Saltar ao contido

Refraneiro galego sobre o porco

Engadir ligazóns
Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Abre o porco, verás o teu corpo
A todo porco chégalle o seu San Martiño
San Antonio co seu porco ía por un camiño, i o porco ía decindo: non me comas o touciño.
Artigo principal: O porco na cultura popular galega.
  • A bo porco, boa landra [1].
  • A cada porco chégalle o seu San Martiño [2][3].
  • A cada porco lle chega o seu San Martiño [3].
  • A quen porcos lle faltan, touzas lle roncan [4].
  • A todo porco chégalle o seu San Martiño.
  • A todo porquiño lle chega o seu san Martiño.
  • A tódolos porcos lles chega o seu San Martiño.
  • Abre o porco, verás o teu corpo.
  • Abril mata o porco no cobil e maio mátao dun ano [5].
  • ¡Alegría alegrote, que o rabo do porco está no pote!
  • Anaco de touciño pide trago de viño [6].
  • Ano acabado e porco cebado, son contento e regalo [7].
  • Ano de landras, ano de graxas [7][8][9].
  • Antes de pan viño, antes de viño touciño, e antes touciño que liño.
  • Antes o pan que o viño e antes o touciño que o viño [10].
  • Antes pan que viño, antes viño que touciño, e antes touciño que liño [10].
  • Ao lacón e ao touciño, grolos de viño [11].
  • As verzas quéroas untadas; as patacas, fariñentas e pra compango do porco, quero costelas salpresas [12].
  • Auga de maio, mata o porco dun ano.
  • Auga en maio mata o porco dun ano [13].
  • Ave por ave, o porco, se voase [14].
  • Bacoriño no celeiro non quer compañeiro [15].
  • Ben boa vida pasa o porco, e máis dorme no cortello [1].
  • Bicos de porco non chegan ó ceo.
  • Cabrito de mes, porco de tres, muller de dezaoito e home de vinte e tres.
  • Cada porco ten o seu san Martiño [1].
  • Caldo sin grasa, pan sin tasa [16][17].
  • Ceba o porco dende agosto se queres que estea gordo [1].
  • Ceba o teu porco dende agosto se queres que teña bo lombo.
  • Ceba o teu porco dende o mes de agosto, se queres que teña bo lombo [1].
  • Ceba o teu porco polo agosto se queres ter bo porco [1].
  • Coa axuda dos veciños, sóbense os gatos os touciños [6].
  • Coas xarapadas de abril, mexa o porco no cubil [18].
  • Comer osos da soá, barba untada e barriga vá [19]
  • Comerás do porco e mudarás de acordo [1].
  • Comerciante e porco, despois de morto [1].
  • Dálle ó porco do caldeiro, e non do Ribeiro [1].
  • Das carnes o carneiro, dos peixes o mero, das aves a perdiz e mellor a "codorniz" e se o porco voara a todos lle ganara.
  • Dazasete de xaneiro, Santo Antón lacoeiro.
  • De Lestrobe, nin bo porco nin bo home [20][21]
  • De pais porcos, fillos marranos [22].
  • De rabo de porco nunca bo virote [23].
  • Despois de Santa María, non tóque-lo porco da ría [24].
  • Día de santo Tomé, colle o porco polo pé [25].
  • Día de santo Tomé ó porco polo pé [1].
  • Díxolle o touciño ó viño: ben veñas, amigo [1].
  • Do mar, o salmón, e da terra, o lacón [26].
  • En abril, a sardiña val pernil [27].
  • En abril inda está o porco no cubil [28].
  • En abril, mata o porco no cubíl, e en maio, mátao dun ano [29].
  • En abril ronca o porco no cubil.
  • En agosto, o porco pon o entrecosto [30].
  • En maio o porco vai ó tallo.
  • En maio, nin xantar á mesa sin viño nin pote ó lume sin touciño.
  • En martes, nin porco mates, nin churra botes que pitos saque [31].
  • En martes nin te cases nin te embarques nin o teu porquiño mates [27].
  • En martes non te cases nin te embarques, nin o teu cocho mates, nin o teu pan cozas, nin a túa tea urdas, nin a túa filla cases, nin dos da túa casa te apartes.
  • En martes non te cases, nin te embarques, ni o teu porquiño mates [31].
  • En xaneiro media arca e medio palleiro e o porco enteiro.
  • Entrecostos e soás, son honra das mesas e ósos pros cás [32].
  • Febreiro curto, cos teus días vinteoito, se duraras máis catro, non quedaba can nin gato. Pois deixa, que agora vén meu irmau abril que che ha de matar o porco dun ano no cubil [33].
  • Fillo de porco, marrau de seguro.
  • Home sen fortuna: parto de porca en maio e da muller na seitura.
  • Hoxe, cabaleiro, e onte porqueiro [34].
  • Marzo marzán, pola mañán cara de porco e pola tarde cara de can.
  • Marzo marzoso, pola mañán cara de porco, polo serán cara de vran [35].
  • Muller gobernadeira, domingo de Antroido lava a salgadeira.
  • Nadal sen porco non veñan moitos.
  • Namentras capo non asubío [15].
  • No abril, mata o porco no cubil, e no maio mátao dun ano [28].
  • No mes de Santos sacha a horta e capa o rancho.
  • No mes dos mortos mata os teus porcos.
  • No mes dos Santos e Defuntos mata os teus porcos e vai facendo bo caldo cos untos.
  • No mes morto nin sáche-lo horto nin cápe-lo porco.
  • No Nadal, alegrote, alegrote, que hai viño na cuba e chourizos no pote.
  • No san Martiño, porco e viño.
  • No san Xoán deixa o touciño e come pan.
  • No santo Tomé, agarra o porco polo pé.
  • Non dá morcilla o que non mata porco.
  • Non hai cocho bon nin ruín que non lle chegue o seu sanmartín.
  • Non quero bácoro que ande con chocallo [36].
  • Non se fixo o mel pró fuciño do porco [37].
  • Non ten entrecosto o que non mata porco [32].
  • Ó ano torto, horto; ó torto torto, cabra e horto; e ó torto retorto, cabra, horto e porco [7].
  • O boi e o leitón, en xaneiro crían riñón.
  • O caldo, engrolado, pros porcos é un bo bocado [17].
  • O can afeito ó touciño, anque lle pele o fuciño [38].
  • Ó chegar o San Martiño, mátase o porco e próbase o viño [3].
  • O cocho, no agosto pon o entrecosto [39].
  • O día de San Lucas mata o teu porco e barra as túas cubas [40][41].
  • O frío de abril mata o porco no cubil.
  • O frío de abril mata o porco no seu cubil [28].
  • O home e o porco non se conocen ata despois de morto.
  • Ó lacón e ó touciño, tragos de viño [42].
  • O máis ruín porco topa unha boa landra [1].
  • Ó matar o porco, praceres e xogos; ó comer as morcillas trouladas e risas; e ó pagar o porco, pesares e choros [1].
  • Ó matar os porcos, praceres e xogos; ó comer as morcillas, praceres e risas; e ó pagar os diñeiros, doos choriqueiros.
  • O neno i o bacoriño, van a onde lle dan un bocadiño [43].
  • O pato e o leitón, canto máis axiña vai á cazola, millor [44]
  • Ó porco dalle de comer se o has de manter [1].
  • O porco de maio coa súa nai vai ó tallo.
  • O porco débelo manter se ti o has de comer [1].
  • O porco do mes de maio vai ó tallo.
  • O porco en agosto pon o entrecosto.
  • O porco i o sogro quixéraos mortos [1].
  • Ó porco i o xenro ábrelle a porta, que xa él virá cedo [1].
  • Ó porco manteno, e non lle contes o tempo [1].
  • O porco no agosto pon o entrecosto [1].
  • O porco que é pró lobo non hai san Antón que o garde [1].
  • O porco sarnento revolve o cortello [1].
  • O que non mata porco, non da morcilla nin entrecosto [1].
  • O que nunca tivo nada, e chega ter un cochiño, anda sempre pola rúa, currí, currí, currichiño.
  • O que nunca tivo nada, e agora ten un porquiño, anda todo o día, currichí, currichiño.
  • O que porco nace porco morre.
  • Ó que porcos lle faltan, touzas lle roncan.
  • O que queira ter bo entrecosto que cebe no agosto [32].
  • O que queira un bo entrecosto que o meta no mes de agosto.
  • O rico que queira empobrecer, que cebe porcos pra vender.
  • O sogro e o porco soio son bos despois de mortos.
  • O touciño fai o caldo [6].
  • Ó touciño, mételle tragos de viño [6].
  • Onde coidas que hai touciños, hai estacas [6].
  • Onde hai touciños non hai corres [6].
  • Onde pensas que hai touciños, non hai tornos pra colgalos [6].
  • Os aires de abril fan meter o porco no cubil.
  • Os porcos e os grelos, peores se marelos.
  • Ós porcos non se lle dá, préstaselle.
  • Ósos de soán, barba untada e barriga en van.
  • Pola santa Lucía xa o caldo alumía.
  • Polo abril ronca o porco no cubil [28].
  • Polo san Andrés agarra o porco polos pés, e se non o queres matar, déixao para Navidá.
  • Polo san Andrés hai porcos gordos para vender.
  • Polo san Andrés mata o teu porco coma o tes.
  • Polo san Andrés mata o teu porco como é.
  • Polo san Lucas, mata o teu porco e barra as túas cubas [1].
  • Polo san Lucas solta os bois, mata os porcos e tapa as cubas [45].
  • Polo san Martiño, mata o teu porquiño.
  • Polo San Martiño mata o teu porquiño e bebe o teu viño [3].
  • Polo san Martiño, mete o porco no cortelliño.
  • Polo San Miguel sabe o touciño a mel [46].
  • Polo San Simón proba o viño, i o porco polo San Martiño [47].
  • Polo san Tomé colle o porco polo pé [1].
  • Polo san Tomé dálle ó porco polo pé.
  • Polo santo Tomé, dálle polo pé e se non é groso, nunca é.
  • Por san Andrés, agarra o porco polos pés; e se non o queres matar, déixao pra Navidá [1].
  • Por san Andrés, quen non ten porco, mata a muller.
  • Por San Andrés, toma o porco polo pé [48]
  • Por san Lucas, alza o boi da suca, mata o porco e tapa a cuba.
  • Por san Martiño mata o teu porquiño e proba o teu viño.
  • Por san Pedro, o cocho no medio.
  • Por san Simón e por san Xudas, mata ó teu porco e atesta as túas cubas.
  • Por san Simón e san Xudas, mata o teu porco e atesta as túas cubas.
  • Por Santos, sacha a horta e capa o rancho [49].
  • Porca de xaneiro vai ca súa mai ó fumeiro.
  • Porca no maio vale máis nos comenzos que no cabo [50].
  • Porco agostado é medio cebado.
  • Porco de febreiro vai co seu pai ó fumeiro [1][51].
  • Porco de xaneiro vai ca súa mai ó fumeiro.
  • Porco fiado ronca todo o ano [1].
  • Porco fiado, inverno e verau malo [1].
  • Porco limpo nunca engorda [1].
  • Porco que está sen cebar non se debe matar [1].
  • Porco que se está cebando, non hai San Antón que poida gardalo [1].
  • Porcos e xenros, Dios os acerte.
  • Pra matar o porco tanto ten o día de santa Lucía como pró outro día.
  • Pra o porco e a galiña, que pase a Santa Mariña.
  • Pro ruín porco sempre hai unha boa castaña [1].
  • Quen porco nace, porco morre.
  • Quen soilo ten un porco faino gordo [1].
  • San Antón a san Roque meteulle preito porque ó seu porquiño traboullo o cadelo.
  • San Antonio co seu porco ía por un camiño, i o porco ía decindo: non me comas o touciño.
  • San Simón proba o viño e o porco san Martiño.
  • San Xoán come pan e san Andresiño touciño.
  • San Xoán garda a chave do pan, san Martiño a do viño e san Andrés a do porquiño.
  • Santa Lucía anda co porco á porfía.
  • Santiago manda o pan, san Migueliño manda o viño, san Francisco manda a landre e san Andrés o touciño.
  • Santo Tomé, agarra o cocho polo pé.
  • Se no Samartiño non matas cocho ou año, coa fame levarate o diaño.
  • Se non matas porco, non terás entrecosto [1].
  • Se o deixaran, vendía o porco de san Antón [52].
  • Se o porco voara non houbera ave que coel se igualara.
  • Se queres colle-lo entrecosto, empeza a cebar en agosto.
  • Se queres graxiña, cébao na santa Mariña.
  • Se queres ter bo lombo, ceba o porco desde agosto.
  • Se queres ter un bo porco, cébao no mes de agosto.
  • Sempre ó porco máis ruín halle tocar unha castaña boa.
  • Sempre un porco ruín atopou unha belota boa [53].
  • Sempre un porco ruín ha topar cunha boa castaña.
  • Si comes porco en febreiro, frío polo invernadeiro.
  • Sol de xaneiro, porco ó bulleiro [54].
  • Tallada de touciño quer gulapo de viño [6].
  • Tanto dá touciño como soá [6].
  • Teña eu porcos anque non teña ollos [1].
  • Ti dona i eu dona, ¿quén botará o porco fóra? [55].
  • Tres anos hai que me casei, e que porco non matei: este ano, i o pasado i o ano que me casei [1].
  • Un porco é unha botica [1].
  • Unto de porco e mel das abellas fervidos en viño e ... ¡fóra catarreira!
  • Veñen os porcos do monte botarnos da nosa corte [1].
  • Viño acedo, touciño vello e pan centeo, sosteñen a casa en peso [47].

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 Eladio Rodríguez González, s. v. porco.
  2. ↑ En sentido figurado, significa que ó final todo o mundo ten o seu merecido.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Eladio Rodríguez González, s. v. San Martiño.
  4. ↑ Cando se busca algo con moito interese, calquera cousa nos fai pensar que xa o atopamos. Elixio Rivas Quintas (1978).
  5. ↑ Juan Sobreira Salgado: Papeletas. No texto: mayo, matô.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 Eladio Rodríguez González, s. v. touciño.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Eladio Rodríguez González, s. v. ano.
  8. ↑ Real Academia Galega, s. v. ano.
  9. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. landra.
  10. ↑ 10,0 10,1 Eladio Rodríguez González, s. v. pan.
  11. ↑ X. L. Franco Grande, s. v. lacón.
  12. ↑ No texto: berzas.
  13. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. auga.
  14. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. ave.
  15. ↑ 15,0 15,1 Saudade nº 3, maio 1943, 24-25.
  16. ↑ Marcial Valladares Núñez (1884), s. v. caldo.
  17. ↑ 17,0 17,1 Eladio Rodríguez González, s. v. caldo.
  18. ↑ Elixio Rivas Quintas (1978). Define xarapada como chuvieira forte e fría.
  19. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. soá.
  20. ↑ Angueira, Anxo (2012). Iria. Vigo: Xerais. p. 239. 
  21. ↑ Angueira, Anxo (2002). Terra de Iria. Viaxe ó país de Rosalía de Castro. Vigo: A Nosa Terra. p. 56. 
  22. ↑ Elixio Rivas Quintas (1988).
  23. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. rabo.
  24. ↑ Santa María, 15 de agosto. O refrán refírese ó mexillón e outros mariscos e está relacionado co consello de non comer marisco nos meses con r, que comezan, precisamente, ó rematar agosto.
  25. ↑ Santo Tomé, 21 de decembro.
  26. ↑ Clodio González Pérez, 142.
  27. ↑ 27,0 27,1 Lino Lema Bouzas, 4.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 Eladio Rodríguez González, s. v. abril.
  29. ↑ Real Academia Galega, s. v. abril. No texto: mayo, matao, de un.
  30. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. agosto. No texto: pón.
  31. ↑ 31,0 31,1 Eladio Rodríguez González, s. v. martes.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Eladio Rodríguez González, s. v. entrecosto.
  33. ↑ Elixio Rivas Quintas (1978).
  34. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. cabaleiro.
  35. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. marzo.
  36. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. bácoro.
  37. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. mel.
  38. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. can.
  39. ↑ Real Academia Gallega, s. v. agosto.
  40. ↑ "Barrar as cubas" é tapar calquera greta ou abertura que poida ter a cuba para asegurar a súa hermeticidade. Facíase con lama ou pez.
  41. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. día.
  42. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. lacón.
  43. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. neno.
  44. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. pato.
  45. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. San Lucas.
  46. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. San Miguel.
  47. ↑ 47,0 47,1 Eladio Rodríguez González, s. v. viño.
  48. ↑ San Andrés, 30 de novembro.
  49. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. Santos.
  50. ↑ Chámase porca de maio ó temporal que adoita producirse nese mes (Elixio Rivas Quintas 1988).
  51. ↑ O fumeiro e a estrutura de paus ou táboas que se coloca na cambota da lareira para curar ou secar chourizos
  52. ↑ Disque este refrán se aplicaba a un crego moi amigo dos cartos.
  53. ↑ Porque a peor xente é a que máis sorte ten. Elixio Rivas Quintas (1978).
  54. ↑ Bulleiro é terra chea de lama.
  55. ↑ Eladio Rodríguez González, s. v. dona.

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • ANÓNIMO: Saudade. Verba Galega nas Américas, México 1942-1953. Ed. facsímile do Centro do Ramón Piñeiro 2008.
  • FRANCO GRANDE, Xosé Luís: Diccionario galego-castelán, 2ª ed., Galaxia, Vigo 1972.
  • GONZÁLEZ PÉREZ, Clodio: “O refraneiro do mar”, en Coloquio de etnografía marítima, cap. 12. Museo do Pobo Galego 1988, 137-147.
  • LEMA BOUZAS, Lino (compilador): Ditos e cantigas mariñeiras. I Encontro de embarcacións tradicionais, Galicia 1993.
  • RIVAS QUINTAS, Elixio: Frampas, contribución al diccionario gallego, CEME, Salamanca 1978.
  • RIVAS QUINTAS, Elixio: Frampas II, contribución al diccionario gallego, Alvarellos, Lugo 1988.
  • RODRÍGUEZ GONZÁLEZ, Eladio: Diccionario enciclopédico gallego-castellano, Galaxia, Vigo 1958-1961.
  • SOBREIRA, Juan: Papeletas de un diccionario gallego (1792-1797), ed. de J. L. Pensado Tomé, Instituto de Estudios Orensanos, Ourense 1979.
  • VALLADARES NÚÑEZ, Marcial: Diccionario gallego-castellano, Santiago, Imp. Seminario Conciliar 1884.


Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Refraneiro_galego_sobre_o_porco&oldid=6580508»