Lingua mono

Lingua mono
Falado en:	Estados Unidos de América
Rexións:	California
Total de falantes:	37 (citados en 1994)
Familia:	Uto-azteca  Uto-azteca do norte   Númica    Númica occidental     Lingua mono
Códigos de lingua
ISO 639-1:	--
ISO 639-2:	---
ISO 639-3:	mnr
Mapa
Status
O mono está clasificado como en perigo crítico polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas da UNESCO

Historia narrada en lingua mono rexistrada polo Laboratorio de Fonética da UCLA en 1984.

A lingua mono (/ˈmoʊnoʊ/ MOH-noh) é unha lingua númica da familia uto-azteca, a lingua ancestral do pobo mono. O mono consta de dous dialectos, o oriental e o occidental. O nome "monachi" utilízase habitualmente en referencia ao mono occidental e "paiute do val Owens" en referencia ao mono oriental. En 1925, Alfred Kroeber estimou que o mono tiña entre 3.000 e 4.000 falantes. No ano 2010, só unhas 40 persoas maiores falaban o mono como primeira lingua. Está clasificado como en perigo crítico polo Libro Vermello das Linguas Ameazadas. Fálase no sur da Serra Nevada, na bacía do río Mono e no val Owens do centro e leste de California. O mono está estreitamente relacionado coa lingua paiute do norte; estas dúas clasifícanse como o grupo occidental das linguas númicas, unha rama da familia uto-azteca.

Véxase tamén

Bibliografía

• Hinton, Leanne. Flutes of Fire: Essays on California Indian Languages. Berkeley: Heyday Books, 1994. ISBN 0-930588-62-2.
• Miller, Wick R. "Numic Languages." Handbook of North American Indians: Great Basin, Volume 11. Washington, DC: Smithsonian Institution, 1986. ISBN 978-0-16-004581-3.
• Liljeblad, Sven & Fowler, Catherine. 1986. Owens Valley Paiute. In W. L. d'Azevedo (ed.), Great Basin, 412-434. Washington, D.C.: Smithsonian Institution.
• Lamb, Sydney M (1958). A Grammar of Mono (PDF). PhD Dissertation, University of California, Berkeley. Consultado o 8 de xullo de 2012. 

Bibliografía adicional

• Bethel, Rosalie; Kroskrity, Paul V.; Loether, Christopher; Reinhardt, Gregory A. (1993). A Dictionary of Western Mono. Los Angeles : American Indian Studies Center, University of California. 
• Lamb, Sydney M. Monachi dictionary (PDF). Ms., Survey of California and Other Indian Languages. Consultado o 9 de xullo de 2012. 
• Norris, Evan J. (1986). A Grammar Sketch and Comparative Study of Eastern Mono. PhD dissertation, University of California, San Diego. 

Revitalización lingüística

• Onishi, Norimitsu (17 de xuño de 2012). "With Casino Revenues, Tribes Push to Preserve Languages, and Cultures". The New York Times. p. 14. 
• Charles McCarthy (2007-10-14). "Learning an almost lost language; The few Mono Indians remaining who speak their tongue are passing it down to children to preserve culture.". The Fresno Bee. Consultado o 2012-07-09. 
• James May (2003-07-11). "Defying the Silence, Part 2: A Race Against Time". Indian Country Today. Arquivado dende o orixinal o 2013-12-20. Consultado o 2012-07-09.