Nemeton

Ilustración de 1815 que representa a un druída no seu nemeton.

Un nemeton ou nemetón era un espazo sagrado da antiga relixión celta, o druidismo. Os nemeta (plural en latín) parecen estar situados principalmente en espazos naturais e, debido a que adoitan intervir árbores, adoitan interpretarse como bosques sagrados. Non obstante, outras evidencias suxiren que a palabra implicaba unha variedade máis ampla de espazos rituais, como santuarios e templos. A evidencia de nemeta consiste principalmente en inscricións e topónimos, que aparecen en todo o mundo celta. Os topónimos relacionados coa palabra nemeton atópanse dende Galiza até Turquía, pasando por Escocia etc. A palabra está relacionada co nome dos nemetes, unha tribo que vivía ao longo do Rin entre o Palatinado e o lago de Constanza -na actual Alemaña- e a súa deusa Nemetona.

Descrición contemporánea

Plinio e Lucano escribiron que os druidas non estaban en templos de pedra ou outras estruturas, senón en soutos e bosques sagrados. Na súa Pharsalia, Lucano describiu un destes bosques preto de Massalia en termos dramáticos, máis destinados a provocar "escalofríos de doce terror" aos seus oíntes romanos máis que como auténtica historia natural:

ningún paxaro aniñaba no nemetón, nin ningún animal percorría as súas costas; as follas están constantemente tremendo, a pesar de non soprar un sopro de aire. Os altares estaban no medio, e as imaxes dos deuses. Todas e todas as árbores estaban manchadas co sangue dos sacrificios. A terra mesma xemeu, os teixos mortos volveron espertar; as árbores sen consumir estaban engolidas en chamas e grandes cobras enrolábanse nos carballos. A xente tiña medo de achegarse ao bosque, e nin sequera o crego ía alí ao mediodía ou á media noite, por medo a atopar alí o seu divino gardián.

Exemplos

Atopáronse descricións deste tipo de sitios en todo o mundo celta. Exemplos específicos inclúen Nemetobriga preto de Ourense en Galiza, Drunemeton en Galacia e Medionemeton preto da muralla de Antonino na actual Escocia. Outros topónimos galegos posibelmente relacionados son Monte Neme, a Nemiña ou Nemeño senón máis ben de raíz indoeuropea *némos "sacrificio, lugar de sacrificio, claro sagrado, culto", de aí o grego antigo νέμος (némos) e o latín nemus "madeira, bosque (arboleda sacra)", sánscrito नमस् (námas) "culto, tributo". Raíz estendida só a nemeto- en celta, como en Nendos (A Coruña, Nemitos século IX) e Nemetobriga.

• Mars Lucetius ("Marte brillante") e Nemetona aparecen como parella divina nas inscricións da época romana. No asentamento romano-británico de Bath, un peregrino que viña dos tréveres da Galia belga fixo unha dedicatoria a Mars Loucetius e Nemetona en busca de curación. Un Mars Rigonemetis ("Marte, Rei do Bosque Sagrado") aparece, no contexto do culto imperial romano, nunha dedicatoria descuberta en Nettleham, Lincolnshire en 1961. Podería ser un deus pertencente á tribo dos Corieltauvi.
• Hai un nemetón no topónimo romano Vernemeton (actual Willoughby-on-the-Wolds, Nottinghamshire), no Aquae Arnemetiae romano (actual Buxton, Derbyshire), e nunha referencia de 1194 a Nametwihc "Cidade-Santuario", (Nantwich, Cheshire). É homónimo co topónimo francés Vernantes (pays de Loire, Vernemeta, moedas merovinxias). O nome atópase nun texto latino: loco nomine Vernemetis...quod quasi fanum ingens Gallica lingua refert (Venance Fortunat, século VI)
• En Escocia, os topónimos de nemetón son bastante frecuentes, como tamén en Devon, onde aparecen en nomes modernos que conteñen Nymet ou Nympton, e foron identificados co nome Nemetostatio na Cosmografía de Ravenna (anónimo de Rávena)
• Un xacemento coñecido de nemeton atópase no bosque de Névet preto de Locronan, en Bretaña (cf. o bretón moderno neved 'santuario', galés nyfed). Gournay-sur-Aronde, no departamento francés de Oise, tamén alberga os restos dun nemetón. Os ecos da palabra nemeton perviven en moitos topónimos franceses como Novionemetum (noviios 'novo') que evolucionou a Nonant, Nonant-le-Pin, etc., *Nemeto-pons, do latín pons 'ponte'. : Nampont e Nemetodurum 'porta' ou 'foro do templo' : Nanterre. En París, menciónuse a "Namet" unha liña dos aleluias das bóvedas de 1270, como antigo nome do Quartier du Temple na marxe dereita.
• En Irlanda, había unha capela Nemed en Armagh e outra en Sliabh Fhuait.
• Tamén houbo Nemetons ao leste da rexión gala de Galacia en Anatolia, onde Estrabón rexistra o nome do lugar de reunión do Consello dos Gálatas como Drunemeton.
• Identificouse un nemetón en Matabodes, preto da cidade de Beja, no sur de Portugal.

  Series de
  Mitoloxía celta
  Politeísmo Deidades
  Mitoloxía gaélica
  Irlandesa Escocesa Hébridas Tuatha Dé Danann Ciclo mitolóxico Ciclo do Ulster Ciclo feniano
  Mitoloxía britónica
  Britana Galesa Bretoa Relixión da Idade de Ferro británica Llyfr Du Caerfyrddin Libro Vermello de Hergest Mabinogion Libro Branco de Rhydderch Libro de Taliesin Dafydd ap Gwilym Tríades da Illa de Bretaña
  Relixión
  Druídas Bardos Vates
  Festivais
  Samaín Calan Gaeaf Imbolc Gŵyl Fair Beltane Calan Mai Lughnasadh Calan Awst
  Categoría

Véxase tamén

Bibliografía

• Dowden, Ken (2000). European Paganism: The Realities of Cult from Antiquity to the Middle Ages. Routledge. 
• Green, Miranda (1996). The Celtic World, part 70. Routledge. 
• T. D. Kendrick, The Druids. Merchant Book Company Limited. 1994. ISBN 1-85958-036-X
• Koch, John T. (2006). Celtic Culture: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. 

Outros artigos

• Lucus e nemus, equivalentes romanos antigos
• A figura mitolóxica irlandesa Nemed
• A deusa celta Nemetona
• Llan, os topónimos referidos aos santuarios cristiáns

Ligazóns externas

• Mary Jones, Celtic Encyclopedia : Nemeton Instancias en inscricións romanas.