo en: Preferencias → Trebellos → Navegación → Ortografía: Activar o revisor ortográfico. Colabora connosco neste artigo e noutros en condicións semellantes para que a Galipedia mellore e medre. |
Lista de faraóns | |
---|---|
País | Exipto |
Fundador | Narmer (a.k.a. Menes) |
Último gobernante |
|
Fundación | c. 3100 a.C. |
Disolución |
O título faraón úsase para os gobernantes do antigo Exipto que gobernaron despois da unificación do Alto e Baixo Exipto por Narmer durante o Período tinita, aproximadamente no 3100 a.C. Non obstante, o título específico "faraón" non foi usado para dirixirse aos reis de Exipto polos seus contemporáneos ata o dominio de Merneptah na XIX dinastía, c. 1200 a.C. Xunto ao título de faraón para gobernantes posteriores, houbo un antigo título real exipcio usado polos reis exipcios que permaneceu relativamente constante durante a historia do antigo Exipto, inicialmente o nome de Horus, o nome Abella e Xunco (a súa tradución fidedigna é O Señor das Dúas Terras xa que os xeróglifos fan referencia, a abella ao Alto Exipto mentres que o xunco o fai ao Baixo Exipto) e o nome Dúas damas (nbtj), co título adicional de Horus Dourado, nomen e prenomen engadíronse sucesivamente polas dinastías posteriores.
Exipto estivo continuamente gobernado, polo menos en parte, por faraóns nativos durante aproximadamente 2500 anos, ata que foi conquistado polo Reino de Kush a finais do século VIII a.C, cuxos gobernantes adoptaron para si mesmos a tradicional titulación faraónica. Despois da conquista kushita, Exipto experimentou outro período de dominio autóctono antes de ser conquistado polo Imperio Aqueménida, cuxos gobernantes tamén adoptaron o título de "faraón". O último faraón nativo de Exipto foi Nectanebo II, que era faraón antes de que os aqueménidos conquistasen por segunda vez Exipto.
O dominio aqueménido sobre Exipto chegou ao seu fin logo da conquista de Alexandre o Grande no 332 a.C., despois da cal foi gobernado polos faraóns helénicos da Dinastía ptolemaica. O seu dominio e a independencia de Exipto chegaron ao seu fin cando Exipto pasou a ser unha provincia da Roma antiga no 30 a.C. Augusto e posteriores emperadores romanos foron designados como faraóns de Exipto ata o reinado de Maximino Daia no 314 d.C.
As datas indicadas nesta lista de faraóns son aproximadas. Baséanse principalmente na cronoloxía do Antigo Exipto, principalmente baseadas no Exipto Dixital para as universidades,[3] base de datos desenvolvida polo Museo Petrie de Arqueoloxía Exipcia, pero pódense indicar por separado datas alternativas tomadas doutros expertos.
Listas de antigos reis exipcios
[editar | editar a fonte]As listas de faraóns modernas están baseadas en rexistros históricos, incluídas antigas listas de reis exipcios e historias posteriores, como a "Aegyptiaca" de Manetón, así como evidencias arqueolóxicas. Respecto a fontes antigas, exiptoólogos e historiadores reclaman precaución respecto da credibilidade, exactitude e exhaustividade destas fontes, moitas das cales fixéronse moito despois dos reinados que informan.[4] Un problema adicional é que as antigas listas de reis adoitan estar danadas, ou son inconsistentes entre elas e/ou selectivas.
Coñécense as seguintes listas de reis (xunto coa dinastía na que foron creados)):[5]
- Lista real da tumba de Den (I dinastía); atopado nun selo cilíndrico na tumba de Den. Enumera a todos os reis da I Dinastía desde Narmer ata Den co seu Nome de Horus.
- Pedra de Palermo (V dinastía); tallada nunha lousa de olivina-basalto. Rota en anacos e polo tanto incompleta.
- Lista real de Gizeh (VI dinastía); escrita con tinta vermella, verde e negra en xeso e madeira de cedro. Moi selectiva.
- Pedra Saqqara Sur (VI dinastía); tallada nunha lousa de basalto negro. Moi selectiva.
- Lista de reis de Karnak (XVIII dinastía); tallada en pedra calcaria. Moi selectiva.
- Lista Real de Abidos de Seti I (XIX dinastía); tallada en pedra calcaria. Moi detallado, pero omitindo o Primeiro Período Intermedio.
- Lista real de Abidos de Ramesses II (XIX dinastía); tallada en pedra calcaria. Moi selectiva.
- Lista real de Saqqara (XIX Dinastía), tallada en pedra calcaria. Moi detallada, pero omite a maioría dos reis da I Dinastía por razóns descoñecidas.
- Lista real de Turín (XIX Dinastía); escrita con tinta vermella e negra en papirus. É probable que sexa a lista real máis completa da historia, hoxe danada.
- A Aegyptiaca de Manetón (período grego); posiblemente escrito sobre papiro. Os escritos orixinais perdéronse a día de hoxe e moitas anécdotas asignadas a certos faraóns parecen ficticias.
Período predinástico
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Exipto prehistórico.
Período lendario
[editar | editar a fonte]# | Nome | Inicio do goberno | Fin do goberno | Notas | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Ptah | 5400 a. C. | 5340 a. C. | Deus creador e divindade patroa da cidade de Menfis. | |
2 | Ra | 5340 a. C. | 5280 a. C. | Deus sol e creador do mundo. | |
3 | Shu | 5280 a. C. | 5220 a. C. | Deus do ar seco, do estado masculino, da calor, da luz e da perfección. | |
4 | Geb | 5220 a. C. | 5180 a. C. | Deus da terra. | |
5 | Osiris | 5180 a. C. | 5120 a. C. | Deus asociado á vida no alén, decidía se as persoas se reencarnarían ou perderían a vida no alén. | |
6 | Horus | 5120 a. C. | 5060 a. C. | Deus dos ceos. | |
7 | Tot | 5060 a. C. | 5000 a. C. | Deus da sabedoría e da escrita. | |
8 | Maat | 5000 a. C. | 4940 a. C. | Deusa da xustiza e do equilibrio. |
Baixo Exipto
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Baixo Exipto.
O Baixo Exipto estaba xeográficamente composto polo norte do río Nilo e polo delta do Nilo. A seguinte lista pode estar incompleta:
Nome | Imaxe | Comentarios | Reinado |
---|---|---|---|
Hedju Hor | Só se coñecen dúas xerras de arxila de Tura | ||
Ni-Hor | Só se coñecen os barcos de barro e pedra atopados en tumbas próximas a Tarcán, Tura, Tarxano e Nagada | ||
Hsekiu / Seka | Só se coñece pola Pedra de Palermo[6] | ||
Khayu | Só se coñece pola Pedra de Palermo[7] | ||
Tiu / Teyew | Só se coñece pola Pedra de Palermo[8] | ||
Thesh / Tjesh | Só se coñece pola Pedra de Palermo[9] | ||
Neheb | Só se coñece pola Pedra de Palermo[10] | ||
Wazner | Só se coñece pola Pedra de Palermo[11] | ||
Horus Hat | — | ||
Mekh | Só se coñece pola Pedra de Palermo[12] | ||
(Destruído) | Só se coñece pola Pedra de Palermo[12] | ||
Falcón dobre | Tamén debeu gobernar no alto Exipto | (Século XXXII a.C.) | |
Wasch | Só se coñece pola Paleta de Narmer[13] Arredor do 3150 a.C. |
Alto Exipto
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Dinastía 0.
Aquí se reagrupan gobernantes predinásticos do Alto Exipto pertencentes ao período tardío Naqada III, ás veces descrito informalmente como Dinastía 0.
Nome | Imaxe | Comentarios | Reinado |
---|---|---|---|
Gazelle | No 3250 a.C., o máis probable é que nunca existise.[14] | ||
Cuncha | A existencia deste rei é moi dubidosa.[15] | ||
Peixe[16] | Só se coñecen artefactos que deixaron a súa marca, arredor do 3250-3220 a.C. É moi probable que nunca existise.[17] | ||
Elefante[18] | Arredor do 3240–3220 a.C. | ||
Animal[19] | O máis probable é que nunca existise.[20] | ||
Stork[21][22] | O máis probable é que nunca existise.[23] | ||
Canide[19] | O máis probable é que nunca existise.[24] | ||
Touro | O máis probable é que nunca existise.[25] | ||
Escorpión I | Primeiro gobernante do Alto Exipto, Arredor do 3250–3200 a.C. |
Gobernantes predinásticos: Dinastía 0
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Período predinástico.
A seguinte lista de gobernantes predinásticos pode estar incompleta. Dado que estes reis preceden a Primeira Dinastía, agrupáronse como "Dinastía 0".
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Horus-Iry | A posición cronolóxica correcta non está clara.[26] | ||
Crocodilo | Potencialmente leido Shendjw. se discute a súa identidade e existencia.[27] | ||
Ka | Quizais deba lerse como Sekhen en vez de Ka. A posición cronolóxica correcta non está clara.[28] | ||
Escorpión II | Pódese ler como Serqet, posiblemente sexa a mesma persoa que Narmer.[29] |
Período arcaico de Exipto
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Período arcaico de Exipto.
O Primeiro período dinástico de Exipto esténdese entre o 3150 e o 2686 a.C.
Primeira dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Primeira dinastía de Exipto.
A Primeira dinastía gobernou entre o 3150 e o 2890 a.C..
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Narmer | Crese que é a mesma persoa que Menes e que unificou o Alto e Baixo Exipto. | ||
Hor-Aha | Fillo de Narmer. Nome grego: Athotís. | ||
Djer | Nome grego: Uenéphes. O seu nome e título aparece na Pedra de Palermo. Despois creuse que a súa tumba era a lendaria tumba de Osiris. | ||
Djet | Nome grego: Usapháis. | ||
Den | Nome grego: Kénkenes (da dicción no Imperio Novo de Exipto do seu nome de nacemento: Qenqen[32]). O primeiro faraón representado coa dobre coroa de Exipto, o primeiro faraón cun nome completo niswt bity. | ||
Anedjib | Nome grego: Miebidós. Coñecido polo seu ameazador nome nebti.[33] | ||
Semerkhet | Nome grego: Semempsés. Primeiro gobernante exipcio c0 nome completo Nebti. O seu reinado completo consérvase na pedra do Cairo. | ||
Qaa | Nome grego: Bienéches. Reinado moi longo, a súa tumba é a última con tumbas subsidiarias. | ||
Sneferka | Reinado moi curto, descoñécese a súa posición cronolóxica correcta. | ||
Horus Paxaro | Reinado moi curto, descoñécese a posición cronolóxica correcta. |
Segunda dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Segunda dinastía de Exipto.
A Segunda dinastía gobernou desde o 2890 a.C. ata o 2686 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Hetepsekhemui[34] | Manetón chámalle 'Boëthos' e afirma que baixo este gobernante un terremoto matou a moita xente. | ||
Nebré[35] | Nome grego: Kaíechós (despois do nome do cartucho ramesside Kakaw). O primeiro gobernante que usa o símbolo solar no seu nome real, podería ser a mesma persoa que o faraón Weneg. | ||
Ninetjer[36] | Nome grego: Binóthris. Puido dividir Exipto entre os seus sucesores, supostamente permitiu ás mulleres gobernar como faraóns. | ||
Weneg-Nebty[37] | Nome grego: Ougotlas/Tlás. Podería ser un gobernante independente ou o mesmo que Peribsen, Sekhemib-Perenmaat ou Raneb. | ||
Sened[38] | Nome grego: Sethenes. Posiblemente a mesma persoa que Peribsen. Non obstante, isto é moi discutido.[39] | ||
Seth-Peribsen | Empregaba un animal de Seth por riba do seu serekh en lugar dun falcón Horus. Promoveu o culto ao sol en Exipto e reduciu os poderes dos funcionarios, nomarcas e palatinos. Algúns estudosos cren que gobernou un dividido Exipto.[40] | ||
Sejemib-Perenmaat | Podería ser a mesma persoa que Seth-Peribsen.[41] | ||
Neferkara I | Nome grego: Néphercherés. Coñecido só das listas do Imperio Novo de Exipto, non acreditadas arqueoloxicamente. | ||
Neferkasokar | Nome grego: Sesóchris. Coñecido só das listas de Ramesside, non acreditadas arqueoloxicamente. As lendas do Antigo Reino afirman que este gobernante salvou Exipto dunha seca de longa duración.[42] | ||
Hudjefa I | Coñecido só das listas de ramesside, o seu "nome" é en realidade unha paráfrase que destaca que o nome orixinal do rei xa se perdeu en tempos de ramesside. | ||
Khasekhem(wy)[43][44] | Nome grego: Chenerés. Despois de problemas, pode que reunificara Exipto, o seu nome serekh é único por presentar tanto a Horus como Set. |
Antigo Reino
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Imperio Antigo de Exipto.
O Antigo Reino de Exipto é o punto de Exipto que sucedeu ao Período arcaico de EXipto e precede ao problemático primeiro período intermedio. O reino gobernou entre o 2686 a.C. e o 2181 a.C.
Terceira dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Terceira dinastía de Exipto.
A Terceira dinastía gobernou entre o 2686 a.C. e o 2613 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Zoser[45][46] | Nomes helenizados Sesorthos e Tosórthros. Encargou a primeira pirámide en Exipto, creada polo arquitecto e escribán principal Imhotep. | ||
Sekhemkhet[48] | Nome grego: Tyréis (o nome do cartucho ramesside para Sekhemkhet é, Teti). Na necrópole da súa inacabada Pirámide de Sekhemkhet, atopáronse os restos dun neno de 2 anos.[49] | ||
Sanakht | Probablemente se identifique co nome de Nebka; Nomes helenizados Necherôchis e Necherôphes. Pode ter reinado seis anos se se identifica co penúltimo rei da Dinastía no canon de Turín. | ||
Khaba | Posiblemente construíuse unha pirámide escalonada inacabada, podería ser idéntica á de Huni. | ||
Huni[50] | Nome grego: Áches. Podería ser o mesmo que Qahedjet ou Khaba. Posiblemente construíse unha Pirámide estratificada e varias pirámides de culto por todo Exipto. A Huni foi atribuíuselle durante moito tempo a construción da pirámide de Meidum. Non obstante, isto é reprobado polos xeróglifos do Imperio Novo de Exipto que eloxian ao rei Snefru, e non a Huni. |
Cuarta dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Cuarta dinastía de Exipto.
A cuarta dinastía gobernou desde o 2613 a.C. ao 2498 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Snefru | Nome grego: Sóris. Reinou 48 anos, dándolle tempo suficiente para construír a pirámide Meidum, a pirámide curvada e a pirámide vermella. Algúns estudosos cren que foi enterrado na Pirámide Vermella. Durante moito tempo pensouse que a pirámide de Meidum non era a obra de Snefru, senón de Huni. Os antigos documentos exipcios describen a Snefru como un gobernante piadoso, xeneroso e incluso afable.[51] | ||
Queops | Nome grego: Cheops e Suphis. Construíu a Gran pirámide de Gizeh. Queops representouse como un tirano cruel por autores gregos antigos, con todo, fontes exipcias antigas o describen como un gobernante xeneroso e piadoso. É o principal protagonista do famoso papiro Westcar. Os primeiros papiros impresos orixináronse no reinado de Queops, o que puido facer crer aos autores gregos antigos que queops escribiu estes papiros nun intento de eloxiar aos deuses. | ||
Djedefre | Nome grego: Rátoises. Algúns estudosos cren que construíu a Gran Esfinxe de Gizeh como monumento para o seu falecido pai. Tamén construíu unha pirámide en Abu Rawash. Non obstante, esta pirámide xa non existe, crese que os romanos re-utilizaron os materiais dos que estaba feita. | ||
Quefrén | Nome grego: Chéphren e Suphis II. A súa pirámide é a segunda máis grande de Gizeh. Algúns estudiosos prefíreno como o creador da Gran Esfinxe antes de Djedefra. Autores gregos antigos describen a Quefrén tan cruel como Queops. | ||
Baka/Bauefrê | Nome grego: Bikheris. Podería ser o propietario da pirámide inacabada de Zawyet el'Aryan. | ||
Micerinos | Nome grego: Menchéres. A súa pirámide é a terceira e máis pequena de Gizeh. Unha lenda afirma que a súa única filla morreu debido a unha enfermidade e Micerinos enterrouna nun cadaleito dourado en forma de vaca. | ||
Shepseskaf | Nome grego: Seberchéres. Propietario da Mastaba de el-Fara'un-Fara'un. | ||
Thamphthis | Segundo Manetón é o último rei da 4ª dinastía. Non está demostrado arqueoloxicamente e, polo tanto, posiblemente sexa ficticio. |
Quinta dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: V dinastía exipcia.
A quinta dinastía gobernou do 2498 a.c. ao 2345 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Userkaf | Enterrado nunha pirámide en Saqqara. Construíu o primeiro templo solar en Abusir. | ||
Sahure | Trasladou a necrópole real a Abusir, onde construíu a súa pirámide. | ||
Neferirkare Kakai | Fillo de Sahure, nado co nome de Ranefer | ||
Neferefre | Fillo de Neferirkare | ||
Shepseskare | Reinou moi probablemente despois de Neferefre, só por uns meses, posiblemente fillo de Sahure.[52] | ||
Nyuserre Ini | Irmán de Neferefre, construíu bastante na necrópole de Abusir. | ||
Menkauhor Kaiu | Último faraón en construír un templo solar | ||
Djedkare Isesi | Efectuou reformas integrais da administración exipcia. Gozou do reinado máis longo da súa dinastía, probablemente con máis de 35 anos no trono. | ||
Unas | A Pirámide de Unas está decorada co caso máis temperá de Textos das Pirámides. |
Sexta dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: VI dinastía exipcia.
A sexta dinastía gobernou do 2345 a.c. ao 2181 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Teti | Segundo Manetón, foi asasinado. | ||
Userkare | Reinado de 1 a 5 anos, puido usurpar o trono a costa de Teti | ||
Meryre Pepi I | — | ||
Merenre Nemtyemsaf I | — | ||
Neferkare Pepi II | Posiblemente o monarca co reinado máis lonxevo da historia humana con 94 anos no trono. Outros datos alternativos din que "só" reinou 64 anos. | ||
Neferka | Gobernou durante o reinado de Pepi II, posiblemente fose o seu fillo ou cogobernante. | ||
Merenre Nemtyemsaf II[53] | Faraón de curta vida, posiblemente un fillo envellecido de Pepi II. | ||
Neitiqerty Siptah | Idéntico a Netjerkare. Este rei masculino deu orixe á lendaria raíña Nitocris de [[Herodoto] e Manetón.[54] Ás veces clasificado como o primeiro rei das dinastías VII / VIII combinadas. | Reinado corto: c. 2184–2181 a.C |
Primeiro período intermedio
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Primeiro Período Intermedio.
O Primeiro Período Intermedio (2181–2060 a.C.) é un período de desorde e caos entre o final do Antigo Reino e a chegada do Reino Medio.
O Antigo Reino derrubouse rapidamente despois da morte de Pepi II Neferkare. Reinou durante máis de 64 anos e probablemente ata 94 anos, máis que calquera monarca da historia. Os últimos anos do seu reinado estiveron marcados pola ineficacia debido á súa avanzada idade. A unión dos dous reinos caeu e os líderes rexionais tiveron que facer fronte á fame resultante.
Os reis das VII e VIII dinastías, que representaron aos sucesores da VI dinastía, intentaron manter algún poder en Menfis, pero debían gran parte del a poderosos nomarcas. Logo de 20 a 45 anos, foron derrocados por unha nova liña de faraóns con sede en Heracleópolis Magna. Algún tempo despois destes eventos, unha liña rival con sede en Tebas se revolveu contra os seus señores do norte e o Alto Exipto. Ao redor do 2055 a.C., Mentuhotep II, o fillo e sucesor do faraón Intef III derrotou aos faraóns Herakleopolitanos e uniu as dúas Terras, iniciando así o Reino Medio.
Sétima e Oitava Dinastías (combinadas)
[editar | editar a fonte]- Artigos principais: VII dinastía exipcia e VIII dinastía exipcia.
A VII e VIII Dinastías gobernou aproximadamente entre 20 e 45 anos (posiblemente entre 2181 e 2160 a. C.). A compoñen numerosos reis efémeros que rexían de Menfis sobre un Exipto posiblemente dividido e, en todo caso, só posuían un poder limitado debido ao sistema efectivamente feudal ao que evolucionou a administración. A seguinte lista está baseada na Lista Real de Abidos que data do reinado de Seti I e tomada da 'Handbuch der ägyptischen Königsnamen' de Jürgen von Beckerath[55] así como da última reconstrución de Kim Ryholt do canon de Turín, outra lista de reis que data da Época de Ramesside.[56]
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Menkare | Probado por un fragmento de relevo da tumba da raíña Neit.[57][58][59] | ||
Neferkare II | — | ||
Neferkare (III) Neby | Testemuñado por inscricións na tumba da súa nai Ankhesenpepi, comezou a construción dunha pirámide en Saqqara. | ||
Djedkare Shemai | — | ||
Neferkare (IV) Khendu | — | ||
Merenhor | — | ||
Neferkamin | — | ||
Nikare | Posiblemente testemuñado por un selo cilíndrico. | ||
Neferkare (V) Tereru | — | ||
Neferkahor | Testemuñado por un selo cilíndrico. | ||
Neferkare (VI) Pepiseneb | — | ||
Neferkamin Anu | — | ||
Qakare Ibi | Construíu unha pirámide en Saqqara inscrito coa última instancia coñecida dos Textos das Pirámides | ||
Neferkaure | Testemuñado por de un a tres decretos do templo de Min en Coptos. | ||
Neferkauhor Khuwihapi | Attested by eight decrees from the temple of Min and an inscription in the tomb of Shemay. | ||
Neferirkare | Posiblemente se identifique con Horus Demedjibtawy, nese caso está testemuñado por un decreto do templo de Min. |
Novena dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: IX dinastía exipcia.
A Novena dinastía[60] gobernou dende o 2160 a.c. ata o 2130 a.C. A lista real de Turín ten 18 faraóns que reinaron nas novena e décima dinastías. Destes, faltan doce nomes e catro son parciais.[60]
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Meryibre Khety I (Acthoes I) | Manetón afirma que Achthoes fundou esta dinastía. | ||
— | — | ||
Neferkare VII | — | ||
Nebkaure Khety II (Acthoes II) | — | ||
Senenh— ou Setut | — | ||
— | — | ||
Mery— | — | ||
Shed— | — | ||
H— | — |
Décima dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: X dinastía exipcia.
A X dinastía foi un grupo local que controlou o Baixo Exipto que gobernou entre o 2130 a.c. e o 2040 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Meryhathor | — | ||
Neferkare VIII | — | ||
Wahkare Khety (Acthoes III) | — | ||
Merykare | — |
Undécima dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XI dinastía exipcia.
A XI dinastía era un grupo local con raíces no Alto Exipto que gobernou entre o 2134 e o 1991 a.C. A XI dinastía tivo a súa orixe nunha dinastía de nomarcas tebanos que servían aos faraóns da VIII, IX e X dinastías.
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Intef o vello Iry-pat | Nómarca tebán ao servizo dun faraón sen nome, considerado máis tarde como a figura fundadora da XI Dinastía. |
Os sucesores de Intef o vello, comezando por Mentuhotep I, independizáronse dos seus señores do norte e finalmente conquistaron Exipto baixo o reinado de Mentuhotep II.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Mentuhotep I Tepy-a | Nominalmente un nomarca de Tebas pero pode que gobernase de forma independente. | ||
Sehertawy Intef I | Primeiro membro da dinastía en reclamar o nome de Horus. | ||
Wahankh Intef II | Conquistou Abidos e o seu nome. | ||
Nakhtnebtepnefer Intef III | Conquistou Asyut e posiblemente trasladouse ao norte ata o 17º nomo.[61] |
Reino medio
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Imperio Medio de Exipto.
O Reino Medio (2060–1802 a.C.) é o período que vai desde o final do Primeiro período intermedio ata o comezo do segundo período intermedio. Ademais da Duodécima Dinastía, algúns estudosos inclúen a Once, a décimo terceira e a décimo cuarta dinastías do Reino Medio. O Reino Medio destaca pola expansión do comercio fóra do reino que se produciu durante este tempo.
Undécima dinastía continuación
[editar | editar a fonte]A segunda parte da XI Dinastía considérase como parte do Reino Medio de Exipto.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Nebhepetre Mentuhotep II[62] | Conquistou todo Exipto c. 2015 a.C, comeza o Reino Medio, convértese no primeiro faraón do Reino Medio. | ||
Sankhkare Mentuhotep III[63] | Mandou a primeira expedición a Punt do Reino Medio. | ||
Nebtawyre Mentuhotep IV[64] | Escuro faraón ausente das listas reais posteriores, sepultura descoñecida. Pode que o derrocase o seu visir e sucesor Amenemhat I. |
Faraóns enigmáticos, só testemuñados na Baixa Nubia
[editar | editar a fonte]Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Segerseni[65] | Escuro faraón ausente das listas reais posteriores, sepultura descoñecida. Só testemuñado na Baixa Nubia, moi probablemente un usurpador ao final da XI Dinastía ou principios da XII Dinastía. | ||
Qakare Ini[65] | Escuro faraón ausente das listas reais posteriores, sepultura descoñecida. Só testemuñado na Baixa Nubia, moi probablemente un usurpador ao final da XI Dinastía ou principios da XII Dinastía. | ||
Iyibkhentre[65] | Escuro faraón ausente das listas reais posteriores, sepultura descoñecida. Só testemuñado na Baixa Nubia, moi probablemente un usurpador ao final da XI Dinastía ou principios da XII Dinastía. |
Duodécima dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XII dinastía exipcia.
A XII dinastía gobernou desde o 1991 a.C ata o 1802 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Sehetepibre Amenemhat I[66][67] | Posiblemente derrocado por Mentuhotep IV. Asasinado polos seus propios gardas. | ||
Kheperkare Senusret I[68] (Sesostris I) | Construíu a capela branca de Senusret I | ||
Nubkaure Amenemhat II[69] | Gobernou durante polo menos 35 anos. | ||
Khakheperre Senusret II[70] (Sesostris II) | — | ||
Khakaure Senusret III[71] (Sesostris III) | O máis poderoso dos faraóns do Reino Medio. | ||
Nimaatre Amenemhat III[72] | — | ||
Maakherure Amenemhat IV[73] | Tivo unha co-rexencia que durou polo menos 1 ano segundo unha inscrición en Knossos. | ||
Sobekkare Sobekneferu[74] | A primeira e rara muller gobernante. |
A posición dun posible gobernante adicional, Seankhibtawy Seankhibra, é incerta. Pode ser un rei efémero, ou unha variante do nome dun faraón da XII ou XIII dinastía.
Segundo período intermedio
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Segundo Período Intermedio.
O Segundo Período Intermedio (1802-1550 a.C.) é un período de desorde entre o final do Reino Medio e o comezo do Novo Reino . É o máis coñecido, a partir de cando os Hicsos, cuxo reinado formou parte da XV Dinastía, fixeron a súa aparición en Exipto.
A X dinastía foi moito máis débil que a XII Dinastía e non foi quen de soster as dúas terras de Exipto. Xa no inicio da dinastía, c. 1805 a.C. ou cara a metade dela no c. 1710 a.C., a familia gobernante provincial en Xois, situada nos pantanos do Delta do leste, separouse da autoridade central para formar a Cananea XIV dinastía.
Os Hicsos fixeron a súa primeira aparición durante o reinado de Sobekhotep IV, e ao redor de 1720 a.C. tomaron o control da cidade de Avaris (a moderna Tell El-Dab'a/Khata'na), conquistando o reino da XIV dinastía. Nalgún momento arredor do 1650 a.C. Hicsos, quizais dirixidso por Salitis o fundador da XV Dinastía, conquistaron Menfis, terminando así a XIII dinastía. O baleiro de poder no Alto Exipto resultante do colapso da XIII dinastía permitiu que a XVI dinastía declarase a súa independencia en Tebas, só para ser invadida polos faraóns Hicsos pouco despois.
Posteriormente, cando os Hicsos se retiraron do Alto Exipto, a casa gobernante exipcia nativa en Tebas erixíuse como a XVII dinastía. Esta dinastía co tempo levou aos Hicsos de volta a Asia baixo Seqenenre Tao, Kamose e finalmente Ahmose, primeiro faraón do Novo Reino.
Décimo terceira dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XIII dinastía exipcia.
A XIII dinastía (seguindo a Lista real de Turín) gobernou desde o 1802 a.C. ata arredor do 1649 a.C. e durou 153 ou 154 anos segundo Manetón. Esta táboa debería contrastarse cos reis coñecidos da XIII dinastía.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Sekhemre Khutawy Sobekhotep I | Fundou a XIII dinastía. O seu reinado está ben demostrado. Coñecido como Sobekhotep I na hipótese dominante, coñecido como Sobekhotep II en estudos máis antigos. | ||
Sonbef | Quizais un irmán de Sekhemre Khutawy Sobekhotep e fillo de Amenemhat IV[75] | ||
Nerikare | Testado nun disco do Nilo de Semna.[76] | ||
Sekhemkare Amenemhat V | Gobernou de 3 a 4 anos[75] | ||
Ameny Qemau | Enterrado na súa pirámide no sur de Dashur | ||
Hotepibre Qemau Siharnedjheritef | Tamén chamado Sehotepibre | ||
Iufni | Testemuñado pola Lista real de Turín | ||
Seankhibre Amenemhet VI | Testemuñado pola Lista real de Turín.[77] | ||
Semenkare Nebnuni | Testemuñado pola Lista real de Turín[78] | ||
Sehetepibre Sewesekhtawy | Testemuñado pola Lista real de Turín[80] | ||
Sewadjkare | Coñecido só da Lista real de Turín | ||
Nedjemibre | Coñecido só da Lista real de Turín | ||
Khaankhre Sobekhotep | Referido a Sobekhotep II na hipótese dominante, coñecido como Sobekhotep I en estudos máis antigos | ||
Renseneb | 4 meses | ||
Awybre Hor I | Famoso pola súa tumba co seu tesouro case intacto e Estatua de Ka | ||
Sekhemrekhutawy Khabaw | Posiblemente fillo de Hor Awibre | ||
Djedkheperew | Posiblemente fillo de Hor Awibre e irmán de Khabaw, anteriormente identificado con Khendjer | ||
Sebkay | Posiblemente dous faraóns, Seb e o seu fillo Kay.[75] | ||
Sedjefakare | Un coñecido faraón testemuñado por numerosas estelas e outros documentos. | ||
Khutawyre Wegaf | Fundador da dinastía nos vellos estudos | ||
Khendjer | Posiblemente o primeiro faraón semítico, construíu unha pirámide en Saqqara | ||
Imyremeshaw | Testemuñado por dúas colosais estatuas | ||
Sehetepkare Intef IV | — | ||
Seth Meribre | — | ||
Sekhemresewadjtawy Sobekhotep III | 4 anos e 2 meses | ||
Khasekhemre Neferhotep I | 11 anos | ||
Menwadjre Sihathor | Efémero correxente co seu hermano Neferhotep I, pode que non reinara de forma independente. | ||
Khaneferre Sobekhotep IV | 10 ou 11 anos | ||
Merhotepre Sobekhotep V | — | ||
Khahotepre Sobekhotep VI | 4 anos 8 meses e 29 días | ||
Wahibre Ibiau | 10 anos e 8 meses | ||
Merneferre Ay I | Reinado máis longo da dinastía | ||
Merhotepre Ini | Posiblemente fillo do seu predecesor | ||
Sankhenre Sewadjtu | Coñecido só da Lista real de Turín | ||
Mersekhemre Ined | Pode ser a mesma persoa que Neferhotep II | ||
Sewadjkare Hori | 5 anos | ||
Merkawre Sobekhotep VII | 2 anos e 6 meses[75] | ||
Sete faraóns | Nomes perdidos nunha lagoa do canon de Turín[75] | ||
Mer[...]re | — | ||
Merkheperre | |||
Merkare | Coñecido só da Lista real de Turín | ||
Nome perdido | — | ||
Sewadjare Mentuhotep V | — | ||
[...]mosre | — | ||
Ibi [...]maatre | — | ||
Hor[...] [...]webenre | — | ||
Se...kare | Descoñécese | ||
Seheqenre Sankhptahi | Pode ser fillo do seu predecesor | ||
...re | Descoñécese | ||
Se...enre | Descoñécese |
A posición dos seguintes faraóns é incerta:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Dedumose I | Posiblemente fose un rei da XVI dinastía | ||
Dedumose II | Posiblemente fose un faraón da XVI dinastía | ||
Sewahenre Senebmiu | Finais da XIII dinastía. | ||
Snaaib | Posiblemente un faraón da Dinastía de Abidos | ||
Mershepsesre Ini II | Finais da XIII dinastía. |
Décimo cuarta dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XIV dinastía exipcia.
A XIV Dinastía era un grupo local do Delta do Leste, con sede en Avaris, [82] que gobernou desde o 1805 a.C. ou c. 1710 a.C. ata arredor do 1650 a.C. A dinastía comprendía moitos gobernantes con nomes semíticos occidentais e polo tanto crese que tiña orixe cananeo. Segundo Ryholt, non obstante, esta reconstrución da dinastía é moi debatida coa posición dos cinco faraóns que precederon a Nehesy grandemente discutida.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Yakbim Sekhaenre | Posición cronolóxica incerta, aquí dada segundo Ryholt[82] | ||
Ya'ammu Nubwoserre | Posición cronolóxica incerta, aquí dada segundo Ryholt[82] | ||
Qareh Khawoserre[82] | Posición cronolóxica incerta, aquí dada segundo Ryholt[82] | ||
'Ammu Ahotepre[82] | Posición cronolóxica incerta, aquí dada segundo Ryholt[82] | ||
Sheshi[83] | Posición cronolóxica, duración do reinado e extensión do goberno incerta, aquí dada segundo Ryholt.[82] Alternativamente, podería ser un faraón precoz de Hicsos, un gobernante de Hicsos da segunda parte da XV Dinastía ou un vasalo dos Hicsos. | ||
Nehesy | Curto reinado, quizais fillo de Sheshi[82] | ||
Khakherewre | — | ||
Nebefawre | — | ||
Sehebre | Posiblemente identificable con Wazad ou Sheneh[75] | ||
Merdjefare | Posiblemente identificable con Wazad ou Sheneh[75] | ||
Sewadjkare III | — | ||
Nebdjefare | — | ||
Webenre | — | ||
— | — | ||
Djefare? | — | ||
Webenre | — | ||
Nebsenre[82] | Testemuñado por un tarro que leva o seu prenomen | ||
Sekheperenre[82] | Testemuñado por un único selo de escaravello | ||
Anati Djedkare[82] | Testemuñado pola Lista real de Turín | ||
Bebnum[82] | Só se coñece pola Lista real de Turín | ||
'Apepi[82] | Posiblemente testemuñado como fillo dun faraón por 5 selos escaravellos |
A posición e identidade dos seguintes faraóns é incerta:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Nuya[75] | Testemuñado por un selo escaravello | ||
Wazad[75] | Pode identificarse con Sehebre ou Merdjefare | ||
Sheneh[75] | Pode identificarse con Sehebre ou Merdjefare | ||
Shenshek[75] | Testemuñado por un selo escaravello | ||
Khamure[75] | — | ||
Yakareb[75] | — | ||
Yaqub-Har[83] | Pode pertencer á XIV dinastía, a XV dinastía ou ser vasalo dos Hicsos. Posiblemente o faraón mencionado no Xénese 41. |
A Lista real de Turín fornece nomes adicionais, ningún deles comprobado máis alá da lista.
Décimo quinta dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XV dinastía exipcia.
A XV dinastía xurdiu de entre os Hicsos chegados do Crecente fértil para establecer un goberno de curta duración sobre gran parte da rexión do Nilo e gobernou a partir de 1674 a.C. ata 1535 a.C.
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Semqen | Posición cronolóxica incerta. | ||
'Aper-'Anat | Posición cronolóxica incerta. | ||
Sakir-Har | — | ||
Khyan | Cúspide do poder dos Hicsos, conquistou Tebas cara ao final do seu reinado | ||
Apepi | — | ||
Khamudi | — |
Dinastía de Abidos
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Dinastía de Abidos.
O segundo período intermedio pode incluír unha dinastía independente reinante sobre Abidos a partir de c. 1650 a.C. ata o 1600 a.C.[84][85][86] Catro faraóns testemuñados poden atribuirse á dinastía de Abidos, móstranse aquí sen ter en conta a súa orde (descoñecida) cronolóxica:
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Sekhemraneferkhau Wepwawetemsaf | Pode pertencer a finais da XVI Dinastía[87] | ||
Sekhemrekhutawy Pantjeny | Pode pertencer a finais da XVI dinastía[87] | ||
Menkhaure Snaaib | Pode pertencer a finais da XIII Dinastía.[88][89][90] | ||
Woseribre Senebkay | Tumba descuberta en 2014. Quizais identificable con Woser [...] re do canon de Turín. |
Décimo sexta dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XVI dinastía exipcia.
A XVI dinastía foi unha dinastía nativa de Tebas xurdida do colapso da XIII dinastía baseada en Memphis c. 1650 a.C. e finalmente conquistada pola XV dinastía de Hicsos c. 1580 a.C. A XVI dinastía só dominou sobre o Alto Exipto.
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
— | O nome do primeiro faraón perdeuse na lista real de Turín, e non se pode recuperar | ||
Sekhemresementawy Djehuti | – | ||
Sekhemreseusertawy Sobekhotep VIII | – | ||
Sekhemresankhtawy Neferhotep III | – | ||
Seankhenre Mentuhotepi | Pode ser un rei da XVII Dinastía[89] | ||
Sewadjenre Nebiryraw I | – | ||
Neferkare(?) Nebiryraw II | – | ||
Semenre | – | ||
Seuserenre Bebiankh | – | ||
Djedhotepre Dedumose I | Pode ser un rei da XIII Dinastía[89] | ||
Djedneferre Dedumose II | – | ||
Djedankhre Montemsaf | – | ||
Merankhre Mentuhotep VI | – | ||
Seneferibre Senusret IV | – | ||
Sekhemre Shedwast | Pode ser o mesmo que Sekhemre Shedtawy Sobekemsaf II |
A XVI Dinastía tamén pode ter comprendido os reinados dos faraóns Sneferankhre Pepi III[91] e Nebmaatre. A súa posición cronolóxica é incerta.[88][89]
Décimo sétima dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XVII dinastía exipcia.
A XVII dinastía baseouse no Alto Exipto e gobernou entre 1650 e 1550 a.C.:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Sekhemrewahkhaw Rahotep | — | ||
Sekhemre Wadjkhaw Sobekemsaf I | — | ||
Sekhemre Shedtawy Sobekemsaf II | A súa tumba foi roubada e queimada durante o reinado de Ramesses IX. | ||
Sekhemre-Wepmaat Intef V | — | ||
Nubkheperre Intef VI | Reinou máis de 3 anos | ||
Sekhemre-Heruhirmaat Intef VII | — | ||
Senakhtenre Ahmose | — | ||
Seqenenre Tao | Morreu na batalla contra os Hicsos. | ||
Wadjkheperre Kamose | — |
Os inicios da XVII Dinastía tamén puido incluír o reinado do faraón Nebmaatre, cuxa posición cronolóxica é incerta.[75]
Novo reino
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Imperio Novo de Exipto.
O Novo Reino (1550–1077 BC) é o período que abrangue a XVIII, a XIX e a XX dinastía exipcia, do século XVI a.C. ao XI a.C., entre o Segundo Período Intermedio e o Terceiro Período Intermedio.
A través do dominio militar no estranxeiro, o Novo Reino viu a maior extensión territorial de Exipto. Expandíase moi lonxe cara a Nubia no sur e ocupou amplos territorios no Próximo Oriente. Os exércitos exipcios loitaron cos exércitos hititas ploo control da actual Siria.
Tres dos faraóns máis coñecidos do Novo Reino son Akhenatón, tamén coñecido como Amenhotep IV, cuxo culto en exclusiva a Atón adoita interpretarse como a primeira forma de monoteísmo, Tutankhamon coñecido polo descubrimento da súa tumba case intacta, e Ramesses II que intentou recuperar os territorios das modernas Israel / Palestina, Líbano e Siria que foran conquistados pola XVIII Dinastía. A súa reconquista provocou a Batalla de Qadesh, onde liderou os exércitos exipcios contra o exército do rei hitita Muwatalli II.
Décimo oitava dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XVIII dinastía de Exipto.
A XVIII dinastía gobernou a partir do c. 1550 a 1292 a.C.:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Nebpehtire Ahmose I, Ahmosis I | Irmán e sucesor de Kamose, conquistou o norte de Exipto aos Hicsos. | ||
Djeserkare Amenhotep I | Fillo de Ahmose I. | ||
Aakheperkare Thutmose I | Pai descoñecido, aínda que posiblemente Amenhotep I. A súa nai é coñecida por Senseneb. Ampliou a extensión territorial de Exipto durante o seu reinado. | ||
Aakheperenre Thutmose II | Fillo de Thutmose I. Nieto de Amenhotep I a través da súa nai, Mutnofret. | ||
Maatkare Hatshepsut | A segunda rexedora feminina de Exipto. Puido gobernar xunto co seu sobriño Thutmose III durante a parte inicial do seu reinado. Famosa pola súa expedición a Punt documentada no seu famoso Templo Mortuario en Deir el-Bahari. Construíu moitos templos e monumentos. Gobernou durante o auxe do poder de Exipto. Foi a filla de Thutmose I e a Gran Esposa do seu irmán Thutmose II. | ||
Menkheperre Thutmose III | Fillo de Thutmose II. Puido gobernar xunto con Hatshepsut, a súa tía e madrastra durante a primeira parte do seu reinado. Famoso pola súa expansión territorial a Levante e Nubia. Baixo o seu reinado, o Imperio Exipcio Antigo estaba na súa maior extensión. Gobernado durante a auxe do poder de Exipto. Antes do fin do seu reinado, borrou o nome e imaxes de Hatshepsut de templos e monumentos. | ||
Aakheperrure Amenhotep II | Fillo de Thutmose III. Gobernado durante o auxe do poder de Exipto. | ||
Menkheperure Thutmose IV | Famoso pola súa estela do soño. Fillo de Amenhotep II. Gobernou durante o auxe do poder de Exipto. | ||
Nebmaatre Amenhotep III O Rei Magnífico | Pai de Akhenatón e avó de Tutankhamon. Gobernou Exipto no apoxeo do seu poder. Construíu moitos templos e monumentos, incluído o seu enorme Templo Mortuario. Foi o fillo de Thutmose IV. | ||
Neferkheperure-waenre Amenhotep IV/Akhenatón | Fundador do período Amarna no que cambiou a relixión do estado, desde a politeísta relixión do antigo Exipto ata o monoteísta atonismo, centrado en torno ao adoración do Atón, unha imaxe do disco solar. Trasladou a capital a Amarna. Foi o segundo fillo de Amenhotep III. Cambiou o nome de Amenhotep (Amón está satisfeito) por Akhenatón (Eficaz para Atón) para reflectir o seu cambio de relixión. | ||
Ankhkheperure Smenkhkare | Gobernou conxuntamente con Akhenatón durante os últimos anos do seu reinado. Non se sabe se Smenkhare gobernou por dereito propio. A identidade e mesmo o xénero de Smenkhare é incerto. Algúns suxiren que puido ser o fillo de Akhenatón, posiblemente a mesma persoa que Tutankhamon. Outros especulan que Smenkhare puido ser Nefertiti ou Meritaten. Puido ser sucedido por un faraón feminino chamada Neferneferuaten. | ||
Ankhkheperure-mery-Neferkheperure/Neferneferuaten | Un faraón feminino, posiblemente a mesma gobernante que Smenkhkare. A evidencia arqueolóxica refírese a unha muller que reinaba como faraón cara ao final do período Amarna. É probable que fose Nefertiti. | ||
Nebkheperure Tutankhaten/Tutankhamon | Normalmente creíase que era o fillo de Akhenatón, moi probablemente restablecese a antiga relixión politeísta exipcia. O seu cambio de nome de Tutankhatón a Tutankhamon reflicte o cambio na relixión desde o monoteísta atonismo, ata a relixión clásica, da cal Amón é a deidade principal. Crese que chegou ao trono con oito ou nove anos e que morreu ao redor dos dezaoito ou dezanove anos, dándolle o alcume de "O rei neno". Tutankhamon foi un gobernante débil que sufría múltiples problemas de saúde. Con todo, fíxose famoso por ser enterrado nunha tumba decorativa destinada a outra persoa chamada KV62. | ||
Kheperkheperure Ay (II) | Foi gran visir de Tutankhamon e importante oficial durante os reinados de Akhenatón e Smenkhkare. Posiblemente o irmán de Tiye, a Gran Esposa de Amenhotep III, e tamén posiblemente pai de Nefertiti, Gran Esposa de Akhenatón. Crese que naceu na nobreza, pero non na realeza. Sucedeu a Tutankhamon debido a falta de herdeiro. | ||
Djeserkheperure-setpenre Horemheb | Naceu plebeo. Foi xeneral durante o período Amarna. Borrou as imaxes dos faraóns de Amarna e destruíu e vandalizou edificios e monumentos asociados a eles. Sucedeu a Ay a pesar de que Nakhtmin era o herdeiro previsto. |
Décimo novena dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XIX dinastía exipcia.
a XIX dinastía gobernou desde o 1292 a.C. ao 1186 a.C. e inclúe a un dos grandes faraóns: Ramsés II o Grande.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Menpehtire Ramesses I[93] | De nacemento non real. Sucedeceu Horemheb pola súa falta de herdeiro. | ||
Menmaatre Seti I | Recuperou gran parte do territorio que se perdeu baixo o reinado de Akhenatón. | ||
Usermaatre-setpenre Ramesses II o Grande | Continuou expandindo o territorio de Exipto ata chegar a un bloqueo co Imperio hitita na Batalla de Kadesh no 1275 a.C., despois da cal asinouse o famoso tratado de paz exipcio-hitita no 1258 a.C. Tivo un dos reinados exipcios máis lonxevos. | ||
Banenre Merenptah[94] | Décimo terceiro fillo de Ramesses II. | ||
Menmire-setpenre Amenmesse | Moi probablemente un usurpador ao trono. Posiblemente gobernou en oposición a Seti II. Fillo suxerido de Merneptah. Most likely an usurper to the throne. Possibly ruled in opposition to Seti II. Suggested son of Merneptah. | ||
Userkheperure Seti II[95] | Fillo de Merneptah. Quizais tivese que superar a competencia con Amenmesse antes de que puidese consolidar a súa reclamación ao trono. | ||
Sekhaenre/Akhenre Merenptah Siptah[96] | Posiblemente fillo de Seti II ou Amenmesse, ascendeu ao trono a idade moi nova. | ||
Satre-merenamun Tausret | Probablemente a muller de Seti II. Tamén coñecida como Twosret ou Tawosret. |
Vixésima dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XX dinastía exipcia.
A XX dinastía gobernou do 1190 a.C. ao 1077 a.C.:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Userkhaure Setnakhte | Non está relacionado con Seti II, Siptah ou Tausret. Puido usurpar o trono de Tausret. Non recoñeceu a Siptah ou a Tausret como gobernantes lexítimos. Posiblemente fose membro dunha liña menor da familia real Ramesside. Tamén coñécese como Setnakt. | ||
Usermaatre-meryamun Ramesses III | Fillo de Setnakhte. Loitou cos pobos do mar no 1175 a.C.. Posiblemente asasinado (conspiración de Harem). | ||
Usermaatre/Heqamaatre-setpenamun Ramesses IV | Fillo de Ramesses III. Durante o seu reinado, Exipto, como potencia, comezou a declinar. | ||
Usermaatre-sekheperenre Ramesses V | Fillo de Ramesses IV | ||
Nebmaatre-meryamun Ramesses VI | Fillo de Ramesses III. Irmán de Ramesses IV. Tío de Ramesses V. | ||
Usermaatre-setpenre-meryamun Ramesses VII | Fillo de Ramesses VI. | ||
Usermaatre-akhenamun Ramesses VIII | Un escuro faraón, que reinou só ao redor dun ano. Identificable co príncipe Sethiherkhepeshef II. Fillo de Ramesses III. Irmán de Ramesses IV e Ramesses VI. Tío de Ramesses V e Ramesses VII. É o único faraón da XX dinastía cuxa tumba non se atopou. | ||
Neferkare-setpenre Ramesses IX | Probablemente neto de Ramesses III a través de seu pai, Montuherkhopshef. Curmá de Ramesses V e Ramesses VII. | ||
Khepermaatre-setpenptah Ramesses X[97] | Faraón mal documentado, o seu reinado durou entre 3 e 10 anos. As súas orixes son completamente incertas. | ||
Menmaatre-setpenptah Ramesses XI[98] | Posiblemente fillo de Ramesses X. Durante a segunda metade do seu reinado, o gran sacerdote de Amón, Herihor gobernou sobre o sur desde Tebas, limitando o seu poder ao Baixo (norte) Exipto. Foi sucedido no norte por Smendes. |
Terceiro Período Intermedio
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Terceiro Período Intermedio.
O Terceiro Período Intermedio (1077–664 BC) marcou o final do Novo Reino despois do colapso do imperio exipcio. Gobernou un certo número de dinastías de orixe Libia, dando a este período o nome alternativo de período libio.
Vixésimo Primeira Dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXI dinastía exipcia.
A XXI dinastía tiña a súa sede en Tanis e era un grupo relativamente débil. Teoricamente eran gobernantes de todo Exipto, pero na práctica a súa influencia limitábase ao Baixo Exipto. Gobernaron dende o 1069 a.C. ata o 943 a.C.
Nome | Imaee | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Hedjkheperre-setpenre Nesbanebdjed I (Smendes I)[99] | Casado con Tentamun, probable filla de Ramesses XI. | ||
Neferkare Heqawaset Amenemnisu | Escuro reinado de catro anos. | ||
Aakheperre Pasebakhenniut I (Psusennes I) | Fillo de Pinedjem I, un Sumo sacerdote de Amón. Gobernou entre 40 e 51 anos. Famoso pola súa tumba intacta en Tanis. Coñecido como "O faraón de prata" debido ao magnífico cadaleito de prata no que foi enterrado. Un dos gobernantes máis poderosos da dinastía. | ||
Usermaatre Amenemope | fillo de Psusennes I. | ||
Aakheperre Setepenre Osorkon (Osorkon the Elder) | Fillo de Shoshenq A, Gran xefe dos Mashauash (Libia). Tamén coñecido como Osochor. | ||
Netjerikheperre-setpenamun Siamun-meryamun | Orixes descoñecidas. Construíu profusamente. Un dos gobernantes máis poderosos da dinastía. | ||
Titkheperure Pasebakhenniut II (Psusennes II) | Fillo de Pinedjem II, un Sumo sacerdote de Amón. |
Sumos sacerdotes de Amón en Tebas
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Sumo sacerdote de Amón.
Aínda que oficialmente non eran faraóns, os Sumos Sacerdotes de Amón en Tebas foron os gobernantes de facto do Alto Exipto durante a XXI dinsatía e XXII dinastía, escribindo os seus nomes en cartuchos e sendo enterrados nas tumbas reais.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Herihor | Primeiro Sumo sacerdote de Amón en afirmar ser faraón. Gobernou no sur en Tebas, mentres que Ramesses XI gobernaba desde o norte en Pi-Ramesses. Algunhas fontes suxiren que puido ter reinado despois de Piankh. | ||
Piankh | Algunhas fontes suxiren que pode ter reinado antes de Herihor. | ||
Pinedjem I | Fillo de Piankh. Pai de Psusennes I. | ||
Masaharta | Fillo de Pinedjem I. | ||
Djedkhonsuefankh | Fillo de Pinedjem I. | ||
Menkheperre | Fillo de Pinedjem I. | ||
Nesbanebdjed II (Smendes II) | Fillo de Menkheperre. | ||
Pinedjem II | Fillo de Menkheperre, pai de Psusennes II. | ||
Pasebakhaennuit III (Psusennes III) | Posiblemente a mesma persoa que Psusennes II. Tanto el como Pinedjem II considéranse normalmente como os últimos Sumos Sacerdotes de Amón en Tebas que se consideran a si mesmos como unha figura do faraón. |
Vixésima segunda dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXII dinastía exipcia.
Os faraóns da XXII dinastía foron libios, gobernando entre o 943 a.C. e o 728 a. C.:
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Hedjkheperre-setepenre Shoshenq I | Fillo de Nimlot A, un irmán de Osorkon o vello e un gran xefe dos Mashauash (Libia). Posiblemente o bíblico Shishaq. | ||
Sekhemkheperre Osorkon I | Fillo de Shoshenq I. | ||
Heqakheperre Shoshenq II | Faraón escuro, posiblemente un usurpador. | ||
Tutkheperre Shoshenq IIb | Faraón escuro, posiblemente un usurpador. | ||
Hedjkheperre Harsiese | Un escuro rebelde en Tebas. | ||
Takelot I | Fillo de Osorkon I. | ||
Usermaatre-setepenamun Osorkon II | fillo de Takelot I. | ||
Usermaatre-setepenre Shoshenq III | — | ||
Shoshenq IV | — | ||
Usermaatre-setepenre Pami | — | ||
Aakheperre Shoshenq V | — | ||
Usermaatre Osorkon IV | — |
Vixésima terceira dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXIII dinastía exipcia.
A XXIII Dinastía foi un grupo local, novamente de orixe Libia, con sed en Herakleópolis e Tebas que gobernaron desde o 837 a.C ata o 735 a.C.:
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Hedjkheperre-setpenre Takelot II | Anteriormente pensábase que era un faraón da XXII dinastía, agora é coñecido por ser o fundador da XXIII dinastía. | ||
Usermaatre-setepenamun Pedubast | Un rebelde: apoderouse da Tebas de Takelot II.. | ||
Usermaatre-setepenamun Iuput I | Co-rexente con Pedubast. | ||
Usermaatre Shoshenq VI | Sucesor de Pedubast. | ||
Usermaatre-setepenamun Osorkon III | Fillo de Takelot II, recuperou Tebas e logo proclamouse faraón. | ||
Usermaatre-setpenamun Takelot III | Co-reinado co seu pai Osorkon III durante os primeiros cinco anos do seu reinado. | ||
Usermaatre-setpenamun Rudamun | Fillo máis novo de Osorkon III e irmán de Takelot III. |
Rudamun foi sucedido en Tebas por un gobernante local:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Menkheperre Ini | Reinou só en Tebas. |
Vixésimo cuarta dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXIV dinastía exipcia.
A XXIV dinastía foi unha dinastía rival de curta duración situada no delta occidental ( Sais, con só dous faraóns gobernando dende o 732 a.C. ata o 720 a C.).
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Shepsesre Tefnakhte | — | ||
Wahkare Bakenrenef (Bocchoris) | — |
Vixésimo quinta dinastía (Período Nubio/Kushite)
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXV dinastía exipcia.
Os nubios invadiron o Baixo Exipto e tomaron o trono de Exipto baixo o reinado de Piye aínda que xa controlaban Tebas e o Alto Exipto nos primeiros anos do reinado de Piye. A conquista de Piye do Baixo Exipto estableceu a XXV dinastía que gobernou ata o 656 a.C.
Nome | Imaxge | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Usermaatre Piye | Faraón de Nubia; conquistou Exipto no seu 20º ano, reinado completo de polo menos 24 anos, posiblemente máis de 30 anos | ||
Djedkaure Shebitku | Creeuse que foi o sucesor de Shabaka ata os anos 2010. | ||
Neferkare Shabaka | Believed to be Shebitku's predecessor until the 2010s | ||
Khuinefertemre Taharqa | Norreu no 664 a.C. | ||
Bakare Tantamani | Perdeu o control do Alto Exipto no 656 a.C. cando Psamtik I estendeu a súa autoridade a Tebas nese ano. |
Finalmente regresaron a Nubia, onde estableceron un reino en Napata (656-590) e, máis tarde, a Meroë (590 a.C. - 500 d.C.).
Período final
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: A Baixa Época.
A Baixa Época transcorre entre o 664 a.C. e o 332 a.C., e inclúe períodos de dominio por exipcios nativos e persas.
Dinastía Vixésimo Sexta
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXVI dinastía exipcia.
A XXVI dinastía gobernou entre o 664 a.C. e o 525 a.C.[101]
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Tefnakht II | O Stephinates de Manetón. Pode ser un descendente da XXIV dinastía. O pai de Necho I. | ||
Nekauba | O Nechepsos de Manetón. A súa existencia e cuestionada. | ||
Menkheperre Nekau I (Necho I) | Foi asasinado por unha forza invasora kushita no 664 a.C. baixo Tantamani. Pai de Psamtik I. |
O fillo e sucesor de Necho I, Psamtik I, conseguiu reunificar Exipto e é normalmente considerado como o fundador da Vixésimo Sexta Dinastía.
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Wahibre Psamtik I (Psammetichus I) | Reunifiou Exipto. Fillo de Necho I pai de Necho II. | ||
Wehemibre Necho II (Necho II) | Moi probablemente é o faraón mencionado en varios libros da Biblia e a morte de Josías. Fillo de Psamtik I e pai de Psamtik II. | ||
Neferibre Psamtik II (Psammetichus II) | Fillo de Necho II e pai de Apries. | ||
Haaibre Wahibre (Apries) | Fuxiu de Exipto despois de que Amasis II (que era un xeneral da época) declarouse faraón despois dunha guerra civil. Fillo de Psamtik II. | ||
Khnemibre Ahmose II (Amasis II) | Foi o último gran gobernante de Exipto antes da conquista persa. Segundo o historiador grego Herodoto, tiña orixe plebea. Pai de Psamtik III. | ||
Ankhkaenre Psamtik III (Psammetichus III) | Fillo de Amasis II. Gobernou durante uns seis meses antes de ser derrotado polos persas na Batalla de Pelusio e posteriormente executado por tentar sublevarse. |
Vixésimo Sétima Dinastía (Primeiro período persa)
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXVII dinastía exipcia.
Exipto foi conquistado polo Imperio Persa no 525 a.C. e constituíu unha satrapía como parte deste imperio ata o 404 a.C. Os Xás aqueménidas foron recoñecidos como faraóns nesta época, formando a XXVII Dinastía:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Cambyses (Cambyses II) | Derrotado por Psamtik III na Batalla de Pelusium no 525 a.C. | ||
Smerdis (Bardiya) | Fillo de Ciro o Grande. | ||
Petubastis III[102] | Un rebelde exipcio nativo no Delta do Nilo. | ||
Darío I o Grande | Ascendeu ao trono derrocando a Gaumata[103] | ||
Psammetichus IV[102] | Un probable líder rebelde exipcio nativo. Data exacta incerta. | ||
Xerxes I o Grande | Asasinado por Artabano de Persia. | ||
Artabano o hircaniano | — | ||
Artaxerxes I Man dura | Morreu no 424 a.C. | ||
Xerxes II | Un demandate. | ||
Sogdianus | Un demandant. | ||
Darío II | Morreu no 404 a.C. |
Vixésimo Oitava Dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXVIII dinastía exipcia.
A vixésimo oitava dinastía durou só 6 anos, desde o 404 a.c. ata o 398 a.C., cun só faraón:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Amyrtaeus | Descendente dos faraóns saítas da vixésimo sexta dinastía, liderou unha exitosa revolta contra os persas. |
Vixésimo novena dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXIX dinastía exipcia.
A XXIX dinastía gobernou desde o 398 a.C. ao 380 a.C.:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Baenre Nefaarud I | Tamén coñecido como Neferitas. Derrotou a Amyrtaeus en batalla aberta e executouno. | ||
Khenemmaatre Hakor (Achoris) | Fillo de Nefaarud I. | ||
Psammuthes | Posiblemente destronou a Hakor durante un ano. | ||
Hakor (restaurado) | Retomou o trono de Psammuthes. | ||
Nefaarud II | Foi deposto e probablemente asasinado por Nectanebo I despois de gobernar só 4 meses. Fillo de Hakor. |
Trixésima dinastía
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXX dinastía exipcia.
A XXX dinastía gobernou desde o ano 380 a.C. ata que Exipto volveu a estar baixo o dominio persa no 343 a.C.:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Kheperkare Nekhtnebef (Nectanebo I) | Tamén coñecido como Nekhtnebef. Deposto e probablemente asasinado por Nefaarud II, comezando a última dinastía de exipcios nativos. Pai de Teos. | ||
Irimaatenre Djedher (Teos) | Co-rexente co seu pai Nectanebo I desde o 365 a.C. Foi derrocado por Nectanebo II coa axuda de Agesilaus II de Esparta. | ||
Senedjemibre Nakhthorhebyt (Nectanebo II) | Último gobernante nativo do antigo Exipto[104] recoñecido por Manetón. |
Trixésima primeira dinastía (Segundo período persa)
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: XXXI dinastía exipcia.
Exipto volveu a estar baixo o control dos persas aqueménidas. Despois da práctica de Manetón, os gobernantes persas do 343 a.C. ao 332 a.C. son designados ocasionalmente como a XXXI dinastía:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Artaxerxes III | Exipto quedou baixo o dominio persa por segunda vez. | ||
Artaxerxes IV Arses | Só reinou no Baixo Exipto. | ||
Khababash | O faraón rebelde que liderou unha invasión en Nubia. | ||
Darío III | O Alto Exipto volveu ao control persa no 335 a.c. O Imperio Persa foi conquistado por Alexandre o grande no 332 a.C. |
Período helenístico
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Período helenístico.
Dinastía Arxéada
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Dinastía Arxéada.
Os gregos macedonios baixo Alexandre o grande marcaron o inicio do período helenístico coa conquista de Persia e Exipto. Os Arxéeadas gobernaron entre o 332 a.C. e o 309 a.C.:
Nome | Imaxe | Comentarios | Datas |
---|---|---|---|
Setepenre-meryamun Alexander III (Alexandre o grande) | Macedonia conquistou Persia e Exipto. | ||
Filipo III Arrhidaeus | Medio irmán de Alexandre o Grande, parvo. | ||
Haaibre Alexandre IV | Fillo de Alexandre III o Grande e Roxana. |
Dinastía ptolemaica
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Período helenístico.
O segundo período helenístico, o tolemaico, gobernou Exipto desde o 305 a.C. ata que Exipto pasou a ser unha provincia de Roma antiga no 30 a.C (sempre que se sobrepoñen dúas datas, isto significa que houbo unha rexencia). O membro máis famoso desta dinastía foi Cleopatra VII, na época moderna coñecida simplemente como Cleopatra, que foi sucesivamente a consorte de Xulio César e, despois da morte de César, de Marco Antonio tendo fillos con ambos.
Cleopatra esforzouse por crear unha unión dinástica e política entre Exipto e Roma, pero o asasinato de César e a derrota de Marco Antonio frustrou os seus plans.[Cómpre referencia]
Caesarion (Ptolomeo XV Philopator Philometor César) foi o último rei da Dinastía tolemaica de Exipto, e reinou xunto coa súa nai Cleopatra VII de Exipto, desde o 2 de setembro do 47 a.C. Era o fillo maior de Cleopatra VII, e posiblemente o único fillo de Xulio César, de quen foi nomeado. Entre a suposta morte de Cleopatra, o 12 de agosto do 30 a.C., ata a súa suposta morte o 23 de agosto do 30 a.C., foi nominalmente o único faraón. É tradición que foi perseguido por orden de Octavio Augusto, que se convertería no emperador romano Augusto, pero non existe evidencia histórica.[Cómpre referencia]
Nome | Imaxe | Comentarioss | Datas |
---|---|---|---|
Setepenre-meryamun Tolomeo I Sóter | Abdicou no 285 a.C. morreu no 283 a.C. | ||
Berenice I | Esposa de Tolomeo I | ||
Weserkare-meryamun Tolomeo II Filadelfo | Reinou durante 39 anos[105] | ||
Arsínoe I | Esposa de Tolomeo II | ||
Arsínoe II | Esposa de Tolomeo II | ||
Tolomeo III Euergetes | Reinou durante 24 anos[106] | ||
Berenice II | Esposa de Tolomeo III. Foi asasinada. | ||
Tolomeo IV Filopátor | Morreu en circunstancias pouco claras, posiblemente por incendio no palacio ou asasinado. | ||
Arsinoe III | Esposa de Tolomeo IV. Foi asasinada. | ||
Hugronaphor | Faraón revolucionario no sur | ||
Ankhmakis | Faraón revolucionario no sur | ||
Tolomeo V Epifanio | Alto Exipto na revolta 207-186 a.C. | ||
Cleopatra I Sira | Esposa de Tolomeo V, correxente con Tolomeo VI durante a súa minoría de idade. | ||
Tolomeo VI Filometor | Faleceu no ano 145 a.C. | ||
Cleopatra II | Esposa de Tolomeo VI | ||
Tolomeo VIII Euergetes II | Proclamado rei polos alexandrinos no 170 a.C, gobernou conxuntamente con Tolomeo VI Filometor e Cleopatra II desde o 169 ata o 164 a.C. Faleceu no 116 a.C. | ||
Tolomeo VI Filometor | Exipto baixo o control de Tolomeo VIII 164 a.C.-163 a.C., Tolomeo VI restaurado no 163 a.C. | ||
Cleopatra II | Casada con Tolomeo VIII, liderou a revolta contra el no 131 a.C. e converteuse na única gobernante de Exipto. | ||
Tolomeo VII Neos Filopátor | Proclamado co-gobernante polo seu pai, máis tarde gobernou baixo a rexencia da súa nai Cleopatra II | ||
Tolomeo VIII Euergetes II | Restaurado | ||
Cleopatra III | Segunda esposa de Tolomeo VIII. Foi asasinada polo seu propio fillo Tolomeo X. | ||
Tolomeo MeNfit | Proclamado rei por Cleopatra II, logo asasinado por Tolomeo VIII | ||
Harsiesi | Faraón revolucionario no sur | ||
Tolomeo VIII Euergetes II | Restaurado | ||
Cleopatra III | Restaurado con Tolomeo VIII, posterior co-rexencia con Tolomeo IX e X. | ||
Cleopatra II | Reconciliouse con Ptolomeo VIII, gobernou con Cleopatra III e con Tolomeo ata o 116 a.C... | ||
Tolomeo IX Soter II | Faleceu no 80 a.C. | ||
Cleopatra IV | Casada brevemente con Tolomeo IX, pero foi expulsada por Cleopatra III. Máis tarde asasinada. | ||
Tolomeo X Alexander I | Faleceu no 88 a.C. | ||
Berenice III | Obrigada a casarse con Tolomeo XI, asasinada polas súas ordes 19 días despois | ||
Tolomeo XI Alexander II | Fillo novo de Tolomeo X Alexandre, instalado por Sila, gobernou durante 80 días antes de ser linchado pola plebe por matar a Berenice III | ||
Tolomeo XII Neos Dionisos (Auletes) | Fillo de Tolomeo IX, faleceu no 51 a.C. | ||
Cleopatra V Trifena | Esposa de Tolomeo XII, madre de Berenice IV | ||
Cleopatra VI | Filla de Tolomeo XII | ||
Berenice IV | Filla de Tolomeo XII, obrigada a casar con Seleucus Kybiosaktes, pero esganouno. Gobernou conxuntamente con Cleopatra VI ata o 57 a.C. | ||
Tolomeo XII Neos Dionisos | Restaurado, reinou brevemente coa súa filla Cleopatra VII antes da súa morte | ||
Cleopatra VII | Gobernou xunto co seu pai Tolomeo XII, o seu irmán Tolomeo XIII, o seu irmán-marido Tolomeo XIV, e o seu fillo Tolemeo XV, no uso moderno, o uso de Cleopatra sen número ordinario refírese normalmente a Cleopatra VII. Suicidouse. | ||
Tolomeo XIII | Irmán de Cleopatra VII | ||
Arsinoe IV | En oposición a Cleopatra VII | ||
Tolomeo XIV | Irmán menor de Cleopatra VII e Tolomeo XIII | ||
Tolomeo XV | Fillo pequeno de Cleopatra VII, tiña 3 anos cando se proclamou co-gobernante con Cleopatra. Último gobernante coñecido do antigo Exipto cando Roma tomou posesión. |
Roma
[editar | editar a fonte]- Artigo principal: Faraóns romanos.
Cleopatra VII tivo relacións co ditador romano Xulio César e co xeneral romano Marco Antonio, pero non foi ata despois do seu suicidio (despois de que Marco Antonio fose derrotado por Augusto, que máis tarde sería o emperador Augusto César, que Exipto se converteu nunha provincia da República romana no 30 a.C. Os posteriores emperadores romanos recibiron o título de faraón, aínda que exclusivamente en Exipto.
O último emperador romano en recibir o título de faraón foi Maximino Daia (reinado 311-313 d.C.).[2][107]
Notas
[editar | editar a fonte]- Referencias
- ↑ 1,0 1,1 Clayton 1995, p. 217. "Although paying lip-service to the old ideas and religion, in varying degrees, pharaonic Egypt had in effect died with the last native pharaoh, Nectanebo II in 343 BC"
- ↑ 2,0 2,1 2,2 von Beckerath, Jürgen (1999). Handbuch der ägyptischen Königsnamen. Verlag Philipp von Zabern. pp. 266–267. ISBN 978-3422008328.
- ↑ "Digital Egypt for Universities". www.ucl.ac.uk. Consultado o 2019-02-12.
- ↑ Toby A. H. Wilkinson: Royal Annals Of Ancient Egypt. Routledge, London 2012, ISBN 1-136-60247-X, p. 50.
- ↑ Toby A. H. Wilkinson: Royal Annals Of Ancient Egypt. Routledge, London 2012, ISBN 1-136-60247-X, p. 61.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, p. 259.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, p. 139.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, p. 199.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, p. 138.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, p. 181.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, p. 311.
- ↑ 12,0 12,1 Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, p. 137.
- ↑ Felde, Rolf: Gottheiten, Pharaonen und Beamte im alten Ägypten, Norderstedt 2017, S. 125.
- ↑ Barry Kemp (a1), Andrew Boyce and James Harrell, The Colossi from the Early Shrine at Coptos in Egypt, in: Cambridge Archaeological Journal Volume 10, Issue 2 de abril de 2000, 233
- ↑ Barry Kemp (a1), Andrew Boyce and James Harrell, The Colossi from the Early Shrine at Coptos in Egypt, in: Cambridge Archaeological Journal Volume 10, Issue 2 de abril de 2000, 233
- ↑ zur Altägyptischen Kultur, Band 37
- ↑ Barry Kemp (a1), Andrew Boyce and James Harrell, The Colossi from the Early Shrine at Coptos in Egypt, in: Cambridge Archaeological Journal Volume 10, Issue 2 de abril de 2000, 233
- ↑ Ludwig David Morenz: Bild-Buchstaben und symbolische Zeichen. Die Herausbildung der Schrift der hohen Kultur Altägyptens (= Orbis Biblicus et Orientalis 205). Fribourg 2004, ISBN 3-7278-1486-1, p. 91.
- ↑ 19,0 19,1 Zur Aktualität von Jan Assmann: Einleitung in sein Werk
- ↑ Barry Kemp (a1), Andrew Boyce and James Harrell, The Colossi from the Early Shrine at Coptos in Egypt, in: Cambridge Archaeological Journal Volume 10, Issue 2 de abril de 2000, 233
- ↑ [1]
- ↑ [2]
- ↑ Barry Kemp (a1), Andrew Boyce and James Harrell, The Colossi from the Early Shrine at Coptos in Egypt, in: Cambridge Archaeological Journal Volume 10, Issue 2 de abril de 2000, 233
- ↑ Barry Kemp (a1), Andrew Boyce and James Harrell, The Colossi from the Early Shrine at Coptos in Egypt, in: Cambridge Archaeological Journal Volume 10, Issue 2 de abril de 2000, 233
- ↑ Barry Kemp (a1), Andrew Boyce and James Harrell, The Colossi from the Early Shrine at Coptos in Egypt, in: Cambridge Archaeological Journal Volume 10, Issue 2 de abril de 2000, 233
- ↑ P. Tallet, D. Laisnay: Iry-Hor et Narmer au Sud-Sinaï (Ouadi 'Ameyra), un complément à la chronologie des expéditios minière égyptiene. In: Bulletin de L'Institute Français D'Archéologie Orientale (BIFAO) 112. Ausgabe 2012, S. 381–395.
- ↑ Günter Dreyer: Horus Krokodil, ein Gegenkönig der Dynastie 0. In: Renee Friedman and Barbara Adams (Hrsg.): The Followers of Horus, Studies dedicated to Michael Allen Hoffman, 1949–1990 (= Egyptian Studies Association Publication, vol. 2). Oxbow Publications, Bloomington (IN) 1992, ISBN 0-946897-44-1, p. 259–263.
- ↑ Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen (= Münchner ägyptologische Studien, vol. 49. von Zabern, Mainz 1999, ISBN 3-8053-2591-6, p. 36–37.
- ↑ Toby Wilkinson: Early Dynastic Egypt: Strategy, Society and Security. Routeledge, Londres 1999, ISBN 0-415-18633-1, p. 38, 56 & 57.
- ↑ Wolfgang Helck: Untersuchungen zur Thinitenzeit (= Ägyptologische Abhandlungen (ÄA), Vol. 45). Harrassowitz, Wiesbaden 1987, ISBN 3-447-02677-4, p. 124.
- ↑ 31,0 31,1 31,2 Wolfgang Helck: Untersuchungen zur Thinitenzeit (Agyptologische Abhandlungen), ISBN 3-447-02677-4, O. Harrassowitz (1987), p. 124
- ↑ William Matthew Flinders Petrie: The Royal Tombs of the Earliest Dynasties. Cambridge University Press, New York 2013 (reprint of 1901), ISBN 1-108-06612-7, p. 49.
- ↑ Nicolas-Christophe Grimal: A History of Ancient Egypt. Blackwell, Oxford UK/ Cambridge USA 1992, ISBN 978-0-631-19396-8, p. 53.
- ↑ Wilkinson (1999) pp. 83–84
- ↑ Dietrich Wildung: Die Rolle ägyptischer Könige im Bewußtsein ihrer Nachwelt. Teil I. Posthume Quellen über die Könige der ersten vier Dynastien. In: Münchener Ägyptologische Studien, vol. 17. Deutscher Kunstverlag, Munich/Berlin 1969, p. 31–33.
- ↑ Wilkinson (1999) p. 79
- ↑ Wilkinson (1999) pp. 87–88
- ↑ Pascal Vernus, Jean Yoyotte, The Book of the Pharaohs, Cornell University Press 2003, p.27
- ↑ Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen. Deutscher Kunstverlag, München/Berlin 1984, ISBN 3-422-00832-2, page 171.
- ↑ Toby A.H. Wilkinson: Early Dynastic Egypt. Routledge, London/New York 2002, ISBN 1-134-66420-6, p. 75–76.
- ↑ Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen. 2. verbesserte und erweiterte Auflage. von Zabern, Mainz 1999, S. 44–45.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, page 175.
- ↑ [3] King Khasekhem
- ↑ [4] King Khasekhemwy
- ↑ Wilkinson, Toby (1999). Early Dynastic Egypt. Routledge. pp. 83& 95. ISBN 0-415-18633-1.
- ↑ Wilkinson, Toby. Royal Annals of Ancient Egypt. pp. 79 & 258.
- ↑ "Pharaohs - Timeline Index". www.timelineindex.com. Consultado o 2020-03-23.
- ↑ Clayton (1994) p.32
- ↑ Lehner, Mark (1997). Geheimnis der Pyramiden (en alemán). Düsseldorf: Econ. pp. 94–96. ISBN 3-572-01039-X.
- ↑ Clayton (1994) p.42
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen. Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3, S. 278–279.
- ↑ Miroslav Verner (2000): Who was Shepseskara, and when did he reign?, in: Miroslav Bárta, Jaromír Krejčí (editors): Abusir and Saqqara in the Year 2000, Academy of Sciences of the Czech Republic, Oriental Institute, Prague, ISBN 80-85425-39-4, p. 581–602, available online Arquivado 01 de febreiro de 2011 en Wayback Machine..
- ↑ Dodson & Hilton (2004) p.73
- ↑ Ryholt & Bardrum (2000) pp.87–100.
- ↑ Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen, Münchner ägyptologische Studien, Heft 49, Mainz : P. von Zabern, 1999, ISBN 3-8053-2591-6, available online Arquivado 22 de decembro de 2015 en Wayback Machine.
- ↑ Kim Ryholt: "The Late Old Kingdom in the Turin King-list and the Identity of Nitocris", Zeitschrift für ägyptische, 127, 2000, p. 99
- ↑ Gustave Jéquier, Maṣlaḥat al-Āthār (1993): Les pyramides des reines Neit et Apouit (en francés), Cairo: Institut français d'archéologie orientale, OCLC 195690029, see plate 5.
- ↑ Percy Newberry (1943): Queen Nitocris of the Sixth Dynasty, in: The Journal of Egyptian Archeology, vol. 29, pp=51–54
- ↑ Gae Callender: Queen Neit-ikrety/Nitokris, in: Miroslav Barta, Filip Coppens, Jaromic Krecji (editors): Abusir and Saqqara in the year 2010/1, Prague: Czech Institute of Egyptology, Faculty of Arts, Charles University, 2011, ISBN 978-80-7308-384-7, see pp. 249–250
- ↑ 60,0 60,1 Turin Kinglist, Columns IV,18 to V,10, Ancient Egypt dot org. Accessed 10 February 2010.
- ↑ Margaret Bunson: Encyclopedia of Ancient Egypt, Infobase Publishing, 2009, ISBN 978-1-4381-0997-8, available online, see p. 181 Arquivado 08 de agosto de 2014 en Wayback Machine.
- ↑ Labib Habachi: King Nebhepetre Menthuhotep: his monuments, place in history, deification and unusual representations in form of gods, in: Annales du Service des Antiquités de l'Égypte 19 (1963), pp. 16–52
- ↑ Wolfram Grajetzki (2006) pp. 23–25
- ↑ Wolfram Grajetzki (2006) pp. 25–26
- ↑ 65,0 65,1 65,2 Wolfram Grajetzki (2006) pp. 27–28
- ↑ [5] Amenemhat I
- ↑ Wolfram Grajetzki (2006) pp. 28–35
- ↑ Murnane (1977) p.2
- ↑ Murnane (1977) p.7
- ↑ Murnane (1977) p.9
- ↑ Josef Wegner, The Nature and Chronology of the Senwosret III–Amenemhat III Regnal Succession: Some Considerations based on new evidence from the Mortuary Temple of Senwosret III at Abydos, JNES 55, Vol.4, (1996), pp.251
- ↑ Wolfram Grajetzki (2006) pp. 56–61
- ↑ "Amenemhat IV Maakherure (1807/06-1798/97 BC)". Digital Egypt for Universities.
- ↑ Grajetzki (2006) pp. 61–63
- ↑ 75,00 75,01 75,02 75,03 75,04 75,05 75,06 75,07 75,08 75,09 75,10 75,11 75,12 75,13 75,14 75,15 75,16 75,17 75,18 75,19 75,20 75,21 75,22 75,23 75,24 75,25 75,26 75,27 75,28 75,29 75,30 75,31 75,32 75,33 75,34 75,35 75,36 75,37 75,38 75,39 75,40 K.S.B. Ryholt, The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period, c.1800–1550 BC, Carsten Niebuhr Institute Publications, vol. 20. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 1997
- ↑ "Nerikare". Wikipedia (en inglés). 2018-11-02. Consultado o 2019-10-06.
- ↑ "Amenemhet VI". Wikipedia (en inglés). 2019-09-21. Consultado o 2019-10-06.
- ↑ "Semenkare Nebnuni". Wikipedia (en inglés). 2019-08-14. Consultado o 2019-10-06.
- ↑ 79,0 79,1 Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen, Albatros, Düsseldorf 2002, ISBN 3-491-96053-3
- ↑ "Sehetepibre". Wikipedia (en inglés). 2018-11-02. Consultado o 2019-10-06.
- ↑ Thomas Schneider: Lexikon der Pharaonen, Albatros, 2002
- ↑ 82,00 82,01 82,02 82,03 82,04 82,05 82,06 82,07 82,08 82,09 82,10 82,11 82,12 82,13 K.S.B. Ryholt: The Political Situation in Egypt during the Second Intermediate Period, c.1800–1550 BC, Carsten Niebuhr Institute Publications, vol. 20. Copenhagen: Museum Tusculanum Press, 1997
- ↑ 83,0 83,1 Kings of the 2nd Intermediate Period
- ↑ Detlef Franke: Zur Chronologie des Mittleren Reiches. Teil II: Die sogenannte Zweite Zwischenzeit Altägyptens, In Orientalia 57 (1988), p. 259
- ↑ Ryholt, K.S.B. (1997). The Political Situation in Egypt During the Second Intermediate Period, C. 1800–1550 B.C. Museum Tusculanum Press. p. 164. ISBN 978-87-7289-421-8.
- ↑ "Giant Sarcophagus Leads Penn Museum Team in Egypt To the Tomb of a Previously Unknown Pharaoh". Penn Museum. xaneiro 2014. Arquivado dende o orixinal o 24 de xullo de 2018. Consultado o 16 de xaneiro de 2014.
- ↑ 87,0 87,1 Marcel Marée: A sculpture workshop at Abydos from the late Sixteenth or early Seventeenth Dynasty, in: Marcel Marée (editor): The Second Intermediate period (Thirteenth-Seventeenth Dynasties), Current Research, Future Prospects, Leuven, Paris, Walpole, MA. 2010 ISBN 978-90-429-2228-0. p. 247, 268
- ↑ 88,0 88,1 Jürgen von Beckerath: Untersuchungen zur politischen Geschichte der Zweiten Zwischenzeit in Ägypten, Glückstadt, 1964
- ↑ 89,0 89,1 89,2 89,3 Jürgen von Beckerath: Chronologie des pharaonischen Ägyptens, Münchner Ägyptologische Studien 46. Mainz am Rhein, 1997
- ↑ Jürgen von Beckerath: Handbuch der ägyptischen Königsnamen, Münchner ägyptologische Studien 49, Mainz 1999.
- ↑ Wolfgang Helck, Eberhard Otto, Wolfhart Westendorf, Stele – Zypresse: Volume 6 of Lexikon der Ägyptologie, Otto Harrassowitz Verlag, 1986, Page 1383
- ↑ Christopher Bronk Ramsey et al., Radiocarbon-Based Chronology for Dynastic Egypt, Science 18 de xuño de 2010: Vol. 328. no. 5985, pp. 1554–1557.
- ↑ "Ramesses I Menpehtire". Digital Egypt. University College London. 2001. Arquivado dende o orixinal o 11 de abril de 2009. Consultado o 2007-09-29.
- ↑ "King Merenptah". Digital Egypt. University College London. 2001. Arquivado dende o orixinal o 10 de xullo de 2013. Consultado o 2007-09-29.
- ↑ "Sety II". Digital Egypt. University College London. 2001. Consultado o 2007-10-27.
- ↑ "Siptah Sekhaenre/Akhenre". Digital Egypt. University College London. 2001. Consultado o 2007-10-27.
- ↑ Grimal (1992) p.291
- ↑ "Ramesses XI Menmaatre-setpenptah". Arquivado dende o orixinal o 17 de setembro de 2013. Consultado o 2007-10-28.
- ↑ Cerny p.645
- ↑ 100,0 100,1 100,2 F. Payraudeau, Retour sur la succession Shabaqo-Shabataqo, Nehet 1, 2014, p. 115-127
- ↑ "Late Period Kings". Arquivado dende o orixinal o 02 de abril de 2009. Consultado o 2007-10-27.
- ↑ 102,0 102,1 Placed in this dynasty only for chronological reasons, as he was not related to the Achaemenids.
- ↑ "Darius the Great". Wikipedia (en inglés). 2019-09-25. Consultado o 2019-10-06.
- ↑ "Nakhthorhebyt". Digital Egypt for Universities. Consultado o March 1, 2011.
- ↑ "Ptolemy II Philadelphus". Wikipedia (en inglés). 2019-10-02. Consultado o 2019-10-06.
- ↑ "Ptolemy III Euergetes". Wikipedia (en inglés). 2019-10-04. Consultado o 2019-10-06.
- ↑ Vernus, Pascal; Yoyotte, Jean (2003). The Book of the Pharaohs (en inglés). Cornell University Press. pp. 238–256. ISBN 9780801440502.
maximinus pharaoh.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Lista de faraóns |
Outras lecturas
[editar | editar a fonte]- J. H. Breasted, History of Egypt from the Earliest Time to the Persian Conquest, 1909
- J. Cerny, 'Egypt from the Death of Ramesses III to the End of the Twenty-First Dynasty' in The Middle East and the Aegean Region c.1380–1000 BC, Cambridge University Press, ISBN 0-521-08691-4
- Clayton, Peter A. (1995). Chronicle of the Pharaohs: The Reign-by-Reign Record of the Rulers and Dynasties of Ancient Egypt. The Chronicles Series (Reprinted ed.). London: Thames and Hudson. ISBN 978-0-500-05074-3.
- Dodson, Aidan and Hilton, Dyan. The Complete Royal Families of Ancient Egypt. Thames & Hudson. 2004. ISBN 0-500-05128-3
- Sir Alan Gardiner Egyptian Grammar: Being an Introduction to the Study of Hieroglyphs, Third Edition, Revised. London: Oxford University Press, 1964. Excursus A, pp. 71–76.
- Nicolas Grimal, A History of Ancient Egypt, (Blackwell Books: 1992)
- Murnane, William J. Ancient Egyptian Coregencies, Studies in Ancient Oriental Civilization. No. 40. The Oriental Institute of the University of Chicago, 1977
- Michael Rice, Who's Who in Ancient Egypt, Routledge 1999
- Ryholt, Kim & Steven Bardrum. 2000. "The Late Old Kingdom in the Turin King-list and the Identity of Nitocris." Zeitschrift für ägyptische Sprache und Altertumskunde 127
- Shaw, Garry. The Pharaoh, Life at Court and on Campaign, Thames and Hudson, 2012.
- Toby A. H. Wilkinson, Early Dynastic Egypt, Routledge 1999, ISBN 0-415-18633-1
- Verner, Miroslav,The Pyramids – Their Archaeology and History, Atlantic Books, 2001, ISBN 1-84354-171-8
- Egypt, History & Civilisation By Dr. R Ventura. Published by Osiris, PO Box 107 Cairo.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Xenealoxía real exipciaArquivado 07 de abril de 2009 en Wayback Machine.
- Manetón e a lista de faraóns Revisión de diferentes listas primarias de reis
- Chronology Table - 0 Dynasty&History Period, by Dariusz Sitek Multi-páxinas da lista de faraóns en diferentes listas de faraóns, sen os reis deuses, en xeróglifos exipcios e ingleses
- Egyptian Journey 2003: Historia: Listas de faraóns Textos de hipervínculo das listas de faraóns de Manetón, Abidos e Turín, sen os reis-deuses
- Exipto dixital para universidades
- Lista de todas as mulleres faraoas Arquivado 18 de xaneiro de 2020 en Wayback Machine.