Saltar ao contido

Factor H do complemento

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
CFH
Estruturas dispoñibles
PDBBuscar ortólogos: PDBe, RCSB
Identificadores
Nomenclatura
Identificadores
externos
LocusCr. 1 q31.3
Ortólogos
Especies
Humano Rato
Entrez
3075 12628
Ensembl
Véxase HS Véxase MM
UniProt
P08603 P06909
RefSeq
(ARNm)
NM_001014975 NM_009888
RefSeq
(proteína) NCBI
NP_000177 NP_034018
Localización (UCSC)
Cr. 1:
196.65 – 196.75 Mb
Cr. 1:
140.01 – 140.11 Mb
PubMed (Busca)
3075


12628

O factor H do complemento ou factor H (FH) é un membro da familia dos reguladores da activación do complemento e é unha proteína de control do complemento. É unha glicoproteína soluble grande de 155 kilodaltons que circula no plasma humano (a concentracións típicas de 200–300 microgramos por mililitro[1][2][3]). Está codificada polo xene CFH do cromosoma 1 humano. A súa principal función é regular a vía alternativa do sistema do complemento, asegurando que o sistema do complemento está dirixido cara a patóxenos ou outros materiais perigosos e non danen os tecidos do hóspede. O factor H regula a activación do complemento nas células propias e superficies ao procesar tanto a actividade de cofactor para a clivaxe de C3b mediada polo factor I, coma a actividade aceleradora da descomposición contra a convertase de C3 da vía alternativa, C3bBb. O factor H exerce a súa acción protectora sobre as células propias e superficies propias pero non sobre a superficie de bacterias ou virus. Porén, hai importantes excepcións, como por eemplo o patóxeno bacteriano Neisseria meningitidis (meningococo). Neste patóxeno humano evolucionaron mecanismos para recrutar o FH humano e regular á baixa a vía alternativa.[4] A unión ao FH permite que as bacterias proliferen no torrente sanguíneo e causen doenzas.[5]

A capacidade do factor H de exercer a súa acción protectora sobre as células propias e superficies propias pénsase que é o resultado de que o factor H teña a capacidade de adoptar conformacións con actividades máis baixas ou máis altas como cofactor para o corte de C3 ou a actividade aceleradora da descomposición.[6] A conformación de actividade inferior é a forma predominante en solución e é suficiente para amplificar o control da fase fluída. A conformación máis activa pénsase que é inducida cando o factor H se une a glicosaminoglicanos (GAGs) e/ou ácidos siálicos que están xeralmente presentes en células hóspede pero normalmente non en superficies de patóxenos, o que asegura que as superficies propias estean protexidas mentres a fixación do complemento procede sen oposición sobre as superficies alleas.[7][8]

Estrutura

[editar | editar a fonte]

A molécula está constituída por 20 módulos de proteína de control do complemento (CCP) (tamén denominados Repeticións de Consenso Curtas ou dominios sushi) conectadas unhas a outras por curtos tramos enlazadores (de entre tres e oito residuos de aminoácidos) e dispostos nunha extensión de cabeza con cola. Cada un dos módulos CCP consta duns 60 aminoácidos con catro residuos de cisteína unidos por pontes disulfuro nunha disposición 1–3 2–4, e unha parte central hidrófoba construída arredor dun residuo que case invariablemente é de triptófano. Os módulos CCP numéranse de 1 a 20 (desde o N-terminal da proteína); os CCPs 1–4 e os CCPs 19–20 interaccionan con C3b, mentres que os CCPs 7 e os CCPs 19–20 únense a GAGs e ácidos siálicos.[9] Determináronse as estruturas atómicas actualizadas para os CCPs 1–3,[10] CCP 5,[11] CCP 7,[12] CCPs 10–11 e CCPs 11–12,[13] CCPs 12–13,[14] CCP 15, CCP 16,[15] CCPs 15–16,[16] CCPs 18–20,[17] e CCPs 19–20.[18][19] Tamén se determinaron as estruturas atómicas dos CCPs 6–8 unidos a GAG que imitan a sacarosa octasulfato,[20] CCPs 1–4 en complexo co C3b[21] e CCPs 19–20 en complexo con C3d (que corresponde co dominio tioéster de C3b).[22][23] Aínda que non se determinou polo momento unha estrutura con resolución atómica do factor H intacto, as técnicas de baixa resolución indican que esta pode estar dobrada cara a atrás en solución.[24] A información dispoñible actualmente indica que os módulos CCP 1–4 son os responsables das actividades de cofactor e de aceleración da descomposición do factor H, mentres que a discriminación entre propio e alleo ocorre predominantemente por medio da unión de GAGs aos módulos CCP 7 e/ou a unión de GAGs ou ácidos sialicos aos módulos 19–20.[24][25]

Importancia clínica

[editar | editar a fonte]

Debido ao papel central que xoga o factor H na regulación do complemento, hai varias consecuencias clínicas que se derivan da actividade anormal do factor H. Un factor H sobreactivo pode dar lugar a unha redución da actividade do complemento sobre as células patóxenas, o que incrementa a susceptibilidade a infeccións microbianas. Un factor H subactivo pode causar un incremento da actividade do complemento sobre as células do hóspede sas, orixinando doenzas autoinmunes. Por tanto, non é sorprendente que mutacións raras ou polimorfismos dun só nucleótido (SNPs) comúns no xene CFH do factor H adoiten orixinar patoloxías. Ademais, os patóxenos acostuman a usar as actividades inhibitorias do complemento do factor H e doutros reguladores do complemento para incrementaren a virulencia.

Dexeneración macular relacionada coa idade

[editar | editar a fonte]

En 2005 varios grupos de investigación independentes identificaron un SNP no xene CFH, que dá lugar a un cambio na proteína p.Y402H, como factor de risco para a dexeneración macular relacionada coa idade presente en arredor dun terzo dos europeos.[26] Aínda que a súa frecuencia alélica varía considerablemente entre diferentes poboacións, a Y402H foi asociada consistentemente co comezo da dexeneración macular relacionada coa idade e a súa progresión.[26] Os individuos homocigotos teñen unha posibilidade aproximadamente sete veces maior de asociación con esta dexeneración macular, mentres que os heterocigotos téñena tres veces maior.[26] Este SNP, localizado no módulo CCP 7 do factor H, afecta a capacidade da proteína factor H de localizarse nos sitios de inflamación nos tecidos retinais (por exemplo, por polianións e pentraxinas) e de regular a activación do complemento e células inmunitarias.[26] O SNP sábese que tamén afecta a función da proteína 1 similar ao factor H (FHL-1), unha versión de empalme alternativo do factor H que consta só dos CCPs 1 ao 7, que se pensa ten un papel importante na regulación do complemento intraocular.[26] O complementólogo británico Simon J. Clark demostrou que FHL-1 era a forma predominante do factor H que protexía a membrana de Bruch,[27] unha parte integral da barreira hemato-retinal externa e un sitio principal para a dexeneración macular relacionada coa idade temperá. Posteriores estudos suxeriron que a haploinsuficiencia de FHL-1 leva á manifestación dunha doenza parecida á dexeneración macular temperá a unha idade significativamente máis temperá.[28] Porén, as variantes xenéticas de CFH cos maiores efectos sobre o risco dun individuo de ter dexeneración macular relacionada coa idade afectan os CCPs 1 ao 4, que están implicados en amortecer os efectos da vía alternativa do complemento.[26] Un raro cambio de código funcional, o p.R1210C, en CFH ten como resultado unha deficiencia funcional do factor H e orixina un risco substancialmente máis alto de dexeneración macular, así como condicións renais mediadas polo complemento.[26][29]

As variacións noutros xenes de reguladores do locus de activación do complemento, como os xenes relacionados co factor H, así como noutras proteínas do complemento (por exemplo, o factor I, C2/factor B e C3) tamén foron asociadas cun maior risco de padecer esta dexeneración macular.[26] A teoría actual é que a desregulación do complemento é un impulsor clave da inflamación crónica na dexeneración macular relacionada coa idade.[26]

Síndrome hemolítica urémica atípica

[editar | editar a fonte]

A síndrome hemolítica urémica é unha doenza asociada coa anemia hemolítica microanxiopática, a trombocitopenia e a insuficiencia renal aguda. Pode ser adquirida (por exmeplo, por unha infección por Escherichia coli shigatoxixénica), ou herdada (tamén coñecida como síndrome hemolítica urémica atípica). A síndrome hemolitica urémica atípica está fortemente ligada a mutacións en xenes do sistema do complemento, especialmente o factor H.[26] A diferenza da dexeneración macular relacionada coa idade e a glomerulopatía C3 (outro trastorno renal mediado polo complemento) que está principalmente aociada con variacións no N-terminal (CCPs 1 ao 4), as mutacións que predispoñen á enfermidade no factor H afectan principalmente ao C-terminal da proteína (os módulos CCP 19 e 20),[26] que son responsables da adherencia a tecidos renais e da regulación de compoñentes do complemento e os seus efectores de augas abaixo.[26][30][31]

Esquizofrenia

[editar | editar a fonte]

As alteracións da resposta inmune están implicadas na patoxénese de moitos trastornos neuropsiquiátricos entre eles a esquizofrenia. Estudos recentes indicaron alteracións no sistema do complemento, incluíndo os que poden resultar na sobreactivación da vía alternativa do complemento, poden predispoñer á esquizofrenia. Por exemplo, o SNP rs424535 (2783-526T>A) do CFH estaba positivamente asociado coa esquizofrenia.[32]

Accidente cerebrovascular isquémico

[editar | editar a fonte]

Descubriuse que o SNP rs800292(184G >A) foi positivamente asociado con accidentes cerebrovasculares e o alelo menor rs800912 do xene CFH podería considerarse un factor de risco para os accidentes isquémicos.[32]

Recrutamento de patóxenos

[editar | editar a fonte]

Dado o papel central que ten o factor H na protección das células do complemento, non é sorprendente que en varios importantes patóxenos humanos evolucionasen mecanismos para recrutar o factor H. Este recrutamento do factor H polos patóxenos proporciona unha significativa resistencia ao ataque do complemento, e, polo tanto, incrementa a virulencia. Os patóxenos que se sabe que fan este recrutamento son: Aspergillus spp.; Borrelia burgdorferi; B. duttonii; B. recurrentis; Candida albicans;[33] Francisella tularensis; Haemophilus influenzae; Neisseria gonorrhoeae;[34] N. meningitidis; Streptococcus pneumoniae;[6] e Streptococcus pyogenes.[35]

A bacteria gramnegativa B. burgdorferi ten cinco proteínas que se unen ao factor H: CRASP-1, CRASP-2, CRASP-3, CRASP-4 e CRASP-5.[36] Cada proteína CRASP tamén se une ao plasminóxeno.[36] É posible que a frecuencia do alelo de variantes do CFH en todo o mundo reflicta a presión selectiva por doenzas infecciosas.[26]

Interaccións

[editar | editar a fonte]

O factor H presenta interaccións co compoñente do complemento 3, entre outras proteínas do complemento e factores, que levan á regulación da vía alternativa do complemento en particular.[26][37][38]

Produción recombinante

[editar | editar a fonte]

O factor H bioloxicamente activo foi producido por Ralf Reski e colegas no biorreactor de musgo,[39] nun proceso chamado pharming molecular. Producíronse grandes cantidades de factor H humano bioloxicamente activo, potencialmente axeitado para propósitos terapéuticos, usando un xene sintético con optimización de codón expresado no lévedo hóspede de expresión Pichia pastoris.[40]

Posible uso como fármaco terapéutico

[editar | editar a fonte]

Dexeneración macular relacionada coa idade

[editar | editar a fonte]

Gemini Therapeutics Inc. era unha compañía de medicina de precisión situada en Massachusetts que se centrou no desenvolvemento de novas terapias por medio dunha mellor comprensión da doenza. Baseándose na actividade biolóxica do factor H humano, Gemini estaba desenvolvendo unha proteína factor H humano recombinante, a GEM103, para o tratamento da dexeneración macular relacionada coa idade seca. A GEM-103 foi avaliada en ensaios clínicos en fase I (NCT04246866) e II (NCT04643886) en pacientes con esta dexeneración macular, pero fracasou en conseguir estes obxectivos clínicos e o programa de desenvolvemento deuse por rematado.[41] Gemini Therapeutics fusionouse con Disc Medicine en 2022[42]

Outras compañías céntranse actualmente no desenvolvemento de FH, FHL-1, ou variantes deles, como fármacos terapéuticos para tratar a dexeneración macular relacionada coa idade, incluíndo Character Biosciences Inc,[43] e 4D Molecular Therapeutics.[44]

  1. Sofat R, Mangione PP, Gallimore JR, Hakobyan S, Hughes TR, Shah T, Goodship T, D'Aiuto F, Langenberg C, Wareham N, Morgan BP, Pepys MB, Hingorani AD (abril de 2013). "Distribution and determinants of circulating complement factor H concentration determined by a high-throughput immunonephelometric assay". Journal of Immunological Methods 390 (1–2): 63–73. PMID 23376722. doi:10.1016/j.jim.2013.01.009. 
  2. Hakobyan S, Harris CL, Tortajada A, Goicochea de Jorge E, García-Layana A, Fernández-Robredo P, Rodríguez de Córdoba S, Morgan BP (maio de 2008). "Measurement of factor H variants in plasma using variant-specific monoclonal antibodies: application to assessing risk of age-related macular degeneration". Investigative Ophthalmology & Visual Science 49 (5): 1983–1990. PMID 18436830. doi:10.1167/iovs.07-1523. hdl:10261/56608. 
  3. Scholl HP, Charbel Issa P, Walier M, Janzer S, Pollok-Kopp B, Börncke F, Fritsche LG, Chong NV, Fimmers R, Wienker T, Holz FG, Weber BH, Oppermann M (xullo de 2008). "Systemic complement activation in age-related macular degeneration". PLOS ONE 3 (7): e2593. Bibcode:2008PLoSO...3.2593S. PMC 2440421. PMID 18596911. doi:10.1371/journal.pone.0002593. 
  4. Lewis LA, Carter M, Ram S (maio de 2012). "The relative roles of factor H binding protein, neisserial surface protein A, and lipooligosaccharide sialylation in regulation of the alternative pathway of complement on meningococci". Journal of Immunology 188 (10): 5063–5072. PMC 3345070. PMID 22504643. doi:10.4049/jimmunol.1103748. 
  5. Vu DM, Shaughnessy J, Lewis LA, Ram S, Rice PA, Granoff DM (febreiro de 2012). Bliska JB, ed. "Enhanced bacteremia in human factor H transgenic rats infected by Neisseria meningitidis". Infection and Immunity 80 (2): 643–650. PMC 3264313. PMID 22104107. doi:10.1128/IAI.05604-11. 
  6. 6,0 6,1 Herbert AP, Makou E, Chen ZA, Kerr H, Richards A, Rappsilber J, Barlow PN (novembro de 2015). "Complement Evasion Mediated by Enhancement of Captured Factor H: Implications for Protection of Self-Surfaces from Complement". Journal of Immunology 195 (10): 4986–4998. PMC 4635569. PMID 26459349. doi:10.4049/jimmunol.1501388. 
  7. Pangburn MK (agosto de 2000). "Host recognition and target differentiation by factor H, a regulator of the alternative pathway of complement". Immunopharmacology 49 (1–2): 149–157. PMID 10904114. doi:10.1016/S0162-3109(00)80300-8. 
  8. Rodríguez de Córdoba S, Esparza-Gordillo J, Goicoechea de Jorge E, Lopez-Trascasa M, Sánchez-Corral P (xuño de 2004). "The human complement factor H: functional roles, genetic variations and disease associations". Molecular Immunology 41 (4): 355–367. PMID 15163532. doi:10.1016/j.molimm.2004.02.005. 
  9. Schmidt CQ, Herbert AP, Kavanagh D, Gandy C, Fenton CJ, Blaum BS, Lyon M, Uhrín D, Barlow PN (agosto de 2008). "A new map of glycosaminoglycan and C3b binding sites on factor H". Journal of Immunology 181 (4): 2610–2619. PMID 18684951. doi:10.4049/jimmunol.181.4.2610. 
  10. Hocking HG, Herbert AP, Kavanagh D, Soares DC, Ferreira VP, Pangburn MK, Uhrín D, Barlow PN (abril de 2008). "Structure of the N-terminal region of complement factor H and conformational implications of disease-linked sequence variations". The Journal of Biological Chemistry 283 (14): 9475–9487. PMC 2276370. PMID 18252712. doi:10.1074/jbc.M709587200. 
  11. Barlow PN, Norman DG, Steinkasserer A, Horne TJ, Pearce J, Driscoll PC, Sim RB, Campbell ID (abril de 1992). "Solution structure of the fifth repeat of factor H: a second example of the complement control protein module". Biochemistry 31 (14): 3626–3634. PMID 1533152. doi:10.1021/bi00129a011. 
  12. Herbert AP, Deakin JA, Schmidt CQ, Blaum BS, Egan C, Ferreira VP, Pangburn MK, Lyon M, Uhrín D, Barlow PN (xuño de 2007). "Structure shows that a glycosaminoglycan and protein recognition site in factor H is perturbed by age-related macular degeneration-linked single nucleotide polymorphism". The Journal of Biological Chemistry 282 (26): 18960–18968. PMID 17360715. doi:10.1074/jbc.M609636200. 
  13. Makou E, Mertens HD, Maciejewski M, Soares DC, Matis I, Schmidt CQ, Herbert AP, Svergun DI, Barlow PN (decembro de 2012). "Solution structure of CCP modules 10-12 illuminates functional architecture of the complement regulator, factor H". Journal of Molecular Biology 424 (5): 295–312. PMC 4068365. PMID 23017427. doi:10.1016/j.jmb.2012.09.013. 
  14. Schmidt CQ, Herbert AP, Mertens HD, Guariento M, Soares DC, Uhrin D, Rowe AJ, Svergun DI, Barlow PN (xaneiro de 2010). "The central portion of factor H (modules 10-15) is compact and contains a structurally deviant CCP module". Journal of Molecular Biology 395 (1): 105–122. PMC 2806952. PMID 19835885. doi:10.1016/j.jmb.2009.10.010. 
  15. Norman DG, Barlow PN, Baron M, Day AJ, Sim RB, Campbell ID (xuño de 1991). "Three-dimensional structure of a complement control protein module in solution". Journal of Molecular Biology 219 (4): 717–725. PMID 1829116. doi:10.1016/0022-2836(91)90666-T. 
  16. Barlow PN, Steinkasserer A, Norman DG, Kieffer B, Wiles AP, Sim RB, Campbell ID (xullo de 1993). "Solution structure of a pair of complement modules by nuclear magnetic resonance". Journal of Molecular Biology 232 (1): 268–284. PMID 8331663. doi:10.1006/jmbi.1993.1381. 
  17. Morgan HP, Mertens HD, Guariento M, Schmidt CQ, Soares DC, Svergun DI, Herbert AP, Barlow PN, Hannan JP (2012). "Structural analysis of the C-terminal region (modules 18-20) of complement regulator factor H (FH)". PLOS ONE 7 (2): e32187. Bibcode:2012PLoSO...732187M. PMC 3289644. PMID 22389686. doi:10.1371/journal.pone.0032187. 
  18. Herbert AP, Uhrín D, Lyon M, Pangburn MK, Barlow PN (xuño de 2006). "Disease-associated sequence variations congregate in a polyanion recognition patch on human factor H revealed in three-dimensional structure". The Journal of Biological Chemistry 281 (24): 16512–16520. PMID 16533809. doi:10.1074/jbc.M513611200. 
  19. Jokiranta TS, Jaakola VP, Lehtinen MJ, Pärepalo M, Meri S, Goldman A (abril de 2006). "Structure of complement factor H carboxyl-terminus reveals molecular basis of atypical haemolytic uremic syndrome". The EMBO Journal 25 (8): 1784–1794. PMC 1440827. PMID 16601698. doi:10.1038/sj.emboj.7601052. 
  20. Prosser BE, Johnson S, Roversi P, Herbert AP, Blaum BS, Tyrrell J, Jowitt TA, Clark SJ, Tarelli E, Uhrín D, Barlow PN, Sim RB, Day AJ, Lea SM (outubro de 2007). "Structural basis for complement factor H linked age-related macular degeneration". The Journal of Experimental Medicine 204 (10): 2277–2283. PMC 2118454. PMID 17893204. doi:10.1084/jem.20071069. 
  21. Wu J, Wu YQ, Ricklin D, Janssen BJ, Lambris JD, Gros P (xullo de 2009). "Structure of complement fragment C3b-factor H and implications for host protection by complement regulators". Nature Immunology 10 (7): 728–733. PMC 2713992. PMID 19503104. doi:10.1038/ni.1755. 
  22. Morgan HP, Schmidt CQ, Guariento M, Blaum BS, Gillespie D, Herbert AP, Kavanagh D, Mertens HD, Svergun DI, Johansson CM, Uhrín D, Barlow PN, Hannan JP (abril de 2011). "Structural basis for engagement by complement factor H of C3b on a self surface". Nature Structural & Molecular Biology 18 (4): 463–470. PMC 3512577. PMID 21317894. doi:10.1038/nsmb.2018. 
  23. Kajander T, Lehtinen MJ, Hyvärinen S, Bhattacharjee A, Leung E, Isenman DE, Meri S, Goldman A, Jokiranta TS (febreiro de 2011). "Dual interaction of factor H with C3d and glycosaminoglycans in host-nonhost discrimination by complement". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 108 (7): 2897–2902. Bibcode:2011PNAS..108.2897K. PMC 3041134. PMID 21285368. doi:10.1073/pnas.1017087108. 
  24. 24,0 24,1 Aslam M, Perkins SJ (xuño de 2001). "Folded-back solution structure of monomeric factor H of human complement by synchrotron X-ray and neutron scattering, analytical ultracentrifugation and constrained molecular modelling". Journal of Molecular Biology 309 (5): 1117–1138. PMID 11399083. doi:10.1006/jmbi.2001.4720. 
  25. Kirkitadze MD, Barlow PN (abril de 2001). "Structure and flexibility of the multiple domain proteins that regulate complement activation". Immunological Reviews 180: 146–161. PMID 11414356. doi:10.1034/j.1600-065X.2001.1800113.x. 
  26. 26,00 26,01 26,02 26,03 26,04 26,05 26,06 26,07 26,08 26,09 26,10 26,11 26,12 26,13 Tzoumas N, Hallam D, Harris CL, Lako M, Kavanagh D, Steel DH (novembro de 2020). "Revisiting the role of factor H in age-related macular degeneration: Insights from complement-mediated renal disease and rare genetic variants". Survey of Ophthalmology 66 (2): 378–401. PMID 33157112. doi:10.1016/j.survophthal.2020.10.008. 
  27. Clark SJ, Schmidt CQ, White AM, Hakobyan S, Morgan BP, Bishop PN (novembro de 2014). "Identification of factor H-like protein 1 as the predominant complement regulator in Bruch's membrane: implications for age-related macular degeneration". Journal of Immunology 193 (10): 4962–4970. PMC 4225158. PMID 25305316. doi:10.4049/jimmunol.1401613. 
  28. Taylor RL, Poulter JA, Downes SM, McKibbin M, Khan KN, Inglehearn CF, Webster AR, Hardcastle AJ, Michaelides M, Bishop PN, Clark SJ, Black GC (outubro de 2019). "Loss-of-Function Mutations in the CFH Gene Affecting Alternatively Encoded Factor H-like 1 Protein Cause Dominant Early-Onset Macular Drusen". Ophthalmology 126 (10): 1410–1421. PMC 6856713. PMID 30905644. doi:10.1016/j.ophtha.2019.03.013. 
  29. Raychaudhuri S, Iartchouk O, Chin K, Tan PL, Tai AK, Ripke S, Gowrisankar S, Vemuri S, Montgomery K, Yu Y, Reynolds R, Zack DJ, Campochiaro B, Campochiaro P, Katsanis N, Daly MJ, Seddon JM (outubro de 2011). "A rare penetrant mutation in CFH confers high risk of age-related macular degeneration". Nature Genetics 43 (12): 1232–1236. PMC 3225644. PMID 22019782. doi:10.1038/ng.976. 
  30. Atkinson JP, Goodship TH (xuño de 2007). "Complement factor H and the hemolytic uremic syndrome". The Journal of Experimental Medicine 204 (6): 1245–1248. PMC 2118604. PMID 17548524. doi:10.1084/jem.20070664. 
  31. de Jorge EG, Macor P, Paixão-Cavalcante D, Rose KL, Tedesco F, Cook HT, Botto M, Pickering MC (xaneiro de 2011). "The development of atypical hemolytic uremic syndrome depends on complement C5". Journal of the American Society of Nephrology 22 (1): 137–145. PMC 3014042. PMID 21148255. doi:10.1681/ASN.2010050451. 
  32. 32,0 32,1 Boyajyan A, Ghazaryan H, Stepanyan A, Zakharyan R (decembro de 2013). "Genetic polymorphisms of complement factor H in schizophrenia and ischemic stroke". Mol. Immunol. 56 (3): 294. doi:10.1016/j.molimm.2013.05.154. 
  33. Luo S, Poltermann S, Kunert A, Rupp S, Zipfel PF (decembro de 2009). "Immune evasion of the human pathogenic yeast Candida albicans: Pra1 is a Factor H, FHL-1 and plasminogen binding surface protein". Molecular Immunology 47 (2–3): 541–550. PMID 19850343. doi:10.1016/j.molimm.2009.07.017. 
  34. Ram, S.; Sharma, A. K.; Simpson, S. D.; Gulati, S.; McQuillen, D. P.; Pangburn, M. K.; Rice, P. A. (1998-03-02). "A novel sialic acid binding site on factor H mediates serum resistance of sialylated Neisseria gonorrhoeae". The Journal of Experimental Medicine 187 (5): 743–752. PMC 2212180. PMID 9480984. doi:10.1084/jem.187.5.743. 
  35. Syed S, Viazmina L, Mager R, Meri S, Haapasalo K (2020). "Streptococci and the complement system: interplay during infection, inflammation and autoimmunity". FEBS Letters (Federation of European Biochemical Societies) 594 (16): 2570–2585. PMID 32594520. doi:10.1002/1873-3468.13872. 
  36. 36,0 36,1 Zipfel PF, Hallström T, Riesbeck K (decembro de 2013). "Human complement control and complement evasion by pathogenic microbes—tipping the balance". Molecular Immunology 56 (3): 152–160. PMID 23810413. doi:10.1016/j.molimm.2013.05.222. 
  37. Soames CJ, Sim RB (setembro de 1997). "Interactions between human complement components factor H, factor I and C3b". The Biochemical Journal 326 (Pt 2): 553–561. PMC 1218704. PMID 9291131. doi:10.1042/bj3260553. 
  38. Jokiranta TS, Westin J, Nilsson UR, Nilsson B, Hellwage J, Löfås S, Gordon DL, Ekdahl KN, Meri S (marzo de 2001). "Complement C3b interactions studied with surface plasmon resonance technique". International Immunopharmacology 1 (3): 495–506. PMID 11367533. doi:10.1016/S1567-5769(00)00042-4. 
  39. Büttner-Mainik A, Parsons J, Jérôme H, Hartmann A, Lamer S, Schaaf A, Schlosser A, Zipfel PF, Reski R, Decker EL (April 2011). "Production of biologically active recombinant human factor H in Physcomitrella". Plant Biotechnology Journal 9 (3): 373–383. PMID 20723134. doi:10.1111/j.1467-7652.2010.00552.x. 
  40. Schmidt CQ, Slingsby FC, Richards A, Barlow PN (abril de 2011). "Production of biologically active complement factor H in therapeutically useful quantities". Protein Expression and Purification 76 (2): 254–263. PMC 4067574. PMID 21146613. doi:10.1016/j.pep.2010.12.002. 
  41. "ClinicalTrials.gov NCT04643886". 22 de setembro de 2022. 
  42. "Nota de prensa de Business Wire do 10 de agosto de 2022". 
  43. "ARVO resumo xuño de 2024". 
  44. "ARVO resumo xuño de 2024". 

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]